Het initiatief gaat uit van de socialistische overheidsvakbond ACOD en in verschillende openbare sectoren springen andere vakbonden mee op de kar. Het ongenoegen is dan ook groot en breed gedragen, zegt Chris Camps van ACOD. “Het gaat om steeds dezelfde problemen die wij al jaren aankaarten, maar die maar niet opgelost raken”, verzucht hij.

“De openbare diensten worden structureel niet deftig gefinancierd en krijgen onvoldoende middelen om zich te ontwikkelen en hun taken naar behoren uit te voeren”, verduidelijkt Camps. “Om een voorbeeld te geven: de kinderopvang kampt met een tekort aan plaatsen, waardoor op de meeste plekken te veel kinderen door één begeleider moeten worden opgevangen. Hetzelfde verhaal bij het spoor, waar er nog steeds een gebrek is aan treinbegeleiders, bestuurders en veiligheidspersoneel. Ook De Lijn kampt met een tekort aan buschauffeurs en daar komt nog eens een gebrek aan investeringen in materiaal bij, waardoor bussen en trams om de haverklap in panne vallen. En dan is er nog het onderwijs waar er een schrijnend tekort is aan leerkrachten en de algemene aantrekkelijkheid van het beroep erop achteruitgaat.”

Onwil

Volgens de vakbondsman is er vanuit de overheid onwil om tot een deftig sociaal overleg te komen. “De vakbond is vragende partij daarvoor, maar in heel wat openbare diensten valt die oproep op een koude steen”, aldus Camps.

Daarnaast is er het schrikbeeld van de privatisering in verschillende openbare diensten. “Dat maakt alles duurder en minder efficiënt omdat je dan een extra factuur moet betalen aan de private ondernemer die de dienst moet uitvoeren. Die staat ook minder dicht bij de mensen en zijn doel is vooral winstmaximalisatie, eerder dan pure dienstverlening.”

Daarnaast vragen de vakbonden ook een betere verloning. “In heel wat openbare sectoren liggen de barema’s al meer dan twintig jaar vast en is er al die tijd geen sprake van een loonsverhoging. Vorig jaar was er een sectoraal akkoord, waarin allerlei afspraken werden gemaakt… en dan kwam eind september vorig jaar de begrotingscontrole en werden alle afspraken van tafel geveegd”, vervolgt Camps.

Voor de vakbonden is het dan ook vijf voor twaalf. “Als er niet dringend verandering komt, dreigen verschillende openbare diensten weg te kwijnen of zelfs te verdwijnen.”

Toepasselijk zal vrijdag rond 11.55u actie gevoerd worden op het Operaplein, en ook in andere provincies komen vakbonden op centrale, zichtbare plekken samen. Op bepaalde plaatsen, zoals in gevangenissen, aan stations en stelplaatsen van bussen, staan stakingspiketten. Een algemene betoging in Brussel komt er niet.

In deze sectoren wordt de staking op vrijdag 10 maart gevoeld:

De 24 uursstaking bij de NMBS loopt van donderdag 22u tot vrijdag 22u en de impact op het treinverkeer zal worden gevoeld, zeker in Wallonië. “Over heel het land rijdt maar één trein op de drie uit. Bij IC-treinen gaat het om de helft van de treinen, bij voorstedelijke en lokale treinen om een derde”, zegt NMBS-woordvoerder Bart Crols.

Het gaat om nationale cijfers en de staking zal veel breder worden opgevolgd in het zuiden van het land, nuanceert Crols. “In de provincies Namen, Luxemburg en delen van Luik en Waals-Brabant rijden er gewoonweg geen treinen uit, maar dat betekent dus dat het in Vlaanderen beter zal meevallen. Vanuit Antwerpen bijvoorbeeld rijden er in alle richtingen treinen uit, alleen zal de frequentie minder zijn. Een aantal verbindingen is wel getroffen, zoals de lijn van Turnhout naar Antwerpen en ook de IC-trein van Antwerpen naar Leuven over Aarschot rijdt niet uit.”

Vanaf donderdagochtend zal de routeplanner van NMBS up-to-date zijn en zullen reizigers kunnen nagaan welke treinen wel of niet rijden op vrijdag.

Bij De Lijn zal in de provincie Antwerpen slechts de helft van de ritten worden uitgevoerd. In West-Vlaanderen gaat het om 54% en in Limburg om 56%. In Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen ligt het aantal iets hoger, met respectievelijk 62% en 64%.

De Lijn zal er naar eigen zeggen alles aan doen om de reizigers te voorzien met accurate informatie via de routeplanner in de app en op de website.

Zowel op de luchthaven van Zaventem als die van Deurne zijn ze er gerust in dat de staking hen nauwelijks zal treffen. Vooralsnog worden er geen vluchten geschrapt. “Wel zullen we passagiers informeren dat ze er rekening mee moeten houden dat hun bus of trein mogelijk niet zal rijden zoals voorzien”, zegt Ihsane Chioua Lekhli, woordvoerster van Brussels Airport.

Wie een dringende brief of pakje verwacht, kan redelijk gerust zijn. “In Vlaanderen verwachten we niet ongelofelijk veel impact”, verzekert Veerle Van Mierlo, woordvoerster bij Bpost. “Geen enkele van onze vakbonden, behalve één Franstalige, roept op tot staken. In Vlaanderen merken we hier en daar stakingsbereidheid, maar veeleer beperkt. We hopen alvast dat de hinder binnen de perken zal blijven.”

In het onderwijs slaan de verschillende vakbonden (ACOD, COC, VSOA en COV) de handen in elkaar. Maar dat zal niet leiden tot schoolsluitingen. In een gezamenlijk statement zeggen de vakbonden dat ze gaan inzetten op een massale informatiecampagne. De onderwijsvakbonden roepen hun afgevaardigden op om in alle academies, (hoge)scholen, centra en instellingen een informatiesessie te organiseren van een uur. “In een filmpje lichten de vier vakbondsverantwoordelijken in primeur voor het onderwijspersoneel de situatie toe en leggen hen ook verschillende vragen voor. Op basis daarvan kan het gesprek in alle onderwijssectoren van start gaan.” Tijdens die informatiesessies van een uur zal er geen les worden gegeven.

Bij de stedelijke kinderopvang, onder meer in Antwerpen, is er ook grote stakingsbereidheid, zegt Chris Camps van ACOD. Ouders worden tijdig ingelicht wanneer de crèche vrijdag niet zal openen.