"Genoeg is genoeg": handelsconflict tussen China en EU loopt uit de hand, Europa zet juridische stappen
De Europese Unie heeft genoeg van de "intimidatie en controversiële maatregelen" die China inzet om haar eigen economie te beschermen. De Unie vraagt de Wereldhandelsorganisatie nu om een juridisch panel op te richten voor twee dossiers: het handelsconflict met Litouwen en de patentenoorlog in de technologiesector. Een duidelijk signaal naar China, maar ook naar andere grote economieën.
De boodschap van Europa aan China is duidelijk: we zijn de voortdurende economische intimidatie en controversiële maatregelen om de eigen industrie te beschermen beu. Een standpunt dat trouwens ook een duidelijk signaal moet geven aan andere grote economische grootmachten, zoals de Verenigde Staten. Europa zet nu dus de hakken in het zand. De Unie vraagt de WHO (Wereldhandelsorganisatie) om twee juridische panels op te richten die zich over de handelsgeschillen tussen China en Litouwen en over de patentenoorlog in de technologiesector moeten buigen.
Taiwanese ambassade in Litouwen
Het is vooral het handelsconflict tussen de tweede grootste economie van de wereld, China dus, en de kleine Baltische EU-lidstaat Litouwen die de gemoederen verhit. Sinds vorig jaar bevindt er zich een ambassade van Taiwan op het Litouwse grondgebied. Dat zint China niet.
Het land wordt daarom zwaar economisch gestraft door Peking: de export vanuit Litouwen naar China daalde het afgelopen jaar met maar liefst 80 procent. Op zich is dat niet dramatisch, want van de totale Litouwse export ging slechts 4 procent naar China. Toch hebben sommige sectoren zwaar te lijden onder de beperkingen, zoals de farmaceutische industrie en de handel in elektronica en voedsel.
Het belang van Taiwan voor China
Het is geen geheim dat de Chinezen al langer doelen op een eenmaking van het eiland met het Chinese vasteland. Taiwan heeft een erg belangrijke strategische en economische waarde. Het is de grootste producent van microchips, de technologische componenten die onze computers, smartphones, auto's en zelfs pacemakers doen werken.
De rest van de wereld is erg afhankelijk van Taiwan voor de productie van de chips. Daarnaast is de Straat van Taiwan, een zeestraat, een van de meest bevaren handelsroutes voor containerschepen ter wereld. Als slagader van de wereldeconomie is de vaarroute van immens belang.
Eerder dit jaar bracht de ontslagnemende voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi een bezoek aan het eiland. Daarmee drukte ze haar steun uit voor de autonomie en de democratie op Taiwan. Het bezoek veroorzaakte een kleine diplomatieke rel.
En daar liet China het niet bij... De economische grootmacht viseerde ook verschillende andere Europese bedrijven met sancties en, zo kan je het bijna noemen, pesterijen. Zo zou China onder meer containers van Continental, een Duitse fabrikant en toeleverancier van auto-onderdelen, gemeden hebben in hun havens omdat de onderdelen in Litouwen gemaakt zouden zijn. China vermijdt op die manier ook samenwerkingen met bedrijven die zaken doen in of met Litouwen.
Patentenoorlog in de techindustrie
Een goede handelsrelatie komt van twee kanten. Europa hekelt nu de toewijding van China in die relatie. De controversiële maatregelen waarmee China zijn interne markt afschermt, zorgen ervoor dat Europa langzaamaan haar geduld verliest.
Dat blijkt ook uit een andere strijd: de patentenoorlog tussen de Europese technologiebedrijven en China. Sinds anderhalf jaar kunnen die techbedrijven hun patentenrechten op 4G en 5G (draadloze mobiele netwerken) niet langer juridisch afdwingen in China. Het patentenconflict bij een buitenlandse rechtbank aanvechten is sinds augustus 2020 verboden. Bedrijven die dat toch doen riskeren boetes tot 130.000 euro per dag.
De EU heeft lang geprobeerd om dit onderling te regelen, maar daar wilde China niet van horen
Het resultaat: veel Chinese technologiebedrijven gaan met de innovaties van Europese bedrijven lopen. De Europese technologiesector heeft geen juridische poot om op te staan. Vaak moeten ze tevreden zijn wanneer Chinese rivalen een fractie van de waarde willen betalen voor hun innovaties en slikken ze te lage patentenvergoeding.
Genoeg is genoeg
Niet meer, zo klinkt het vanuit de Europese Commissie. De EU vraagt de WHO (Wereldhandelsorganisatie) nu om twee juridische panels op te richten die zich over de beide conflicten moeten buigen. "In beide gevallen zijn de Chinese maatregelen zeer schadelijk voor Europese bedrijven", zo staat in het persbericht. "Het schrappen van deze maatregelen is zowel in het economisch als in het strategisch belang van de EU. Door een WHO-panel aan te vragen, beschermt de EU haar lidstaten tegen de discriminerende maatregelen van China, die volgens de EU in strijd zijn met de WHO-regels."
Ongetwijfeld mogen we een tegenreactie verwachten en dreigt het handelsconflict verder te escaleren
De twee panels zullen waarschijnlijk begin volgend jaar opgericht worden. Panelprocedures kunnen tot anderhalf jaar duren. "We zijn sowieso vertrokken voor een lang juridisch steekspel", zegt VRT-journalist en China-expert Tom Van de Weghe. "Dit komt een week na het bezoek van Charles Michel aan Xi Jinping. De EU heeft lang geprobeerd om dit onderling te regelen, maar daar wilde China niet van horen. Dat de EU nu op zijn strepen staat, de eengemaakte markt verdedigt en de Chinese intimidatie niet langer pikt, zou een belangrijk signaal moeten zijn voor Peking. Ongetwijfeld mogen we een tegenreactie verwachten, en dreigt het handelsconflict verder te escaleren."
Volgens het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken respecteert China alle regels van de Wereldhandelsorganisatie. "De zogenaamde dwang door China jegens Litouwen is ongegrond en verdraait de feiten.”