België heeft specifieke regels voor werk in de havens. Bedrijven in havengebied mogen enkel werken met erkende havenarbeiders. De regeling is bekend als ‘de wet-Major’ uit 1972.

LEES OOK. Fernand Huts: “Vernietiging erkenning havenarbeiders heeft geen gevolgen voor ons”

Het Europees Hof van Justitie oordeelde vorig jaar dat een dergelijke regeling aanvaardbaar is als het doel is de veiligheid in de havengebieden te waarborgen. Dat havenarbeiders alleen maar kunnen worden erkend door een paritair samengestelde commissie van werkgevers en werknemers, was volgens het Hof wel strijdig met het Unierecht.

De Raad van State heeft nu geoordeeld dat de Belgische regeling de toetsing met het arrest van het Europees Hof niet doorstaat. Onder meer de samenstelling van de erkenningscommissies vormt een probleem wegens “onvoldoende waarborgen inzake onpartijdigheid”.

In november 2021 oordeelde het Grondwettelijk Hof in een andere aangespannen zaak nog dat de wet-Major gehandhaafd kan blijven in havengebied.

LEES OOK. Wet-Major houdt stand: Grondwettelijk Hof ziet geen probleem in verplichting erkende havenarbeiders

Vakbond: “Eerst dossier lezen”

De socialistische vakbond BTB - ABVV was al lang aan het wachten op de uitspraak van de Raad van State. “We krijgen nu het verdict dat het Koninklijk Besluit vernietigd wordt”, zegt secretaris voor de haven Monique Verbeeck. “Voorlopig is het moeilijk om te zeggen wat de impact zal zijn op de havenarbeiders, want we hebben het dossier van 75 pagina’s nog niet kunnen inkijken. We moeten ons hierover dus nog beraden.”

De vakbond was naar eigen zeggen al lange tijd proactief in overleg met de werkgeversorganisaties en het kabinet van minister voor Werk en Economie Pierre-Yves Dermagne (PS). “Dat overleg wordt nu hervat”, zegt Verbeeck.

ABVV-leden kregen al een nieuwsbrief om hen te informeren over de uitspraak. Havenarbeiders worden gerustgesteld dat het vernietigde Koninklijk Besluit enkel betrekking heeft op de “erkenningsmodaliteiten” en niet raakt aan hun statuut op zich. “De erkenning zelf staat niet ter discussie”, zegt Verbeeck. Het gaat hier om administratieve zaken die we al aan het voorbereiden waren. We panikeren niet.”

“Zo snel mogelijk met minister rond te tafel”

“Ik ben verontrust dat de Raad van State de regeling voor havenarbeid heeft vernietigd, en ik ben er uiteraard niet gelukkig mee”, zegt Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit). “Maar aan de geest van de wet-Major wordt gelukkig niet geraakt. De Raad van State betwist niet dat havenarbeiders erkend moeten worden. Alleen de manier waarop dat gebeurt, door een erkenningscommissie waarin werkgevers en vakbonden zitten, wordt nu vernietigd. Er zijn dus nieuwe regels nodig. Er ligt nu werk op de plank van de federale minister van Werk Pierre-Yves Dermagne.”

Annick De Ridder, havenschepen in Antwerpen, roept vakbonden en werkgevers op om zo snel mogelijk met minister Dermagne te gaan samenzitten. “We zijn als havenbedrijf altijd bereid om die gesprekken te faciliteren”, zegt ze. “Een goede en evenwichtige regeling is cruciaal om de haven als grootste economische motor van Vlaanderen op volle toeren te laten draaien.”

Minister Dermagne: “Wet Major blijft overeind”

In een eerste reactie benadrukt het kabinet-Dermagne dat het Koninklijk Besluit vernietigd werd, niet de noodzaak om een erkenning tot havenarbeider te hebben of de erkenningen zelf. “Deze worden niet automatisch mee vernietigd. Zoals reeds eerder door het Grondwettelijk Hof werd bevestigd, blijft de wet Major overeind. Deze procedure bij de Raad van State betreft enkel het KB.”

Het kabinet zal het arrest nu samen met zijn advocaten ten gronde analyseren en bekijken met welke elementen de Raad juist een probleem heeft, klinkt het. “Na het arrest van het Hof van Justitie hebben we al proactief samen gezeten met de sociale partners. Er is dus al wat voorbereidend werk verricht zodat we snel kunnen schakelen en kunnen werken aan een nieuw KB dat tegemoet komt aan de bezwaren van de Raad van State.”

“De Wet Major zorgt al meer dan 50 jaar voor productieve en veilige havens in België”, zegt de minister. “Het komt er nu op aan om zo snel mogelijk, in overleg met de sociale partners, een nieuw KB aan te nemen zodat hier terug een kader voor is zodat havenbedrijven beroep kunnen blijven doen op goed opgeleide en beschermde havenarbeiders in veilige omstandigheden.”