Na explosieve lancering van grootste raket ooit. Omwonenden trillen (en poetsen) nog na: “Het was angstaanjagend”

De grootste raket aller tijden, de Starship-raket van ruimtevaartorganisatie SpaceX, ontplofte donderdag kort na lancering in Boca Chica, in de Amerikaanse staat Texas. De raket van liefst 120 meter lang schoot met veel geweld de lucht in en ontplofte vervolgens net geen 4 minuten later. De meeste brokstukken vielen in zee.

SpaceX, dat al van begin af aan had benadrukt dat de eerste testlancering was bedoeld om meer informatie te krijgen, ziet vooral veel leermogelijkheden na de spectaculaire lift-off van het nieuwste lanceersysteem. Over een paar maanden zou al een volgende lancering gepland worden. Uiteindelijk moet megaraket Starship mensen naar de maan en op termijn ook naar Mars brengen, dé grote droom van SpaceX-oprichter Elon Musk.

De krachtige testlancering van de raketreus vorige week ging al direct bij de start gepaard met brokken. De impact creëerde een krater van meer dan zeven meter diep op het betonnen lanceerplatform. Puinstukken vlogen in het rond en er ontstonden stofwolken die tot kilometers verderop stof en zand deden neerdwarrelen. Eerder verschenen er al opvallende videobeelden waarop te zien is hoe het lanceergeweld de ruiten van een auto van een ruimtejournalist deed sneuvelen; de wagen stond duidelijk iets te dicht geparkeerd. Maar zelfs in Port Isabel, zo’n 10 kilometer verderop, sneuvelde een raam van een fitness-studio door de impact. En de Texaanse stad werd ook geconfronteerd met een beving en een vervuilende stofregen. Gewonden vielen er gelukkig niet.

Volgens CNBC blijkt uit de vergunningen van het bedrijf dat brokstukken bij een eventuele ontploffing in een straal van ruim een kilometer rond de basis terecht zouden komen. In werkelijkheid kwamen de brokstukken dus veel verder terecht dan verwacht.

Volgens Youtuber Louis Balderas, die zoals vaker ter plaatse was om de SpaceX-lancering te filmen, is het op zich normaal dat er wat puin, rook en stof rondvliegt. Maar de impact van deze lift-off was veel heftiger dan wat hij ooit al had gezien. “Er waren stukken beton met de grootte van een bowlingbal die kwamen losgevlogen van het lanceerplatform”, getuigt hij bij de Amerikaanse krant ‘The New York Times’.

Inwoners van Port Isabel schrokken zich een ongeluk toen de grond begon te daveren. Een bewoner spreekt bij de krant van een “mini-aardbeving”. “Het was echt angstaanjagend”, zegt een andere bewoonster, die haar huis voelde schudden. Ze zijn daar nochtans wel wat lanceringen van SpaceX gewoon. “Maar dit was echt van een heel ander niveau”, zegt ze.

Nog een andere bewoonster getuigt bij de krant over de “aanzienlijke laag” redelijk dik, korrelig zand die later neerkwam. Verschillende omwonenden deelden op sociale media foto’s en filmpjes van het stof. De stad Port Isabel bevestigde in een bericht op Facebook dat de stofregen afkomstig was van “zand en grond van de nabije SpaceX-lanceersite die door de kracht van de lancering de lucht in was geslingerd”. Een stuk strand en een deel van een snelweg werden tijdelijk afgesloten om de boel op te kuisen.

Een woordvoerder voegde later toe dat er “geen onmiddellijke zorgen zijn voor de gezondheid”, maar sommige inwoners zijn toch ongerust. Ook milieuorganisaties maken zich zorgen om de gezondheidseffecten voor omwonenden. Uitgebreide analyses van de stoffen die zijn neergedaald op de kustplaats moeten meer inzicht bieden.

Verder zijn er ook zorgen over het effect van het stof en puin op natuurgebied in de buurt. Grote stukken vallend puin kunnen namelijk het leefgebied van bedreigde diersoorten in zee bij de lanceerplaats, zoals die van schildpadden, hebben verstoord.

Die bezorgdheden waren er al lang voor deze lancering: de lanceerbasis van SpaceX, die ‘Starbase’ wordt genoemd, ligt namelijk op een uitgebreid, relatief ongerept deel van de kust van Zuid-Texas, en wordt aan bijna alle kanten omgeven door beschermd natuurgebied. De lanceerbasis bevindt zich in een lagunesysteem, een ecosysteem dat de thuisbasis is van enkele kwetsbare soorten.

De American Bird Conservancy (ABC) waarschuwde al meermaals voor de testsite van SpaceX in Texas, omdat die potentieel schadelijk kan zijn voor bedreigde vogels in de regio. “Vanuit ons oogpunt is het goed nieuws dat de raket niet ontplofte op het lanceerplatform zelf”, reageerde ABC-directeur Michael Parr bij ‘The Washington Post’. “Maar dat kan wel gebeuren bij andere lanceringen in de toekomst.”

Parr beklemtoonde dat de organisatie niet tégen SpaceX of tegen ruimtevaartactiviteiten is, maar ABC dringt aan naar het verplaatsen van de operaties naar ergens anders, zoals het bekende Cape Canaveral in Florida, waar de milieu-impact veel lager is. “We zien wat SpaceX doet allemaal graag lukken”, aldus de directeur. “Alleen niet direct naast belangrijk wetland.”

De wrakstukken van de geëxplodeerde raket kwamen uiteindelijk veelal neer in de Golf van Mexico. Er zijn al verschillende brokstukken aangespoeld op het strand. Op sociale media tonen sommigen trots hoe ze stukken hebben gevonden. SpaceX roept die mensen op om de ruimtevaartorganisatie te contacteren. Ook de stad Port Isabel roept haar bewoners op om, als ze denken wrakstukken gevonden te hebben, de speciale SpaceX-hotline voor puin te contacteren en de stukken vooral niet zelf aan te raken.

SpaceX heeft nog niet gereageerd op vragen van de media over het rondgeslingerd stof en puin, maar oprichter Elon Musk gaf wel al aan op Twitter dat het bedrijf eigenlijk van plan was een enorme speciale watergekoelde plaat aan het lanceerplatform te plaatsen. Maar die was niet op tijd klaar geraakt.

Ze dachten dat het beton één lancering wel zou aankunnen. Dat was dus verkeerd gedacht. Op Twitter wordt gespeculeerd dat de brokstukken mogelijk ook de raket zelf hebben beschadigd, met alle gevolgen van dien.

Een bewoonster van Port Isabel vindt het allemaal heel dubbel. Ze geeft aan dat de activiteiten van Elon Musk voor heel wat jobs hebben gezorgd in de regio, maar anderzijds ziet ze in deze intense ervaring toch een teken dat er heel wat nadelen aan zijn ook. “De omgeving wordt een beetje opgeofferd”, zegt ze. “Elon Musk wou dit ding gewoon de lucht in schieten. En al de rest kon de pot op.”