Verschillende politici en actiegroepen als Vliegerplein zien Antwerp Airport liever verdwijnen en een grote groene long ervoor in de plaats komen. Voka en andere economische actoren hameren voortdurend op het belang van een eigen luchthaven voor de Antwerpse bedrijfswereld. Beide kampen proberen al een hele tijd te wegen op de langetermijnvisie die de Vlaamse regering over de regionale luchthavens zou opstellen.

De discussies kwamen in juli in een stroomversnelling toen de resultaten van een door de overheid bestelde maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) bekend raakten. De studie bracht niet alleen de commerciële leefbaarheid in kaart, maar ook welzijnsfactoren als leefomgeving en gezondheid. Twee tegengestelde scenario’s leverden globaal gezien de beste resultaten voor Antwerpen op: een sluiting – die puur financieel de grootste maatschappelijke meerwaarde zou betekenen – of een ambitieuze groei met drastisch meer vluchten.

LEES OOK. Luchthaven in Deurne mag openblijven tot 2040 én uitbreiden: een goede zaak?

De Vlaamse regering kiest nu voor een middenweg. Het voortbestaan van de luchthaven in Deurne is gevrijwaard tot 2040. Ze kan blijven inzetten op een redelijke verdere groei, binnen de grenzen van de milieuvergunning. Concreet mag Antwerp Airport als passagiersluchthaven het aantal lijnvluchten uitbreiden en de zakelijke luchtvaart met privéjets en kleine charters verder uitbouwen.

Dit jaar klokt de luchthaven af op iets meer dan 240.000 passagiers. Enkele dagen geleden sprak ze nog de ambitie uit om tegen 2025 op 310.000 uit te komen.

Vergroening

In de visienota haalt Vlaanderen ook het milieuvriendelijker maken van de luchthavens aan. “We willen sterk inzetten op duurzaamheid en innovatie”, beklemtoont Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld). “Zo onderzoeken we of het haalbaar is om de luchthaventarieven te diversifiëren, bijvoorbeeld op basis van geluid en emissies.” Simpel gesteld: toestellen met veel decibels en hoge CO2-uitstoot zullen meer moeten betalen om op Antwerp Airport te kunnen vliegen.

De Vlaamse regering kijkt voor die vergroening ook naar nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals het gebruik van de duurzame vliegtuigbrandstof SAF (Sustainable Aviation Fuel) of het stimuleren van elektrisch vliegen. Al staan in de praktijk beide alternatieven op dit moment nog in hun kinderschoenen.

Samenwerking Brussels Airport

Een van de voornaamste argumenten van de tegenstanders zijn de rode cijfers van Antwerp Airport. De luchthaven draait al vele jaren met verlies en kan niet zonder overheidssteun. Via een complexe publiek-private constructie is Vlaanderen infrastructuurbeheerder van de luchthaven (LOM) en ligt de uitbating in handen van de private partner Egis (LEM). Voor beveiliging en brandweer zijn er overheidssubsidies.

De rendabiliteit verbeteren moet volgens minister Peeters gebeuren “door de bedrijfseconomische kosten en opbrengsten te optimaliseren”. Een concreet voorstel is het duurder maken van de landingsrechten voor zakenvluchten. Een remote tower, één verkeerstoren die vanop afstand het luchthavenverkeer voor de drie Vlaamse regionale luchthavens samen begeleidt, ligt ook op tafel. Al moet de Vlaamse regering hiervoor eerst gaan samenzitten met het voor luchtverkeersleiding bevoegde federale niveau.

Daarnaast ziet Vlaanderen heil in een “operationele en commerciële samenwerking” tussen Antwerp Airport en Brussels Airport, “ongetwijfeld een win-winsituatie voor alle partijen”. Niet alleen in het afstemmen van het aanbod, waarbij Antwerpen zich bijvoorbeeld kan profileren met zijn zakenvluchten, maar ook in mogelijke synergieën rond management, onderhoud of veiligheid.

Masterplannen

De vrijdag goedgekeurde nota van de Vlaamse regering is een langetermijnvisie in vaak algemene bewoordingen. Tegen het najaar van 2023 moet hij in concrete masterplannen worden gegoten. Die zullen ongetwijfeld nog op weerstand stuiten. Zo loopt de huidige milieuvergunning van de Antwerpse luchthaven af in juni 2024 en voert Vliegerplein al actief verzet tegen een nieuwe vergunning. Ook het hof van beroep moet zich nog uitspreken over een klacht van de actiegroep over mogelijke bouwovertredingen.

De visienota heeft ook betrekking op de twee andere Vlaamse regionale luchthavens. Oostende-Brugge mag zich verder blijven focussen op toenemende passagierstrafiek en daarnaast inzetten op een groei van de cargo-markt. Voor Kortrijk-Wevelgem ziet de regering een toekomst als zakenluchthaven.