Qua timing kan het tellen: een dag nadat UZ Leuven had aangekondigd dat niet-dringende zorg noodgedwongen moet worden uitgesteld door personeelstekort, gaf minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) een persconferentie in Gasthuisberg. Door de griepepidemie ligt daar veel personeel in de lappenmand, terwijl er ook veel medewerkers afwezig zijn door vakantie.

Het bruggetje naar de aankondiging van Vandenbroucke is snel gemaakt. Door de ziekenhuizen naar meer dagopnames te duwen, hoopt hij de bezetting van de ziekenhuisbedden stevig terug te dringen. ‘Minder overnachtingen betekent ook dat het verpleegkundig personeel ontlast wordt van taken die hiermee samenhangen, in het bijzonder ’s nachts en in de weekends’, benadrukt het kabinet van de minister.

   • 3.650 bedden vrij, maar Gasthuisberg moet zorg uitstellen

Bijkomend voordeel is dat ook de overheid én de patiënt profiteren van meer dagopnames. ‘Een ziekenhuisverblijf is duur voor de samenleving’, zegt het kabinet. ‘Maar ook: niemand ligt graag in het ziekenhuis, herstellen lukt vaak beter thuis en bovendien vermijd je thuis het risico een ziekenhuisinfectie op te lopen.’

A-lijst en B-lijst

Concreet kregen de ziekenhuizen sinds 1 januari een nieuwe lijst met ingrepen die ze via dagopnames kunnen uitvoeren. Daarop staan sinds kort 551 ingrepen, waaronder bepaalde knieoperaties, oogoperaties maar ook het verwijderen van de appendix of galblaasoperaties. Vorig jaar waren er dat nog maar 246. ‘Die A-lijst zijn ingrepen waarvan we zeggen: je moet ze niet in het dagziekenhuis doen, maar het mag wel. En vanaf nu zullen ziekenhuizen daar ook correct voor gefinancierd worden’, zegt Vandenbroucke.

Naast die A-lijst is er ook een B-lijst. ‘Dat is een lijst van ingrepen waarvan we zeggen: dat hoor je niet te doen met een overnachting, dat zou in een dagziekenhuis moeten’, zegt Vandenbroucke. Dat gaat bijvoorbeeld over het verwijderen van spataders, een besnijdenis of het wegnemen van de amandelen bij een kind. In de toekomst zullen ziekenhuizen voor dergelijke ingrepen hoe dan ook slechts vergoed worden voor een dagopname. Op die manier wil de regering het aantal overbodige overnachtingen stevig terugschroeven.

Voor alle duidelijkheid: het gaat alleen om standaardingrepen. ‘De patiënt zal altijd het recht behouden om in samenspraak met de arts een nacht in het ziekenhuis te verblijven’, zegt het kabinet. ‘Zeker voor kwetsbare, sociaal zwakkere en oudere patiënten moet klassieke hospitalisatie altijd mogelijk blijven.’ Maar hiermee geeft Vandenbroucke wel een signaal naar de ziekenhuizen om geen patiënten onnodig lang in het ziekenhuis te houden.

Financiële gevolgen

Ziekenhuizen die zich niet omscholen, zullen dat in de toekomst ook voelen in hun portemonnee. Wie onnodig voor een overnachting kiest, zal daar niet meer voor vergoed worden. ‘De middelen die we hiermee winnen, herinvesteren we integraal in de ziekenhuizen, onder meer via een betere financiering van het operatiekwartier’, zegt het kabinet-Vandenbroucke.

De diensten van de minister benadrukken ook dat volgens een zeer ruwe schatting het aantal ingrepen in het chirurgische dagziekenhuis zou kunnen stijgen van 644.000 naar ongeveer 865.000. Tegelijk zou het aantal chirurgische ingrepen in klassieke hospitalisatie dalen van 700.000 vandaag naar ongeveer 479.000. Net door die verschuiving, ook in de financiering, noemt Vandenbroucke de nieuwe lijst ‘een belangrijke stap binnen de bredere ziekenhuishervorming’.