"Soms hebben trans vrouwen een biologisch voordeel, maar ze weren uit de atletiek is heel ingrijpend"

Het International Olympisch Comité (IOC) besloot in 2021 dat het zelf geen criteria meer zou opstellen voor trans en intersekse atleten. Het IOC gaf zo de vrijheid aan internationale sportbonden om eigen regels op te leggen.

Vorig jaar besloot de internationale zwembond dan strikte regels op te stellen voor de deelname van trans vrouwen aan vrouwencompetities. De internationale atletiekfederatie volgde gisteren met dezelfde beslissing: trans vrouwen zullen niet mogen deelnemen aan internationale competities, behalve als hun transitie werd afgerond voor ze twaalf jaar oud werden.

Daarnaast besloot de atletiekbond ook om de regels aan te scherpen voor vrouwen met verschillen in geslachtsontwikkeling, zoals vrouwen die hyperandrogeen zijn en dus te veel mannelijke hormonen hebben. Zij mogen nu maximaal 2,5 nanomol/liter testosteron in hun bloed hebben. Tot voor kort lag die grens op 5 nanomol.

"Het zat eraan te komen", zegt Wim Derave, professor Bewegingswetenschappen (UGent) in "De ochtend" op Radio 1. "Elke federatie moet inderdaad zelf een beslissing nemen in deze moeilijke zaak, maar ik denk dat het IOC gehoopt had dat er een logica zou zitten in elke beslissing."

"Sommige sporten worden heel sterk bepaald door de eigenschappen van een individu, zoals bij werpen of gewichtheffen", legt Derave uit. "Ik dat geval vind ik dat je het argument van eerlijkheid kunt laten opwegen tegen inclusie. Maar bij andere sporten, zoals lopen of voetbal bijvoorbeeld, zijn spiermassa en lengte minder bepalend. Daar kon dus wel meer tolerantie geweest zijn. En dat is ook waar het IOC op had gerekend, maar dat is anders uitgedraaid."

"Het IOC zegt eigenlijk dat je er niet van uit mag gaan dat een trans vrouw biologische voordelen heeft, tenzij het tegendeel bewezen is", zegt Derave. "De atletiekfederatie keert dat om en zegt dat daar juist wel van uit kan worden gegaan, tenzij kan worden bewezen dat er toch geen voordeel is. En dat is een belangrijke nuance, want je kunt dat bijna niet bewijzen. Er zijn bijna geen trans vrouwen in de topsport."

"Het is trouwens inderdaad zo dat de biologische voordelen alleen weggewerkt kunnen worden als je je transitie afrondt voor je puberteit", voegt Derave toe. "Maar ook daar zijn bijna geen voorbeelden van. Maar tegelijkertijd is dat biologisch voordeel in veel sporten dus helemaal niet zo'n probleem."

Wat volgens Derave de grootste impact zal hebben, zijn de verstrengde regels rond vrouwen met verschillen in geslachtsontwikkeling. "Daar is de federatie heel streng in geweest. 2,5 nanogram is vrij laag. De beslissing is ingrijpend voor heel wat atleten, want concreet betekent dit dat tien atletes niet meer zullen mogen deelnemen aan het volgende WK."