Forse opmars van de muskusrat in Oost-Vlaanderen: "Bijna 1.000 vangsten afgelopen jaar"

"De muskusrat is in heel Oost-Vlaanderen aan een forse opmars bezig is", zegt Karel Van Moer van ongediertebestrijder vzw RATO. Zo is er een grote instroom vanuit Zeeuws-Vlaanderen en Wallonië, waardoor het moeilijker wordt om de populatie te controleren. "In 2022 konden we 987 muskusratten vangen, in 2021 waren het er maar 361." 

De muskusrat is een exotisch dier dat uit Noord-Amerika en Canada komt. "Het knaagdier is in 1904 uitgezet in Hongarije voor de jacht en om de pels te gebruiken." Het heeft in de voorbije decennia de rest van Europa veroverd. "In 2012 ving RATO 12 muskusratten in Oost-Vlaanderen, vorig jaar waren het er al bijna 1.000", zegt Van Moer. De muskusrat is niet gevaarlijk voor de mens, maar kan wel voor problemen zorgen. "Ze leven aan de waterkant en veroorzaken graafschade aan dijken en oevers. Dat kan voor wateroverlast zorgen, zeker in laaggelegen gebieden zoals Vlaanderen. Eén muskusrat kan een kruiwagen aarde per dag verzetten. Dat is erg veel voor zo'n klein beest."  

Er is sinds kort intensiever overleg met Nederland om het probleem aan te pakken. "Lange tijd werd er een kleine populatie gedoogd, nu is men er ook naar beginnen te streven om die zo fel mogelijk terug te dringen. In Wallonië is er minder bestrijding omdat de dieren er voor minder problemen zorgen. De regio ligt hoger, dus er is minder vrees voor wateroverlast door zwakke dijken of oevers. Er zijn in Wallonië 10 bestrijders, in Vlaanderen zijn het er ongeveer 100", zegt Van Moer. Hij benadrukt dat de vangstcijfers ook buiten Oost-Vlaanderen hoog liggen. "Zeker in West-Vlaanderen is er ook een forse stijging."

De instroom uit andere gebieden zorgt ervoor dat er heel wat dieren gevangen worden in het noorden van Oost-Vlaanderen, aan de grens met Nederland (in Assenede waren het er in 2022 bijvoorbeeld 187), en aan de taalgrens (in Oudenaarde 138 en in Ronse 113). Toch ontstaan er ook verderop grotere populaties in onder meer Dendermonde (115). "Het is heel moeilijk om ze daar weg te krijgen omdat er heel veel polder- en overstromingsgebied is met veel kleine waterlopen." Ook in andere gemeenten, vooral in de buurt van Schelde en Leie, leven kleinere populaties muskusratten. 

Lees verder onder de kaart met de vangstplaatsen.

Het hoge aantal gevangen muskusratten heeft mogelijk ook te maken met een grotere populatie door het wegvallen van een erg efficiënte bestrijdingsmethode. "We gebruiken nu vaker klemmen. Ze zorgen voor een snelle dood, maar zijn moeilijker inzetbaar. Vroeger gebruikten we ook fuiken, de dieren raakten erin vast en verdronken. Dat leverde betere resultaten op, maar om dierenleed te beperken, kiezen we daar nu niet meer voor." 

De ongediertebestrijder roept iedereen in Vlaanderen op om melding te maken van muskusratten bij de gemeente. Vzw RATO gaat in Oost-Vlaanderen zelf op zoek naar populaties. "De dieren zijn makkelijk te herkennen. Muskusratten komen enkel aan waterlopen voor en zijn groter dan een gewone rat, ze kunnen tot één kilo wegen."