De 35-jarige vrouw lijdt aan een erfelijke tandafwijking, waardoor haar tanden makkelijk afbreken. Een operatie, die haar van al haar resterende tanden zou verlossen, waarna ze een gebitsprothese zou dragen, was al tweemaal uitgesteld. Eenmaal tijdens haar zwangerschap, en eenmaal vanwege de coronapandemie.

In augustus 2020 solliciteerde ze voor een job bij een verzekeringsmakelaar. Bij die sollicitatie droeg ze een mondmasker. ‘Dat was nog gebruikelijk en bovendien had ik een familielid dat risicopatiënt was’, zeg de vrouw, die anoniem wil blijven. Ze hoorde al snel dat ze als beste uit de selectie was gekomen en dat ze op 1 oktober mocht beginnen.

Die dag zal ze niet snel vergeten: ‘Een van de zaakvoerders bood me een kop koffie aan, die ik aanvaardde. Ik zette mijn mondmasker af, en toen zag zij mijn gebroken tanden. Ik legde uit dat het een gevolg was van een erfelijke aandoening en dat een geplande operatie uitgesteld was. De zaakvoerster zei daar niets van. Maar toen ik na mijn middagpauze terugkwam, riepen ze me apart en zeiden dat ik beter een job achter de schermen zou zoeken. Ik moest een document tekenen waarop stond dat ik akkoord ging met mijn ontslag. Dat heeft mijn zelfvertrouwen een enorme knauw gegeven, ik wilde daar zo snel mogelijk weg.’

Bewijsmateriaal

De vrouw nam daarop contact met Unia, het centrum voor gelijkheid van kansen, dat met de zaakvoerders in gesprek probeerde te gaan. Die weigerden dat tot tweemaal toe. Unia hielp de vrouw bewijsmateriaal te verzamelen, onder meer via e-mails en Whatsappberichten. Samen stapten ze naar de arbeidsrechtbank in Aalst.

   • België scherpt wet eindelijk aan: werknemers ook beschermd als ze (zwangere) collega’s bijstaan tegen discriminatie

De ex-werkgevers verdedigden zich door te stellen dat de vrouw belangrijke informatie verzwegen had tijdens haar sollicitatie. Ze vonden dat ze haar gebits­probleem spontaan ter sprake had moeten brengen. ‘Ik heb daar toen niet aan gedacht’, zegt zij. ‘Ik heb altijd geleerd dat capaciteiten voorrang krijgen op uiterlijk en probeerde die in de verf te zetten. Ik wist ook dat mijn probleem verholpen zou worden. Intussen is dat gebeurd. Ik heb nu een gebitsprothese.’

Nieuwe job gevonden

De advocaten van de tegenpartij beweerden ook dat de vrouw zich boertig en verbaal agressief had opgesteld en dat ze niet akkoord ging met de voorgestelde middagpauze. Zij ontkent dat. ‘Die leugens wegen op mij. Tot vandaag lijd ik daaronder. Gelukkig heb ik intussen een nieuwe job, bij de gemeente.

Volgens de rechtbank kon het verzekeringskantoor de drogredenen die zouden hebben geleid tot het ontslag op geen enkele manier objectiveren. Werkgevers mogen niet lichtzinnig (kandidaat-)werknemers weigeren op basis van uiterlijk, handicap of een erfelijke aandoening. De rechters kenden daarom in hun vonnis van 8 februari een schadevergoeding toe aan de ontslagen werkneemster. De twee zaakvoerders moeten haar zes maanden brutoloon uitbetalen, bij wijze van herstel voor de geleden materiële en morele schade.

Verzorgd uiterlijk

De voorzitter van de rechtbank verwoordde ook scherp dat ‘het argument dat de werknemer vanwege haar uiterlijk negatieve reacties uitlokt bij klanten of collega’s, niet als legitiem doel (kan) worden beschouwd om een onderscheid te rechtvaardigen’.

Unia wijst er nog eens op dat werkgevers wel een verzorgd uiterlijk mogen vragen van hun werknemers, zeker als ze in contact komen met klanten. Maar ze mogen niet discrimineren op basis van uiterlijk, lichamelijke of erfelijke aandoeningen, lichaamslengte, vergroeiingen, gewicht of een handicap. Wie vragen heeft, kan contact opnemen met Unia, met een vakbond of met het Vlaams Patiëntenplatform, dat meer dan tachtig patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen verenigt.