Jean-Luc Crucke maakt een einde aan een afscheid dat al meer dan een jaar aansleept. In januari 2022 nam hij ontslag als Waals minister, om naar het Grondwettelijk Hof te gaan. Daarmee leek de kleine politieke oorlog tussen hem en zijn voorzitter, Georges-Louis Bouchez (MR) beslecht. Maar enkele weken later bedacht hij zich. Rechter worden en dan zijn mond moeten houden over politiek? Non, merci. Dan bleef hij liever in het Waals Parlement zitten, als de luis in de stoppelbaard van Bouchez. Diens communicatiestijl en agressieve manier van politiek bedrijven kon Crucke almaar minder smaken. Ook inhoudelijk voelde hij zich minder ‘in fase’ met Bouchez.

Maar hoe dichter de MR bij de lijstvorming voor 2024 kwam, hoe meer Crucke geïsoleerd raakte. Niet dat niemand binnen de MR het nog met hem eens was, maar hij was wel de enige die Bouchez nog openlijk tegen de haren in streek. Het voorbije halfjaar voerde Crucke gesprekken met Prévot en Défi-voorzitter François De Smet om samen een nieuwe beweging op te richten. Die kwam er uiteindelijk niet. ‘Wij zijn blijven praten, maar Défi wilde niet meer. Er waren verschillen, ja, onder meer op ethische vragen, maar daar stemt iedereen in de partij zoals hij zelf wil. Dat was bij de MR trouwens ook het geval.’

De druppel

Crucke zegt zijn buik vol te hebben van ‘populisme, simplismen’ en ‘de trumpiaanse tendensen bij de partijleiding van de MR’. ‘Het is tijd voor een revolutie van de nuance’. Hij krijgt trouwens direct een stevige vinger in de pap bij zijn nieuwe partij. Hij wordt een van de ondervoorzitters van Les Engagés, met een focus op energie en klimaat. Botst dat dan niet onmiddellijk? In de vorige legislatuur was Crucke als Waals minister van Energie, en als meest groene van de liberalen, helemaal gewonnen voor een volledige kernuitstap. ‘In 2025 is het gedaan met kernenergie, geen discussie’, zei hij in De Standaard. Zijn nieuwe partij wil daarentegen nieuwe kerncentrales bouwen.

‘Ik ben altijd tegen kernenergie geweest’, zegt Crucke. ‘Maar er is een oorlog bezig en dat heeft veel veranderd. Dat moet je gewoon aanvaarden. We kunnen nu gewoonweg niet zonder kernenergie, en dat is zo omdat men in het verleden veel te weinig op de alternatieven gewerkt heeft. We moeten nu zo snel mogelijk van de fossiele brandstoffen en in de rest van Europa ook van steenkool af. Met groene en kernenergie kunnen we de CO2-uitstoot zo laag mogelijk houden, en dan moeten we af van kerncentrales. Men vergeet vaak dat die ons voor duizenden jaren met radioactief afval opzadelen.’

Crucke nam de beslissing om naar Les Engagés te gaan vorige week. Waals minister van Ruimtelijke Ordening Willy Borsus (MR) gaf toen opdracht voor een studie over de hoogspanningslijn Boucle du Hainaut, de Waalse aansluiting op Ventilus. Ook een ondergronds scenario moet worden onderzocht, maar Crucke vreest dat die optie niet ernstig genoeg zal worden genomen. ‘Ze zullen onderzoeken of de lijn wat meer naar links of rechts moet komen, meer verwacht ik niet.’ Drie MR-burgemeesters die het protest tegen de hoogspanningslijn mee trekken, werden al op het matje geroepen bij de MR. Voor Crucke was dat de druppel.

18.400 voorkeurstemmen

Voor Engagés-voorzitter Maxime Prévot is deze transfer een opsteker. Het is moeilijk in te schatten hoeveel CDH-kiezers zomaar mee zijn in het ‘Les Engagés’-verhaal. Verschillende lokale mandatarissen stapten al uit de partij. Wat Crucke vermag zonder de MR is ook een vraagteken, maar een nobody is hij zeker niet. In de laatste peiling van Le Soir, RTL, Het Laatste Nieuws en VTM staat hij op de achtste plaats in de Waalse poppoll. Prévot is zevende. De enige liberaal die het beter doet dan Crucke, is oud-premier Sophie Wilmès (MR). Op haar populariteit staat geen maat aan Franstalige kant. Bouchez komt niet verder dan de 17de plaats.

Crucke komt in 2024 op de Henegouwse kamerlijst van Les Engagés, samen met Catherine Fonck (Les Engagés). Fonck had in 2019 19.333 voorkeursstemmen. In de Waalse kieskring Doornik-Aat-Moeskroen, drie keer kleiner, behaalde Crucke er 18.400. Hij zal ze allemaal nodig hebben in 2024 om de tweede Engagés-zetel in Henegouwen binnen te halen. Er is scherpe concurrentie. Paul Magnette (PS) trekt voor zijn partij, en bij de MR – dat donderdag meer dan 18.000 stemmen zag vertrekken – staat het in de sterren geschreven dat Bouchez er zelf voluit voor gaat.