‘Slachtoffers werden voorbereid om naar beelden van Maalbeek te komen kijken. Wat zij te zien krijgen, is een triest beeld van justitie’
Opnieuw leidden naaktfouilles op het proces rond de aanslagen van 22 maart tot een compleet lege beklaagdenbank en een zoveelste verloren dag. En een nieuwe Belgische uitvinding: de dubbele seminaaktfouillering.
Als was hij een stoute jongen en zij de boze juf, werd de nummer één van de federale politie woensdag op het terreurproces toegesproken door voorzitster Laurence Massart: “Mijnheer de commissaris-generaal, u moet de situatie deblokkeren. U hoort de door justitie genomen beslissingen te respecteren.”
Marc De Mesmaeker: “Ik ben mij daarvan bewust, mevrouw.”
“Anders kunnen wij niet verder.”
Lege beklaagdenbank
Nadat de Brusselse kortgedingrechter systematische naaktfouilles uitdrukkelijk verbood, wegens in strijd met jurisdictie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), probeerde de federale politie ze woensdagochtend toch weer uit te voeren. Salah Abdeslam en Ali El Haddad Asufi ondergingen ze, maar bleven weg uit de beklaagdenbox. De vijf andere gedetineerde verdachten weigerden hun cel in de gevangenis van Haren te verlaten.
“Mijn cliënt belde mij om 6.58 uur”, zei Vincent Leurquin, advocaat van Hervé Bayingana Muhirwa. “Hij had aan de agenten gevraagd of hij naakt zou worden gefouilleerd. Hij zei dat hij te horen kreeg dat het zou gebeuren zoals het altijd gebeurt en het zo zal blijven gebeuren.”
Massart zag geen andere uitweg meer dan Marc De Mesmaeker als getuige op te roepen. Hij schermt nu met een op 2 januari door minister van Justitie Vincent Van Quickenborne uitgevaardigde richtlijn die een “doorgedreven fouille” toelaat, maar enkel als “de analyse uit het geïndividualiseerd integraal risicobeeld zulks rechtvaardigt”. De richtlijn zegt verder: “Teneinde een naaktstelling te vermijden, wordt de procedure in twee delen uitgevoerd.”
‘Corpus boven, corpus onder’
De uitleg van De Mesmaeker daarover tegenover Massart voegde wat extra surrealisme toe aan het assisenproces. Zij wou weten: “Wat brengt dit eigenlijk bij?”
“Deze maatregelen zijn gedicteerd door officiële individuele risico-inschattingen.”
“Wat is er sinds de nieuwe richtlijn veranderd?”
“Eerst doet men de corpus boven, daarna de corpus onder.”
“Dus eerst gaan de bovenste kleren uit en daarna de onderste?”
“Ja, en in deze houding (knielt en spreidt de armen, DDC).”
“En dan wordt er gecontroleerd of hij niks in de anus heeft verstopt?”
“Inderdaad.”
Het EHRM is duidelijk: systematische naaktfouilles kunnen niet. Er moet een concrete aanleiding voor zijn. De Mesmaeker belooft nu elke ochtend een individuele rapportering daarover aan alle advocaten van de verdediging, maar die zeggen dat ze de bui al voelen hangen.
Het probleem van dit proces is dat de politie denkt boven de wet te staan
“Wij denken dat we stereotiepe motivaties gaan krijgen”, zei Delphine Paci, advocate van Abdeslam. “We moeten een kat een kat noemen: met stereotiepe motivaties gaan we hier geen verdachten meer zien. En sorry om het zo te zeggen, maar het probleem van dit proces is dat de politie denkt boven de wet te staan.”
Met een lege beklaagdenbank en een exit van enkele advocaten dreigt het proces stil te vallen. De Luikse hoogleraar strafrecht Adrien Masset, die optreedt voor een aantal slachtoffers, sloot zich verrassend aan bij de verdediging: “Ik zeg dit in naam van de mensen die ik vertegenwoordig. Als deze naaktfouilles niet nodig zijn en verboden door de kortgedingrechter, dat men er dan mee stopt. Het gaat hier niet om gezichtsverlies van wie ook.”
“De slachtoffers werden tijdens de kerstvakantie psychologisch voorbereid om hier naar beelden van Maalbeek te komen kijken. Wat zij nu te zien krijgen, is een triest beeld van justitie.”
Drie onderzoeksrechters en een tiental getuigen, onder wie enkele militairen, brachten al twee dagen door in een wachtzaal. Zij hopen donderdag eindelijk te kunnen getuigen.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
