Nigeria, het land met de grootste bevolking en de belangrijkste economie van Afrika, kiest een nieuwe leider
Het is zonder twijfel de belangrijkste stembusslag van het jaar in Afrika: de parlements- en presidentsverkiezingen in Nigeria. De hele regio kijkt met argusogen naar wat er in Nigeria gebeurt, want als het regent in Abuja of Lagos (de grootste stad in Afrika), druppelt het in de andere West-Afrikaanse hoofdsteden. Dit is wat je over de verkiezingen moet weten.
Nigeria is niet alleen de grootste economie van Afrika, het is ook het land met de grootste bevolking van het continent. Met 225 miljoen zijn ze, de Nigerianen, en hun aantal neemt toe. Nigeria zal in 2050 de op twee na grootste bevolking ter wereld hebben, na India en China.
De jeugd kan het politieke landschap in Nigeria ingrijpend veranderen
De Nigeriaanse bevolking is erg jong. 60 procent van de Nigerianen is jonger dan 25 jaar. Die jongeren hebben zich massaal laten registreren voor deze verkiezingen: er zijn tien miljoen nieuwe kiezers bijgekomen, een record. De groep tot 35 jaar maakt meer dan een derde van het kiezerspubliek uit. De stem van de jongeren zal dus bepalend zijn.
Die zijn gefrustreerd over het huidige leiderschap dat de jeugdwerkloosheid heeft doen stijgen naar meer dan 40 procent. Ze kwamen ook massaal op straat tijdens de #EndSARS-protesten die zes jaar geleden begonnen. Protest tegen politiegeweld was dat, door de gevreesde "SARS"-eenheid, maar dat is uitgegroeid tot protest tegen de heersende politieke elite en de wijdverbreide corruptie.
De jeugd heeft zijn hoop gevestigd op kandidaat Peter Obi, een zestiger die zich al bewezen heeft als gouverneur en geprezen werd voor zijn goed en zuinig bestuur, en niet verwikkeld is in grote corruptieschandalen. Peter Obi en zijn jonge kiezers kunnen de almacht van de traditionele partijen breken.
Deze verkiezingen zijn de spannendste sinds het einde van de militaire dictatuur
Huidig president Muhammadu Buhari mag na twee ambtstermijnen niet meer opkomen. Er komt dus sowieso een nieuwe president. Dat is normaal gezien een strijd tussen de kandidaten van de twee belangrijkste partijen. Tussen een kandidaat uit het noorden en één uit het zuiden. Tussen een moslim en een christen.
Volgens een ongeschreven regel wisselt de macht tussen het noorden en het zuiden. Na acht jaar Buhari, die uit het noorden komt, zou het presidentschap nu naar een zuiderling moeten gaan.
Maar voor het eerst sinds het einde van de militaire dictatuur is het nu een titanenstrijd tussen drie topkandidaten geworden. Naast Bola Tinubu (70), de kandidaat van de partij van Buhari (APC) en Atiku Abubakar (76), de kandidaat van de belangrijkste oppositiepartij (PDP), is nu ook Peter Obi (60) van de kleine Labour Partij een kanshebber.
Peter Obi is zeer populair geworden omdat hij zich afzet tegen de twee kandidaten van het establishment, die al jarenlang tot de politieke elite behoren en genoemd worden in grote corruptiezaken. Hij is ook de enige christen van de drie.
Wellicht kan hij niet in alle staten voldoende stemmen halen (wat nodig is om president te worden), maar voor het eerst zou er wel eens een tweede verkiezingsronde kunnen komen.
De angst voor geweld zou de kiezers kunnen thuis houden en de uitslag beïnvloeden
Analisten zijn het er wel over eens dat Peter Obi alleen kans maakt als de opkomst groot is. Nigeria kent een legendarisch lage opkomst bij verkiezingen.
Dat heeft onder andere te maken met toenemend verkiezingsgeweld naarmate de verkiezingsdatum dichterbij komt. Dat is nu niet anders.
Sowieso is Nigeria de laatste jaren onveiliger geworden. Zo zijn er het afgelopen jaar meer dan 3.000 mensen ontvoerd, meestal voor losgeld. Kidnappen is een lucratieve industrie geworden.
Ook het etnisch en religieus geweld nam toe en de terreurbeweging Boko Haram maakt weer duizenden doden per jaar in het noordoosten van het land. Buhari heeft zijn verkiezingsbelofte om het jihadistisch geweld een halt toe te roepen niet kunnen waarmaken.
Uittredend president Buhari heeft er niets van gebakken, maar is wel een hoeder van de democratie
Het land is niet alleen gewelddadiger en onveiliger geworden onder Buhari, het is er economisch ook op achteruitgegaan. Tijdens zijn regeerperiode zakte het gemiddeld jaarinkomen van 5.400 naar 4.900 dollar. Het aantal mensen dat leeft onder de extreme armoedegrens (van 1,90 dollar per dag) steeg tot 40 procent. Ook de staatsschuld is geëxplodeerd en de nationale munt, de naira, stortte in.
De coronapandemie en de oorlog in Oekraïne hebben de inflatie net als overal de hoogte in gejaagd en tot overmaat van ramp zadelde Buhari de Nigerianen vlak vóór deze verkiezingen ook nog eens op met een gigantisch cash-probleem.
De aftredende regering keurde namelijk een wet goed die bepaalt dat oude geldbiljetten moeten vervangen worden door nieuwe. De Nigerianen kregen daar 100 dagen voor. Maar nu blijkt dat er te weinig nieuwe briefjes voorhanden zijn. Er staan nu lange rijen mensen aan de cashautomaten en hier en daar braken al gewelddadige protesten uit.
De wet was nochtans goedbedoeld. Buhari wilde naar verluidt het kopen van stemmen met grote zakken cash geld (een beproefde campagnemethode in Nigeria, uniek in de wereld) moeilijker maken, en de verkiezingen eerlijker.
Dat is wellicht het enige waarvoor Muhammadu Buhari – die vroeger al eens president geweest is tijdens de militaire dictatuur - geprezen zal worden na zijn regeerperiode: hij heeft de democratie in stand gehouden. Anders dan vele van zijn collega’s in West-Afrika heeft hij niet geprobeerd om het aantal ambtstermijnen te verhogen en langer aan de macht te blijven. Hij zal netjes aftreden, wat mogelijk een positieve invloed zal hebben op de regio.