144 migranten en vluchtelingen van Duits reddingsschip gehaald na gezondheidsinspectie in Siciliaanse haven

Na een bijna twee weken lange impasse mocht de Humanity 1 tijdelijk de haven van Catania binnenvaren. Het schip had al ettelijke keren gevraagd aan de Italiaanse overheid om een haven te mogen invaren, maar dat was telkens weer geweigerd. De nieuwe uiterst rechtse Italiaanse regering grijpt terug naar de politieke lijn die de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini van de Lega vier jaar geleden introduceerde: reddingsschepen van hulporganisaties mogen niet binnen in de Italiaanse havens, tenzij andere landen de mensen aan boord willen opvangen. Bijvoorbeeld het land onder wiens vlag het schip vaart - de zogenaamde vlaggenstaat - in dit geval Duitsland.

Duitsland weigert voorlopig om in te gaan op die vraag. Volgens het internationaal zeerecht moeten mensen die op zee gered zijn naar de dichtstbijzijnde veilige haven worden gebracht. Bovendien waren 104 van de 179 geredde mensen aan boord van de Humanity 1 minderjarig, en dus extra kwetsbaar. Afgelopen woensdag - een dag voor de nieuwe Italiaanse premier Meloni voor het eerst een onderhoud had met de leiders van de Europese Unie - vroeg de Duitse regering met aandrang aan Italië om het schip toe te laten en de opvarenden op te vangen.

Maar de Italiaanse regering weigerde. Uiteindelijk stond ze toe om een gezondheidsinspectie te houden op het schip, en de meest kwetsbare mensen van boord te laten gaan. Dat gebeurde afgelopen nacht in de haven van Catania. De minderjarigen mochten van boord, maar ook vrouwen, onder wie een moeder met een baby, en mensen die te ziek waren om nog op het schip te blijven. Uiteindelijk moesten 35 mensen nog op het schip blijven.

De Humanity 1 moet nu met de overblijvende opvarenden opnieuw naar internationale wateren varen. Zij zijn "gezond genoeg" bevonden. Op zee wachten nog drie andere reddingsschepen van hulporganisaties, samen hebben ze bijna 1.000 geredde mensen aan boord. Ook zij vragen al dagenlang een veilige haven, en ook op die schepen is de situatie precair. Het meest nijpend is de toestand op de Rise Above, ook een schip dat onder Duitse vlag vaart. Het is een klein schip, dat overvol gepakt is met de 95 mensen die het heeft gered. Op het schip zitten ook acht baby's.

Maar ook op de Geo Barents, een schip van Artsen zonder Grenzen dat onder Noorse vlag vaart, is de situatie onhoudbaar, vertelt Caroline Willemen van AzG aan onze redactie. Zij is aan boord van het schip, dat 572 mensen heeft gered. Onder hen drie zwangere vrouwen, het jongste kind aan boord is elf maanden oud, en er zijn ook meer dan 50 alleenreizende minderjarigen. 

Er dreigt een water- en voedseltekort, zegt Willemen. En ook de gezondheid van de mensen aan boord gaat bergaf: "We hebben heel veel mensen met huidinfecties en infecties van de luchtwegen. Zoals de mensen nu op elkaar gepakt zijn aan boord, zijn die aandoeningen uiteraard heel moeilijk te behandelen. En psychisch weegt deze hele toestand natuurlijk ook bijzonder zwaar op hen."

De Geo Barents heeft intussen ook toestemming gekregen om naar de haven van Catania te varen. Ook op dat schip zullen artsen een gezondheidsinspectie houden, en beslissen wie van boord mag en wie op het schip moet blijven.

Het vierde schip, de Ocean Viking, vaart ook onder Noorse vlag, maar is eigendom van een Franse hulporganisatie. Met Frankrijk zijn er intussen wel gesprekken opgestart. Frankrijk zou bereid zijn om minstens een deel van de opvarenden op te vangen, en eventueel een haven aan te bieden voor het schip. 

Dat de Italiaanse regering specifiek reddingsschepen van hulporganisaties viseert, blijkt intussen uit het feit dat enkele andere buitenlandse schepen wél Italiaanse havens mochten binnenvaren nadat ze op de Middellandse Zee migranten en vluchtelingen hadden gered. 

Dit jaar kwamen in Italië al ruim 87.000 vluchtelingen en migranten via de Middellandse Zee naar Italië, vorig jaar waren het er in heel het jaar ruim 54.000. Van die 87.000 werden maar ongeveer 10.000 mensen gered door schepen van hulporganisaties.

Tegen voormalig minister van Binnenlandse Zaken Matteo Salvini loopt in Italië nog altijd een rechtszaak, omdat hij destijds verbood om geredde mensen van boord te laten gaan van reddingsschepen. Het is afwachten of het gerecht ook deze keer zal ingrijpen.