Bloed van witstaartherten doodt de bacteriën die de ziekte van Lyme veroorzaken
Nu het tekenseizoen opnieuw voor de deur staat, hebben Amerikaanse onderzoekers een studie gepubliceerd die op termijn kan leiden tot nieuwe strategieën in de strijd tegen de ziekte van Lyme. Uit hun studie blijkt dat het bloed van het witstaarthert de bacteriën doodt die de ziekte veroorzaken. Hoe dat gebeurt, is voorlopig nog niet duidelijk.
De ziekte van Lyme is een ziekte die ernstige gevolgen kan hebben. Ze wordt veroorzaakt door een spirocheet, een spiraalvormige bacterie van het geslacht Borrelia, voornamelijk door Borrelia burgdorferi.
In België waren er volgens Sciensano in 2014 meer dan 2.000 gevallen, jaarlijks raadplegen zo'n 10.000 mensen hun huisarts omdat ze na een tekenbeet de typische rode kring rond de beet vertonen.
In de VS schatten de Centers for Disease Control and Prevention dat elk jaar 476.000 mensen gediagnosticeerd worden met en behandeld worden voor Lyme, wat van de ziekte de meest voorkomende vectorziekte in het land maakt.
De ziekte van Lyme is immers een zogenoemde vectorziekte, een ziekte die voor haar verspreiding gedeeltelijk of volledig afhankelijk is van een vector, een organisme dat de ziekteverwekker overbrengt van een gastheer op een andere. Die vectoren kunnen onder meer muggen, vliegen en vlooien zijn, bij Lyme zijn het teken.
In de VS gaat het voornamelijk om hertenteken, in Europa om schapenteken (die ook wel hondenteken genoemd worden).
Herten niet betrokken bij het doorgeven van de ziekte
"Herten zijn van doorslaggevend belang voor het overleven van hertenteken, maar ze zijn niet betrokken bij het doorgeven van de Lyme-bacterie, Borrelia burgdorferi", zei senior auteur van de studie Stephen Rich.
"We weten al een tijd dat teken die van een witstaarthert gehaald worden, niet geïnfecteerd zijn en we vermoedden dat er iets aan de hand was met de herten dat verhinderde dat de teken geïnfecteerd werden. Maar tot de publicatie van onze studie had niemand een experiment uitgevoerd om aan te tonen dat hertenbloed - meer bepaald het serum van het bloed van witstaartherten - Lyme doodt", zei hij.
Rich is professor microbiologie aan de University of Massachusetts Amherst (UMA) en de directeur van het New England Center of Excellence in Vector-Borne Diseases (NEWVEC) waar hij met zijn team het onderzoek uitgevoerd heeft.
De resultaten van de studie kunnen in de toekomst mogelijk leiden tot nieuwe strategieën en benaderingen voor de preventie en behandeling van de ziekte van Lyme, zei Patrick Pearson, een doctoraatsstudent aan NEWVEC en de hoofdauteur van de studie.
De bacterie die de ziekte van Lyme veroorzaakt, wordt doorgegeven aan jonge hertenteken (Ixode scapularis) door geïnfecteerde muizen waarvan de teken het bloed opzuigen. De geïnfecteerde teken dragen de bacterie vervolgens over op mensen als ze die bijten en hun bloed opzuigen.
"Wij zijn een accidentele gastheer", zei Rich. "De teken die ons bijten zijn in feite op zoek naar een hert aangezien dat is waar ze zich voortplanten. Zonder de herten, heb je geen teken, maar als je enkel herten had, zou je geen Lyme hebben."
Proefbuizen en bloedserum
Voor hun experiment haalden de onderzoekers bloedserum - het vloeibare deel van het bloed dat overblijft nadat de bloedcellen en de stollingsstoffen verwijderd zijn - bij een semiwilde kudde witstaartherten van de Auburn University in Alabama. Aangenomen werd dat de herten niet blootgesteld waren aan teken en de bacteriën die Lyme veroorzaken.
De onderzoekers kweekten vervolgens de Lyme-bacterie in proefbuizen en voegden dan het serum toe. "En kijk eens aan, het serum doodde de bacteriën", zei Rich. "Wat het ook is bij de herten dat de ziektekiem doodt, het is een deel van het aangeboren immuunsysteem, een deel van het immuunsysteem dat voorafgaat aan antilichamen."
"De Lyme-bacterie heeft eiwitten op haar oppervlak die haar beschermen tegen het menselijke aangeboren immuunsysteem. Hertenbloed is op een of andere manier anders, zodat de bacteriën niet in staat zijn zich te beschermen tegen het aangeboren immuunsysteem van de witstaartherten", voegde Pearson eraan toe.
"In deze experimenten hebben we vastgesteld dat het serum van witstaartherten de Lyme-bacterie doodt", zei hij; "De volgende belangrijke vraag zal zijn precies te begrijpen hoe het hertenbloed de bacterie doodt."
Dat wordt de volgende stap in het onderzoek: de precieze mechanismen in het hertenbloed achterhalen die de bacteriën doden.
"We willen vaststellen of het iets is dat we bij mensen kunnen opwekken", zei Rich. "Of misschien zouden we dit op een of andere manier in ons voordeel kunnen gebruiken om het voorkomen van de ziekte van Lyme in het wild terug te dringen."
De studie van het team van UMA en een collega van de Auburn University is gepubliceerd inVector-Borne and Zoonotic Diseases. Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van de University of Massachusetts Amherst.
