Federale regering legt alcoholplan op tafel: ‘Zoals altijd sterk beïnvloed door de alcohollobby’

Een breed alcoholplan ligt al jaren op de tafel van opeenvolgende Belgische regeringen. In 2017 kon toenmalig minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) nog op kritiek rekenen, onder meer van coalitiepartner cd&v, toen haar groots aangekondigd alcoholplan niet meer dan enkele kleine maatregelen bleek te bevatten.

Nu is de huidige regering na de ministerraad met een gezamenlijk standpunt naar buiten gekomen. “Met dit standpunt is de federale regering alvast duidelijk: wij willen er alles aan doen om overmatig en dus schadelijk gebruik van alcohol verder te beperken, zowel vanuit het oogpunt van volksgezondheid als verkeersveiligheid”, zegt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit).

De federale regering wil vooral het alcoholgebruik bij jongeren onder controle krijgen. “Niet omdat zij het meeste drinken, maar wel omdat zij er de meest schadelijke gevolgen van ondervinden”, verduidelijkt het kabinet van Vandenbroucke. Zo pleit de regering voor een verbod op alcoholreclame in media die gericht is op jongeren. Het gaat daarbij niet alleen op een verbod op televisie, maar ook in de bioscoop, op sociale media zoals YouTube, en in kranten en tijdschriften met een hoofdzakelijk minderjarig doelpubliek.

Daarnaast is er een zorgtraject in de maak voor jongeren met een alcoholprobleem. Jongeren die met een alcoholintoxicatie of door een ongeluk onder invloed in het ziekenhuis belanden, zullen dat traject aangeboden krijgen.

Leeftijdsgrens

Er zouden ook maatregelen komen voor de verkoop van alcohol zelf. De leeftijdsgrens voor versterkte bieren en wijnen, zoals bier met tequila van Desperados, wil de regering optrekken naar 18 jaar. Tussen 22 en 7 uur zouden winkels langs de snelweg, bijvoorbeeld van tankstations, geen enkele vorm van alcohol meer mogen verkopen, “om het aantal dodelijke verkeersslachtoffers te beperken”. In verschillende andere landen, zoals Nederland, bestaat al een volledig verbod.

Automaten en winkels in ziekenhuizen mogen volgens het voorstel geen alcoholische dranken meer verkopen. “Dat leidt te veel tot impulsaankopen”, klinkt het bij het kabinet. Opmerkelijk is wel dat het in ziekenhuizen alleen om gekoelde dranken zou gaan. Dranken op kamertemperatuur mogen ziekenhuiswinkels dan nog steeds verkopen. Ook in de cafetaria blijft het toegelaten om een pintje of een glas wijn te drinken.

“We hebben verschillende malen duidelijke adviezen aan de regering gegeven, maar vinden die hier alleen in sterk afgezwakte vorm in terug”, reageert Katleen Peleman, directeur van het Vlaams expertisecentrum alcohol en andere drugs (VAD). “Ik mis het structurele plaatje. Aan de belangrijkste punten, namelijk reclame, beschikbaarheid en prijs, raken ze amper.”

Volgens professor psychiatrie Frieda Matthys (VUB) zullen de voorstellen allemaal weinig tot geen effect hebben op het alcoholgebruik van mensen: “De regering richt zich heel erg op jongeren en op ‘schadelijk’ alcoholgebruik. Maar élke vorm van alcoholgebruik kan voor iedereen ernstige gevolgen hebben. Deze voorstellen zijn zoals altijd sterk beïnvloed door de alcohollobby, die zich zogezegd constructief opstelt maar alleen maatregelen voorstelt die geen effect hebben op hun verkoop.”

Beide experten zijn het erover eens: alleen een volledig reclameverbod, een leeftijdsgrens van 18 voor alle alcoholische dranken en een permanent verbod op de verkoop van alcohol langs de snelweg en in ziekenhuizen kunnen een betekenisvolle impact hebben.

De voorstellen van de federale regering moeten nog finaal worden afgeklopt tijdens een interministeriële conferentie met de deelstaatregeringen. Die zou in december plaatsvinden.