OVERZICHT. Luchthaven Charleroi gesloten, acties bij het openbaar vervoer: hier kun je vandaag hinder verwachten

Dat er hinder op het spoor zal zijn, staat vast. De spoorhinder is dinsdagavond om 22 uur al gestart en zal aanhouden tot donderdagochtend. Tussen de grote steden zal een derde van de IC-treinen rijden. Van de voorstedelijke S-treinen en de lokale L-treinen rijdt een kwart. De meeste P-treinen, die worden ingelegd tijdens de ochtend- en avondspits, zijn geschrapt.

De NMBS werkte een alternatieve dienstregeling uit op basis van het personeel - ook dat van spoornetbeheerder Infrabel - dat heeft aangegeven niet te zullen deelnemen aan de staking. NMBS-woordvoerder Dimitri Temmerman bevestigt vanmorgen dat de treinen rijden zoals aangekondigd. Er zijn dus geen extra of onverwachte problemen. De spoormaatschappij raadt reizigers aan om de routeplanner van de NMBS te raadplegen voor ze naar het station vertrekken. Die zal alleen de treinen aangeven die effectief rijden.

Merk op: in Wallonië zal de hinder groter zijn dan in Vlaanderen. De NMBS geeft aan dat er helemaal geen treinverkeer zal zijn in het grootste deel van de provincies Namen en Luxemburg, en in een deel van Waals-Brabant. “Dat komt doordat er onvoldoende personeel beschikbaar is in het seinhuis van Infrabel in Namen, dat noodzakelijk is om het treinverkeer veilig te laten verlopen”, luidt het. Temmerman heeft geen weet van eventuele onverwachte acties of blokkades bij de NMBS.

De internationale verbindingen van Thalys, Eurostar en TGV INOUI en de Amsterdammer zullen normaal rijden tijdens de stakingsdag.

Voor de nachttrein van de Oostenrijkse spoorwegen is er wel hinder. De Nightjet die dinsdagavond vertrok in Wenen, reed niet verder dan Keulen, waarna reizigers met de ICE van de Duitse spoorwegen hun weg naar Brussel moesten voortzetten. Hetzelfde geldt voor de terugkerende trein op woensdagavond: die vertrekt vanuit Keulen naar Wenen, waardoor reizigers uit Brussel eerst de ICE moeten nemen.

Voor De Lijn is ook een aangepaste dienstregeling uitgewerkt op basis van het beschikbare personeel. De Lijn zegt dat gemiddeld 55 procent van de bussen en trams zal rijden.

Er zijn wel kleine verschillen per provincie. Verwacht wordt dat de impact iets meer voelbaar zal zijn in Antwerpen. Zo gaat het om 50 procent in de provincie Antwerpen, 55 procent in de provincies Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg, en 60 procent in West-Vlaanderen. Wat het tramverkeer betreft, wordt in Antwerpen 40 procent van de ritten gereden, in Gent 50 procent en de Kusttram rijdt aan 60 procent.

De Lijn meldt dat de alternatieve dienstverlening voor vandaag beschikbaar is in de routeplanner op de website en in de app van De Lijn. “De routeplanner toont altijd de meest recente situatie en kan dus nog lichtjes wijzigen, bijvoorbeeld door last-minute ziektemeldingen van chauffeurs”, klinkt het.

Volgens de stand van zaken die de MIVB heeft gegeven om 6.30 uur, rijdt in Brussel alleen metrolijn 1 vanmorgen. De lijn is verlengd tot aan de halte Erasmus. Bij de trams rijden alleen lijnen 3, 4, 7, 8, 9, 51 en 92, bij de bussen rijden de lijnen 2, 36, 46, 50, 53, 56, 59, 71, 87 (verlengd tot Zwarte Vijvers), 95 en t-bus 92.

Op het netwerk van de Waalse openbaarvervoersmaatschappij TEC is er veel hinder. In Charleroi is het bus- en tramverkeer volledig lamgelegd, meldde de regionale TEC om 6.30 uur op haar website. In de regio Luik-Verviers rijden de meeste lijnen niet. Ook in Namen-Luxemburg zijn verschillende routes geschrapt en in Henegouwen is het netwerk volgens TEC “ernstig verstoord”. De lijst van de betrokken lijnen is te raadplegen op de website van TEC. In Waals-Brabant zijn tevens tientallen lijnen getroffen.

Alle vluchten die vandaag waren gepland van en naar de luchthaven van Charleroi, zijn geannuleerd. Het gaat om in totaal 120 vluchten, goed voor zowat 20.000 passagiers. De terminal zal gesloten zijn. “Wij verzoeken u contact op te nemen met uw luchtvaartmaatschappij voor omboekingen”, zo staat op de website van Brussels South Charleroi Airport (BSCA). “De toegang tot de terminal zal gesloten zijn. We willen ons verontschuldigen voor het ongemak en danken u voor uw begrip.”

De luchthaven van Luik, met voornamelijk vrachtvluchten, zal officieel niet gesloten zijn, zegt een woordvoerder. Maar mogelijk zal ze door de acties wel geblokkeerd zijn. De luchtvaartmaatschappijen hebben hun voorzorgen genomen en hun vliegtuigen op andere luchthavens gepositioneerd, klinkt het.

Op de luchthaven van Zaventem is er hinder, maar er zijn geen grote problemen. Een groot deel van de vluchten was vooraf al geschrapt met het zicht op de actiedag. De vluchten die wel voorzien waren, vinden gewoon plaats. Alles verloopt dan ook rustig, klinkt het bij de luchthaven.

Om lange wachtrijen en vertragingen te vermijden was concreet 60 procent van de vluchten op Brussels Airport vandaag al preventief geschrapt, wat overeenkomt met in totaal 223 vluchten. Hoeveel passagiers getroffen zijn, is niet duidelijk. Maar ter illustratie: in september zaten gemiddeld 130 passagiers op een vlucht. “Alle reizigers zijn door de luchtvaartmaatschappijen geïnformeerd en er zijn vluchten omgeboekt”, zegt Ihsane Chioua Lekhli, woordvoerster van Brussel Airport. “Het is daardoor vrij rustig. Er is geen sprake van chaos of lange wachtrijen.” Er moesten vanochtend ook geen extra vluchten meer geschrapt worden.

De luchthaven riep de reizigers eerder op om indien mogelijk vandaag enkel met handbagage te reizen, aangezien er voor bepaalde operaties zoals de afhandeling of de screening minder personeel is. Brussels Airport vraagt ook om niet speciaal vroeg naar de luchthaven te komen. Gewoon twee uur op voorhand voor Schengen-vluchten en drie uur op voorhand voor niet-Schengen-vluchten is voldoende.

TUI Fly leidt morgen haar 18 vluchten om naar de luchthavens van Keulen en Maastricht vanwege de nationale actiedag. Woordvoerder Piet Demeyere benadrukt dat de luchtvaartmaatschappij geen vluchten annuleert.

Vanuit Brussel, Oostende, Antwerpen, Charleroi en Luik worden transferbussen ingelegd naar de nieuwe vertrekluchthaven. Ook de retourvluchten naar België worden naar deze luchthavens omgeleid en de terugkerende reizigers worden per bus naar België teruggebracht. De luchtvaartmaatschappij contacteert al haar passagiers om hen te informeren over het verloop van hun reis.

De staking zal volgens bpost zeker ook impact hebben op brief- en pakjesverkeer. “We geven voorrang aan aangetekende zendingen en pakjes”, klinkt het. De brievenpost kan zeker vertraging oplopen, ook gezien het vrijdag een feestdag is. Mogelijk zijn bepaalde postkantoren morgen dicht.

Volgens de vakbonden ACV en ACOD bij de VRT staat al vast dat vandaag ‘Villa Politica’, ‘De Afspraak’ en ‘De Wereld Vandaag’ niet op antenne zullen gaan. Er komen ook geen extra journaals over de verkiezingen in de Verenigde Staten. Op Radio 1 zal het actuaprogramma ‘De Wereld Vandaag’ niet uitgezonden worden en op Klara is er geen ‘Django’. De bonden bij de VRT richten zich met hun stakingsdeelname naar eigen zeggen vooral tegen de Vlaamse regering, die de werkingsmiddelen van de VRT niet indexeert. “De Vlaamse regering kiest dus bewust voor het beperken van de middelen en kiest hiermee voor de afbraak van onze openbare omroep”, zeggen ze.

Bij de VRT is de voorbije maanden onderhandeld over een herstructurering. Uiteindelijk werd het aantal naakte ontslagen teruggebracht van 116 naar 67. ACV en ABVV keurden de conclusietekst af, de liberale VSOA gaf wel groen licht.

Om te weten of u het vuilnis moet buitenzetten, checkt u best de Recycle-app of de site van uw intercommunale. De stadsreinigingsdiensten van Antwerpen en Gent weten al dat ze het met een kleinere bezetting moeten stellen, dus niet al het aangeboden huisvuil zal worden opgehaald. “Daarbij komt dat vrijdag een feestdag is, en dat het afval zich mogelijk op straat zal opstapelen”, klinkt het in Antwerpen. De grootste stadsreinigingsdienst van het land vraagt Antwerpenaars daarom om hun huisvuil niet woensdag, maar pas bij de volgende ophaalronde buiten te zetten.

De staking heeft ook een impact op de zorgsector. Meer dan twee derde van de Waalse en Brusselse privéziekenhuizen zal morgen stilliggen, zo blijkt uit een rondvraag bij de vakbonden. Bij een tiental ziekenhuizen willen de bonden een stakingspiket oprichten.

Volgens de bonden is de situatie voor het zorgpersoneel in veel ziekenhuizen “catastrofaal”. “Door het personeelstekort verslechteren de arbeidsomstandigheden. Er is vaak sprake van burn-outs, werkoverlast en ziekteverzuim”, aldus een vakbondsbron. De bonden benadrukken wel dat er een minimumdienst zal zijn in de ziekenhuizen. De zorg wordt aangepast en de spoeddiensten blijven wel altijd bemand. Ook essentiële behandelingen worden uitgevoerd, luidt het.

Alle onderwijsbonden hebben een stakingsaanzegging ingediend. Hoeveel leerkrachten het werk neerleggen, was gisteren nog niet duidelijk. De scholengroepen waren die info nog bij de scholen aan het verzamelen, vandaag zou hierover duidelijkheid moeten komen, aldus de koepels.

“Zoals gewoonlijk zijn er plaatsen waar de stakingsbereidheid groot is en andere plaatsen waar het miniem is”, zegt Nancy Libert van ACOD Onderwijs. “Traditioneel horen we een grotere bereidheid bij het gemeenschapsonderwijs (GO!) en vooral in de grootsteden.” De meeste bereidheid is te vinden in Antwerpen en in Oost-Vlaanderen, waar er verschillende piketten aan scholen zullen zijn.

Woordvoerder GO! Onderwijs Vlaanderen Nathalie Jennes zegt: “Uit de signalen die ik nu opvang, leid ik af dat de meeste scholen weinig of geen problemen verwachten. Daar waar leraren afwezig zijn, voorziet de school opvang. Voorlopig heb ik nog geen enkel signaal gekregen van een school die de deuren zou moeten sluiten omdat ze geen opvang kunnen garanderen.” Een steekproef van Katholiek Onderwijs Vlaanderen leert dat het aantal stakende leraren op katholieke scholen beperkt zal zijn. “Waar toch gestaakt wordt, gaat het slechts om enkelingen. Scholen zijn eerder bezorgd over hoe sommigen van hun leerlingen op school moeten geraken”, benadrukt woordvoerder Pieter-Jan Crombez.

Doorgaans blijven de gevolgen van een nationale staking op de openbare dienstverlening van lokale besturen beperkt, en is die impact groter in steden dan in kleine gemeenten, zo weet Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en gemeenten (VVSG). “Wie naar het gemeentehuis trekt, checkt best vooraf de gemeentelijke website. Ouders met kinderen in de gemeentelijke of stedelijke kinderopvang worden vooraf sowieso verwittigd.”

De nationale staking dreigt intussen de Port of Antwerp-Bruges volledig lam te leggen. De twee grootste containerterminals (MPET PSA en DP World) zouden al zeker volledig gesloten blijven. Daardoor zien andere logistieke spelers als Van Moer, die afhankelijk zijn van de terminals, zich eveneens genoodzaakt om te sluiten.

“De impact op de haven zal groter zijn dan bij vorige nationale stakingen”, voorspelt Stephan Vanfraechem, directeur bij werkgeverskoepel Alfaport Voka. “De vakbonden hebben de havenarbeiders vorige week massaal opgeroepen om woensdag niet te gaan werken. En zonder arbeiders kunnen de terminals niet werken.” Het havenbedrijf zelf geeft aan dat men de bediening van de sluizen en de sleepdienst zo vlot als mogelijk probeert te houden vandaag, al zullen daar zeker ook mensen het werk neerleggen.

In Gent blokkeren actievoerders vanmorgen een belangrijke toegangstunnel tot het havengebied. De politie heeft de Vliegtuiglaan, die verderop overgaat in de John F. Kennedylaan, afgesloten. Die verbindingsas loopt doorheen het oostelijk deel van het havengebied. Het verkeer dat vanuit Gent naar de haven moet, wordt omgeleid richting Dampoort.

Aan honderden zowel kleine, middelgrote als grote bedrijven zullen stakersposten staan, zo maakt het vakbondsfront zich sterk. “Er zullen bedrijven zijn waar helemaal niet gewerkt wordt, zeker in de industrie”, zegt ACV-woordvoerder David Vanbellinghen. In de technologische maakindustrie denkt één op de zes bedrijven volledig stil te liggen.

Bij andere firma’s zal een stakerspiket aan de poort staan, of blijft de actie beperkt tot werkonderbrekingen, aldus het ACV. “Maar wie wil werken, zal daartoe in deze voor vele financieel moeilijke tijd niet verhinderd worden.” Ook aan bepaalde warenhuizen en andere winkels wordt vermoedelijk actiegevoerd. De kans is volgens de sector wel klein dat er warenhuis- of andere winkeldeuren gesloten blijven.