Elke kiezer twee stemmen en ontslagnemende regering inkrimpen: N-VA doet opvallende voorstellen om democratie te hervormen

In mei krijgen de N-VA-leden voor de vierde keer sinds het ontstaan van de partij de mogelijkheid om zich uit te spreken over het partijprogramma. De houders van een partijkaart krijgen honderd voorstellen toegestuurd die ze vrij mogen amenderen. De congrescommissie bundelt en adviseert. Alles wat aan confederalisme raakt, mag echter niet worden geamendeerd. Die krachtlijnen werden in 2014 vastgelegd.

Maandag werden de ideeën rond onder meer justitie en democratie voorgesteld. Een van de meest in het oog springende suggesties is een hervorming van het Vlaams Parlement. Het aantal leden zou van 124 tot 100 worden teruggebracht. 70 daarvan worden gekozen in zeer lokale kieskringen, van enkele gemeenten groot. De kiezer krijgt zo een vertegenwoordiger die rechtstreeks aanspreekbaar is. De laatste 30 plaatsen worden voorbehouden voor de grote namen. Iemand uit West-Vlaanderen kan dan bijvoorbeeld ook voor een Antwerpenaar kiezen.

N-VA gaat bij die hervorming uit van het confederalisme, waarbij de Kamer wordt samengesteld met volksvertegenwoordigers afkomstig uit de parlementen van de deelstaten.

Ook op vlak van regeringsvorming doet de partij enkele opmerkelijke voorstellen. Zo wil N-VA de regering in lopende zaken inkrimpen: alleen de premier en vicepremiers zouden in zo’n regering nog aanblijven. Hiermee wil de partij de druk op de formatie verhogen. Als er na drie maanden nog geen meerderheid is, zouden de federale bevoegdheden tijdelijk uitgeoefend worden door de deelstaatregeringen.

De partij deed maandag ook een opvallend voorstel over het Grondwettelijk Hof, dat oordeelt of een wet in overeenstemming is met de Grondwet. N-VA wil een ‘volksberoep’ invoeren, waarbij het parlement met een tweederdemeerderheid een beslissing van het Hof zou kunnen 'overrulen'.

KIJK OOK. Ook Magnette (PS) denkt al aan de verkiezingen en het premierschap, De Wever had daar dit over te zeggen: “Voor mij ondenkbaar om normale regering te vormen waarin PS premier levert”

Theo Francken mocht maandag de ideeën van de partij rond defensie en migratie uit de doeken doen. Er moet dringend geïnvesteerd worden in het leger, vindt N-VA. "2 procent van het BBP was jarenlang het streefdoel binnen de NAVO, maar dat zal de komende jaren de ondergrens gaan worden", zei Francken. België zal het dus niet halen met de huidige 1,45 procent. "We zijn nu samen met Luxemburg de slechtste leerling van de klas. Dat is beschamend als je weet dat wij al jaar en dag de vruchten plukken van de NAVO, met het hoofdkwartier in Evere en Shape in Bergen.”

Wat asiel en migratie betreft, zal de realiteit een evolutie naar het Australische model dicteren, maakt de partij zich sterk. In dat model heeft iemand die illegaal in de Europese Unie aankomt, niet langer verblijfsrecht. “Het zal er wel komen, of mevrouw de Moor dat nu wil of niet", zei Francken. "Je ziet dat grote Europese lidstaten al aan het shiften zijn naar dat model.”

N-VA had tot slot ook nog wat te zeggen over onderwijs, hoewel het die verantwoordelijkheid al sinds 2019 uitoefent in de Vlaamse regering. De partij blijft erop hameren om ouders voor hun verantwoordelijkheid te plaatsen. In het schoolreglement moet worden opgenomen dat kinderen met een gevulde brooddoos naar school dienen te worden gestuurd en dat ze thuis met het Nederlands in contact moeten komen. Als ouders daar niet aan voldoen, zou er financieel worden ingegrepen. Niet via de kinderbijslag, zoals minister Ben Weyts al eens voorstelde, maar via bijvoorbeeld de kleutertoeslag, die dan rechtstreeks aan de school zou worden gestort.

De leerplicht moet daarnaast dalen van vijf naar drie jaar en leerlingen moeten opnieuw meer op basis van punten worden beoordeeld. "Dat is het meest eenduidig te begrijpen voor ouders", zei Anneleen Van Bossuyt. "Tekstrapporten geven te veel planlast.”