Hockeygek, maar straatarm: waarom het WK hockey in de Indiase deelstaat Odisha ook heel wat kritiek oogst

Vergeet de ontgoocheling over de Rode Duivels op het WK voetbal in Qatar: straks kunnen de Red Lions, de Belgische hockeymannen, voor de tweede opeenvolgende keer wereldkampioen worden. De finale tegen Duitsland wordt gespeeld in Bhubaneswar, in de oostelijke Indiase deelstaat Odisha. 

En toch is het bruggetje naar Qatar ook weer snel gemaakt. Want net als in die Golfstaat is de kritiek op het hele sportieve circus dat daar de voorbije weken neerstreek niet van de lucht. Odisha is namelijk een vrij landelijke, arme streek, zegt India-correspondent Lisa Dupuy in "De ochtend" op Radio 1. 

"Odisha is een deelstaat met 40 miljoen inwoners. Dat is niet zo veel in India. 22 procent van de bevolking wordt er gevormd door stammen en dat percentage ligt dan weer heel hoog in vergelijking met de rest van het land. Die stammen zijn veelal gemarginaliseerde, arme groepen."

De ondergrond in Odisha is wel rijk aan mineralen, waardoor de mijnbouw er een hoge vlucht heeft genomen. Dat heeft veel lokale gemeenschappen geen goed gedaan: ze kampen met forse vervuiling, aantasting van de bodem en waterschaarste. 

Tegelijk is hockey er een echte volkssport. "Net omdat het zo'n arme deelstaat is, wordt sport er gezien als een manier voor mensen om zich te emanciperen", legt Dupuy uit. "Het nationale team kent inspirerende verhalen van mensen die zich uit die armoede hebben gewerkt via het hockey."

"Odisha heeft zich dat hockey echt toegeëigend. Een tiental jaar geleden zag de deelstaatminister hier een gat in de sponsoring van het nationale team. Hij redeneerde: als we hier heel veel geld in steken, maken we van hockey ons merk. En dat is ook gelukt, want het is al het tweede WK dat hier plaatsvindt."

Alleen: al het geld dat naar het hockey gaat, kan dat niet elders naartoe gaan. "Aan de organisatie van dit WK is 125 miljoen euro besteed, het duurste WK ooit. Dat is voor een deel uit de deelstaatskas gekomen, maar de belangrijkste mijnbedrijven uit de regio hebben dat sponsorgeld aangevuld. Het lijkt erop dat het budget dat enerzijds voor ontwikkeling bedoeld was en anderzijds voor de sociale ondersteuning van mijnwerkers, verdwenen is in het grote potje dat is besteed aan het WK."

Lokale gemeenschappen en ngo's hebben al geprotesteerd tegen de zware uitgaven voor het WK, waarover ze geen inspraak hebben gehad. Ze noemen het "misbruik van fondsen" die bedoeld waren voor "rechtvaardige sociale transitie". Zij willen dat het geld gaat naar gezondheidszorg, onderwijs en jobs.

Voorstanders argumenteren dat de lokale bevolking ook mee profiteert van de investeringen in het hockey. Maar ook dat argument gaat niet voor iedereen op. In Bhubaneswar is bijvoorbeeld het bestaande Kalingastadion uitgebreid. "De straatverkopers in de buurt zijn daar weggestuurd: zij mogen hun karretjes daar niet meer in de omgeving zetten. Daardoor verliezen zij enorm veel inkomsten."

Odisha probeert ook het toerisme in de regio meer op de kaart te krijgen. "Odisha wordt in de markt gezet als 'grootste geheim van India', in de hoop dat dat nieuwsgierigen trekt", weet Dupuy. "Ik denk dat mensen tijdens zo'n WK wel willen kijken wat zo'n staat te bieden heeft. Maar dat is eigenlijk niet bijzonder veel: het is een redelijk rurale staat. Andere steden hebben nu nog niet de infrastructuur om bezoekers te faciliteren. Ik vraag me dus af of die structurele toerismestroom nu wel op gang zal komen."