Mensen met acne prijzen koude douches online als dé remedie. Een dermatoloog reageert

111 miljoen views al voor het trucje. Koude douches zijn op sociaal medium TikTok een hot topic: veel jonge mensen delen voor- en nabeelden van hun met puistjes bezaaide huid, die er nu weer glad en mooi uitziet. “Het koude water sluit je poriën en dat voorkomt dat ze vuil of bacteriën opnemen”, verkondigt een enthousiaste @owned.fact. Bij de Amerikaanse Courtney hadden de koude douches al na vijf dagen effect in plaats van de veertien dagen die ze verwachtte.

Zo gek klinkt dat niet, als je weet wat dat koude douches wel degelijk met gezondheidsvoordelen komen. Dat verkondigt de wereldwijd geroemde wellnessgoeroe Wim Hof al langer en ook in de topsportwereld is de kracht van koude welbekend. “Het zorgt dat je witte bloedlichaampjes produceert”, zei gezondheidstrainer Myron Jacobs aan onze krant. “Dat zijn de vechtertjes in je immuunsysteem: ze maken je weerbaarder tegen virussen en bacteriën, waardoor je weerstand toeneemt.” Ook op je gewicht en mentale gezondheid zou het effect hebben.

Maar hebben koude douches ook zo’n helend effect op een door puistjes geteisterde huid? Dermatoloog Thomas Maselis beaamt dat het frisse water je immuunsysteem kan boosten en de bloedvaten wat openzet, waardoor je huid bij een puistje minder ontsteekt (dus rood, dik en etterig wordt, red.). Om verder te begrijpen wat het echte effect van een koude douche zal zijn, schetst de expert wat er bij acne precies in de huid gebeurt.

“Acne komt voor wanneer de talgklieren in je huid verstopt raken. Dat gebeurt als je van nature al talgklieren had met een iets te nauwe uitgang en de productie van je huidsmeer toeneemt. Geslachtshormonen zijn daarvoor doorgaans de trigger: daarom is het begin van de puberteit een typische periode voor acne en helpt het om als vrouw de pil te slikken — een variant die het mannelijke hormoon afremt, tenminste. Maar ook stresshormonen kunnen die huidsmeerproductie boosten.”

Eens de huidsmeerproductie stijgt, kan het dat je talgklieren zich niet snel genoeg kunnen ledigen en opgezwollen raken. “Zo ontstaan er mee-eters onder je huid en die zijn een kweekbodem voor bepaalde bacteriën. Daarop volgt een ontsteking, je afweersysteem valt aan en jij eindigt met puistjes of acne.”

Omdat dermatologen begrijpen wat acne veroorzaakt, weten ze ook wat er wel en niet tegen helpt. “Alles wat je talgklieren nog meer verstopt, is een boosdoener”, zegt Maselis. “Denk aan vette crèmes. Alles wat je talgklieren vernauwt, is ook te vermijden. De zon, bijvoorbeeld: in eerste instantie doet zonlicht puistjes verdwijnen omdat het ontstekingen verlicht, maar op langere termijn maakt de zon je opperhuid dikker, waardoor de nauwe uitgangen van de talgklieren ook langer worden en de kans op acne toeneemt. Ook aan de huid prutsen, in de puistjes knijpen, er hard op wrijven of een scrub gebruiken: geen goed idee.”

“Wat wel helpt, is alles wat de talgklieren vrijmaakt en hun uiteindes nog meer openzet. Let op: dat moet díép in de huid gebeuren, niet oppervlakkig. Crèmes of lotions met fruitzuur, salicylzuur of met vitamine A-zuur (kan bij ernstige acne in de vorm van roaccutane zijn, red.) of zalven die de bacteriële besmetting verminderen, de aanmaak van nieuwe cellen afremmen of de huidsmeerproductie verminderen, werken. En eventueel kunnen we met antibiotica zowel de huidsmeer inperken als de bacteriën doden, al zijn sommige bacteriën ondertussen al resistent.”

Je merkt: veel over koude douches komt daar niet in aan te pas. “Omdat die vanuit medisch oogpunt compleet nutteloos zijn”, zegt Maselis stellig. “Koud water is niet krachtig genoeg om je poriën te sluiten — en dat zou acne ook niet verhelpen — en het penetreert je huid bijlange niet genoeg om een talgklier echt vrij te maken. De verstopping zit veel dieper en los je zo niet op.”

De dermatoloog nuanceert nog wel. “Het koele water vernauwt je bloedvaten tijdelijk, waardoor roodheid even vermindert. Gaan de bloedvaten daarna weer open, dan vermindert de ontsteking tijdelijk. Bovendien zal het koude water heel even een verlichtend effect hebben op een geïrriteerde huid. Maar in het verloop van je acne zullen koude douches geen verschil maken. Je vermijdt ermee niet dat je huidsmeerproductie toeneemt en dat puistjes zich vormen en acne zich ontwikkelt. Geloof nooit zomaar sociale media.”

Beter gebruik je dus een heel zachte reiniging met water op lichaamstemperatuur voor je gezicht. Zowel te warme, te koude als te lange douches kunnen je huidbarrière beschadigen en dat heeft nog wel meer nare gevolgen.

Hier zou je eerst aan moeten denken bij puistjes of andere huidproblemen. Expert: “Je huidbarrière is kapot” (+)

Volle, dikke wenkbrauwen zijn extreem populair. Experte: “Dit serum van 9,99 euro moet je hebben”

“Je decolleté verraadt je ware leeftijd”: 4 experten leggen uit wat helpt tegen nekrimpels of de ‘kalkoennek’ (+)