Op het strafbankje gaan zitten of zelfs boetes moeten betalen: dat is er voorlopig niet meer bij. Door covid, de oorlog in Oekraïne en de daaruit volgende energiecrisis heeft Europa zijn streng toezicht op de begrotingen van de 27 EU-lidstaten voorlopig in de koelkast gestoken. Pas vanaf 2024 zal de Europese Commissie de zogenaamde ontsnappingsclausule opbergen.

Zo goed als overal in Europa kleuren de begrotingen rood, maar dat is in ons land toch nog een stuk meer dan elders. Het tekort van alle regeringen samen loopt van 5,2 procent van het bbp op naar 5,8 procent. De schuld stijgt van 105,3 naar 108,2 procent.

Dure ambtenarenlonen

Ook al veegt de Europese Commissie ons land niet echt de mantel uit, toch is er bezorgdheid over de begroting die Vivaldi bij Europa indiende. Afgelopen zomer was er de afspraak om een voorzichtig fiscaal en budgettair beleid te voeren en de uitgaven zeker niet sneller te laten groeien dan de economische groei, maar daar hield België zich niet aan. Dat is niet zozeer het gevolg van de steunmaatregelen die de regering tijdens de energiecrisis nam voor gezinnen en bedrijven - lagere accijnzen op brandstof, lagere btw op gas en elektriciteit, energiepremies, uitgebreider sociaal tarief - maar vooral door de automatische loonindexering, die de ambtenarenlonen en de uitkeringen fors de hoogte injoegen.

Maar er is ook kritiek op de steunmaatregelen. Die zijn niet gefocust op gezinnen die het echt nodig hebben en de bedrijven die het hardst getroffen zijn. Het is een kritiek die veel economen eerder al lieten horen. Bovendien betreurt Europa dat er weinig of geen stimulans is om energie te besparen.

Mee aan de slag gaan

Over structurele hervormingen zegt de Commissie niet veel. Ze herinnert wel aan de aanbevelingen van afgelopen maanden, onder meer om meer mensen aan het werk te krijgen en de lasten op arbeid te verlagen.

Ook over de heisa van de voorbije dagen die tot het ontslag leidde van staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open VLD) spreekt de Europese Commissie zich niet uit. Ze stelt gewoon vast dat een definitieve verlaging van het btw-tarief op energie niet in de begroting is ingeschreven en dat het de bedoeling van de regering is om die in te voeren, samen met een hervorming van de accijnzen.

In een reactie liet zowel premier Alexander De Croo (Open VLD) als kersvers staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open VLD) weten dat ze het advies ter harte nemen en ermee aan de slag gaan. Vooral de begrotingscontrole van het voorjaar 2023 wordt daarbij een belangrijk moment, klinkt het.