LEES OOK. Vlaams minister Zuhal Demir wil meebetalen voor kerncentrales in Nederland: kan dat zomaar?

Het wordt bitterkoud de komende dagen, met vriestemperaturen tot min vijf graden. Dat betekent dat de elektriciteitsprijzen flink zullen stijgen. Terwijl vorige maand tijdens de piekuren de gemiddelde elektriciteitsprijs nog 238 euro per megawattuur (MWh) bedroeg, koerste diezelfde prijs vorige week donderdag naar 552 euro per MWh. Om een idee te geven: met 1 megawattuur kan je duizend elektrische vuurtjes gedurende één uur verwarmen.

Bij die ene piek blijft het niet. Trader Matthias Detremmerie van leverancier Elindus gaat ervan uit dat we voor “de moeilijkste week van het jaar” staan. Met zeker vandaag, morgen en overmorgen recordprijzen in het verschiet. Sommige scenario’s gaan uit van 1.500 euro per megawattuur tijdens de avondpiek, tussen 18 en 20u.

Stroom bijkopen

Dat de prijzen zullen exploderen, heeft verschillende redenen. Sowieso is het weer een cruciale factor. Er is weinig wind en zon, en dus minder hernieuwbare energie. En dan is er nog de winterprik, waardoor gezinnen en bedrijven meer verbruiken.

Daarnaast moet Frankrijk, waar een derde van de kerncentrales stilligt, voor het eerst stroom gaan importeren om black-outs te vermijden. Daarvoor klopt het land ook aan bij ons: België is intussen de op twee na grootste stroom­exporteur van Europa. “Door de pannes in Frankrijk stijgt de vraag in alle landen, wat de markt en dus ook de prijzen onder spanning zet”, aldus professor en ingenieur Michaël Daenen (UHasselt/Energyville).

LEES OOK. SOS black-out: wat blijft er nog werken bij een totale stroomuitval in België?

Onze stroomexport gaat voornamelijk naar Frankrijk, en kwam vorige maand overeen met 11% van het totale Belgische gebruik. Dat is enorm. “Dat heeft alles te maken met de kerncentrales van Doel en Tihange. Die konden het grootste deel van het jaar blijven draaien”, legt Marie-Laure Vanwanseele van netbeheerder Elia uit. “Tegelijk maakt de voort­durende stijging van de groenestroomproductie dat we deze winter met voldoende stroom zullen zitten.”

Tenzij het weer roet in het eten strooit, natuurlijk. Wellicht zullen we deze week nog eens elektriciteit moeten importeren uit het VK, Duitsland of Nederland. “Maar het gaat om kleine hoeveelheden”, zegt Vanwanseele. “Als het gaat waaien, zal het misschien niet eens nodig zijn.” Vanaf 19 december wordt kernreactor Tihange 1, die begin december onverwacht uitviel, trou- wens weer opgestart.

Het lijkt vreemd dat we veel elektriciteit naar het buitenland exporteren en tegelijk de prijzen zo hard zien stijgen. Als we gewoon minder exporteren, zou dat de prijzen dan niet drukken? Vanwanseele: “Je kan niet zomaar de boel afsluiten. Dat heeft te maken met solidariteit en interconnectiviteit. We zitten in een Europese markt, waar landen met elkaar verbonden zijn. Drie jaar geleden hadden wij energie nodig, nu zijn het de Fransen.”

We gaan het voelen

En wat betekenen al die prijsstijgingen voor de consument? Wie een vast contract heeft afgesloten, blijft tijdelijk gespaard. Maar de meerderheid zal het voelen in zijn portemonnee. “Op maand­basis zal de factuur stijgen met een paar euro”, zegt Marc Van den Bosch, gedelegeerd bestuurder van de federatie van Belgische elektriciteits- en gasbedrijven (Febeg).

De ene zal het net ietsje sneller merken dan de andere. Veel hangt af van het soort contract dat je hebt. “Sommige leveranciers indexeren per maand. Hun klanten zullen het in januari voelen. Anderen passen de prijzen om de drie maanden aan, wat betekent dat pieken meer afgevlakt worden.”