In 1972 bedroeg het aantal exotische planten in Vlaanderen nog maar 5 procent, in 2022 was al één op de tien plantensoorten uitheems, zo blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen. En dat aandeel dreigt nog groter te worden, met onder andere de hottentotvijg – oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Afrika – die snel naar het noorden oprukt.

“We hebben de hottentotvijg hier nog niet, maar de kans is reëel dat ze ook in België zal belanden, als het steeds minder vriest in de winter”, zegt plantenspecialist Wouter Van Landuyt van het INBO. De klimaatopwarming is niet de voornaamste reden dat uitheemse plantensoorten hier geraken, maar verhoogt wel hun kans om te overleven. “Ook de mens helpt een handje.” Onder andere het toenemend internationaal transport en tuincentra spelen een rol.

Geen natuurlijke vijanden

In Normandië komt de hottentotvijg al in grote populaties voor en veroorzaakt daar grote problemen, zegt Van Landuyt. “De oorspronkelijke plantengroei verdwijnt doordat de hottentotvijg deze verdringt. De plant kan zich gemakkelijk verspreiden, omdat ze in deze contreien geen natuurlijke vijanden heeft.”

Vanwege de dreiging van sommige uitheemse planten houdt het INBO goed in de gaten welke soorten andere landen binnendringen. “Horizon scanning, noemen we dat”, aldus Van Landuyt. “Het is ook belangrijk op tijd in te grijpen als we hier een geval vaststellen, om verdere woekering te vermijden. Een tijdje geleden was er iemand die een hottentotvijg van op reis meebracht en uitplantte in een wegberm, vlak bij een natuurreservaat vol zeldzame inheemse soorten. Gelukkig waren we er snel bij.” Hij raadt dan ook ten stelligste af uitheemse planten in België binnen te brengen. “Plant ze niet in uw tuin en zeker niet in de vrije natuur.”