Het leek lange tijd hoopgevend dat vakbonden en directie het zo lang met elkaar uithielden aan één tafel. Een week nadat Delhaize op 7 maart aankondigde dat ze alle 128 winkels in eigen beheer wilde verkopen aan zelfstandige uitbaters, was een eerste poging al na een kwartier gestrand. “De directie wilde een powerpoint tonen, alsof er niets aan de hand was”, klonk het toen misnoegd bij de vakbonden, die militanten hadden meegebracht naar de hoofdzetel.

Er volgden weken van stakingen, gesloten winkels, blokkades, juridische procedures en deurwaarders. Ook een tweede vergadering (1 uur) en een derde (2 uur) leverde niets op, waarna minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) sociaal bemiddelaar Matthias Jacxsens (39) het veld in stuurde. Zes weken na de eerste aankondiging zijn in Brussel en Wallonië nog altijd 20 van de 128 winkels ontoegankelijk door stakingen.

Dat de ambtenaar bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg de strijdende partijen tien uur lang rond de tafel hield, is op zich al een prestatie. De mediastilte doorheen de dag eveneens. “We zijn nog steeds in bemiddeling”, “we zijn nog on speaking terms” en “het kan nog wel even duren”: dat vat het zowat samen. Er werd zelfs verder gepraat ná de van 8 tot 14 uur geplande zitting. “De mediator staat erom gekend om lange meetings te houden”, klonk het bij een van de partijen.

Maar het bleek ijdele hoop. ’s Avonds riepen de vakbonden toch de pers bijeen om hun ontgoocheling uit te drukken. “We hebben tien uur gewacht op witte rook of er over een alternatief gepraat kon worden”, zei Kristel Van Damme van ACV Puls. “Dat was onze vraag, of we samen naar een alternatief konden zoeken. Het antwoord daarop is neen gebleken. Wij hebben dan gezegd: daar willen wij niet mee verder. De bemiddelaar moet helaas ook vaststellen dat er geen mogelijkheid tot bemiddeling is. Het is duidelijk dat de directie en de bemiddelaar de handdoek in de ring hebben gegooid.”

Geweld

De stakingen gaan dus verder en zullen “straffer en intensiever worden”. De kans is volgens de vakbonden groot dat dat ook in Vlaanderen weer tot winkelsluitingen leidt. “We hebben vooraf gezegd dat het een averechts effect zou hebben als we vandaag met lege handen gingen buitenkomen”, zegt Jan De Weghe van BBTK. “Er zijn winkels opengegaan onder druk van deurwaarders en met hulp van jobstudenten, dus het is een verkeerde perceptie dat er alleen maar werkwilligen zijn in Vlaanderen. Maar iedereen doet dat naar eigen vermogen.”

In Brussel en Wallonië zijn nog verschillende vestigingen dicht. Volgens Myriam Delmée van de Franstalige vakbond Setca is de sfeer daar zodanig dat ze zelfs vreest voor geweld. Woensdag consulteren de verschillende bonden hun achterban over de volgende stappen. “We gaan niemand verplichten om te staken, maar voor de werknemers is nu ook duidelijk is dat ze maar meubels of potjes erwten zijn die versjast worden naar een franchisenemer. Ze hebben vandaag nog eens gehoord dat de directie wel bereid is om te spreken, maar niet om het plan aan te passen.”

Bij de vakbonden klonk weinig hoop op een constructief vervolg. “Wij zijn heel ontgoocheld. Onze woede is nog toegenomen. We staan hier tegenover een muur, waar niet eens een deur of poort in is. De directie zegt ons eigenlijk: vakbonden, jullie zijn dom. Hier is plan A en dat is de enige mogelijkheid. Zo kan het niet.”

Bij de directie Delhaize klinkt het na de persconferentie in een schriftelijke mededeling dat ze “verder blijven inzetten op een serene en constructieve dialoog” en “er alles aan doen om alle vragen met betrekking tot het toekomstplan te beantwoorden en het debat aan te gaan met de sociale partners”.

En de sociale bemiddelaar? Die liet niet in zijn kaarten kijken. Jacxsens werkt nog geen twee jaar bij de FOD, maar begeleidde voordien via SD Worx de sociale verkiezingen bij verschillende bedrijven. Hij kondigde vooraf al aan om zelf geen commentaar te zullen geven en wordt ook door zijn werkgever “buiten de schijnwerpers” gehouden.

Voor minister Dermagne is zijn rol nog niet uitgespeeld. Hij sprak dinsdag na het afspringen zijn dank uit ten opzichte van de bemiddelaar “die zijn taak professioneel en competent invult” - tegenwoordige tijd. “De minister van Werk hoopt dat de spanningen zullen afnemen, zodat snel een oplossing kan worden gevonden”, klinkt het op zijn kabinet.