LEES OOK. UHasselt bestaat 50 jaar: koningin Mathilde krijgt eredoctoraat

Dit eredoctoraat viert twee verjaardagen, de Universiteit Hasselt bestaat 50 jaar en ook koningin Mathilde werd op 20 januari 50 jaar. De universiteit wil in dit jubileumjaar de koningin eren voor haar sterke rol om pertinente problemen, zoals kinderarmoede of mentaal welzijn, aan te kaarten.

“We appreciëren haar maatschappelijke bewogenheid”, zegt rector Bernard Vanheusden van de UHasselt. “Of het nu gaat om opvoeding of kwaliteitsvol en toegankelijk onderwijs, kinderarmoede, mentale gezondheid van jongeren of de positie van de vrouw hier en in het Zuiden. In haar publieke rol toont koningin Mathilde steeds de gave om de juiste woorden te vinden en maakt ze met haar engagement het verschil in een wereld geconfronteerd met uiteenlopende vraagstukken. Dat zijn thema’s die voor ons als universiteit ook heel erg belangrijk zijn.”

De plechtige uitreiking vindt plaats in de Oude Gevangenis van Hasselt. Het is nog maar de tweede keer in de geschiedenis van het Belgisch Koningshuis dat een koningin eredoctor wordt van een universitaire instelling. Het vorige doctoraat aan een Belgische koningin werd bijna 100 jaar geleden uitgereikt aan koningin Elisabeth door KU Leuven.

Onder begeleiding van de Stoet der Togati en gehuld in een toga en baret van modeontwerper Stijn Helsen betreedt koningin Mathilde aula Louis Verhaegen voor de plechtige uitreiking van het eredoctoraat.

“Een eredoctoraat is niet alleen een verdienste van het individu, maar viert ook de waarden van onze universiteit. Integriteit, verantwoordelijkheid, ruimdenkendheid en betrokkenheid”, sprak voormalig rector Harry Martens in zijn openingswoord.

Inclusiviteitsprijs

Studente Mira Jablonska mocht namens de studenten het woord tot koningin Mathilde richten. Mira won vorig jaar de Inclusiviteitsprijs van de UHasselt en Het Belang van Limburg en is geen onbekende voor de koningin, bij de uitreiking van de Koningin Mathilde ereprijs hebben ze elkaar een maand geleden al even kort ontmoet.

“Aan de UHasselt zijn er vele kansen voor studenten om iets teweeg te brengen”, vertelt Mira. “Ik zie de toekomst niet pessimistisch en wil daarom aan alle jongeren zeggen: we mogen als jonge mensen niet opgeven. Stel zaken ter discussie, durf dingen te stellen zoals ze zijn. Wees, zoals ik, een ambetant kind. Een waarom-vraag kan al dingen in beweging zetten.”

Na een muzikaal intermezzo van de Limburgse Marie François op de vleugelpiano, is het aan rector Bernard Vanheusden om de laudatio uit te spreken.

“Maatschappelijke bewogenheid loopt als een rode draad doorheen uw vele taken”, opende rector Bernard Vanheusden de laudatio. “Hierbij raakt u vele verschillende thema’s, prioriteiten en noden aan. Zoals toegankelijk en kwaliteitsvol onderwijs. Meermaals herinnert u gezagsdragers, leraren, ouders en leerlingen aan de essentiële rol en kracht van onderwijs. Het is in de klas en de aula dat jongeren ontdekken waar ze goed in zijn. Een ander thema dat nauw aan uw hart ligt, is mentale gezondheid. Majesteit, de coronacrisis katapulteerde mentaal welzijn naar de voorgrond. Maar lang voor de pandemie spoorde u jong en oud al aan om vooral te praten over hun mentale problemen. Uw sterke maatschappelijke bewogenheid is de belangrijkste reden waarom we u hier, vandaag, het eredoctoraat uitreiken. U toont een vorm van leiderschap die bij deze 21ste eeuw past, empathisch, optimistisch en gefocust.”

“Laat me niet onberoerd”

Koningin Mathilde krijgt vervolgens het diploma en de medaille van eredoctor uit handen van rector Vanheusden.

“Dit eredoctoraat dat de UHasselt mij vandaag toekent, laat mij niet onberoerd”, sprak koningin Mathilde. “Dat dit voor mijn maatschappelijke betrokkenheid is, maakt het nog meer bijzonder. Dit betekent dat er zaken in beweging zijn gezet. Ik wil dit eredoctoraat dan ook graag delen met alle mensen die mij de steun en het vertrouwen hebben gegeven. Open staan voor anderen, hem of haar in zijn of haar waarde erkennen. Een stem geven aan wie niet wordt gehoord. Ik ben de UHasselt dankbaar voor dit eredoctoraat, dat ik graag opdraag aan alle kwetsbare mensen. Ik hoop dat mijn pleidooi voor een warme samenleving gehoord zal blijven.”

“Alsof de lieve tante op bezoek was”

Nadien neemt de koningin de tijd om in gesprek te gaan met enkele studenten. “We stonden hier met behoorlijk veel stress, maar bij de eerste ‘Hallo’ van de koningin vloeide die helemaal weg”, vertellen Alessia Randazzo en Stefanie Bens. Samen met Mira Jablonski en Britte Vanlessen ontvangen ze de koningin voor een gesprekje.

“Het leek wel alsof de lieve tante op bezoek was”, lachen Mira en Britte. “Ze is echt heel informeel en dat is bijzonder fijn. En de koningin toonde zich ook oprecht geïnteresseerd naar wat we binnen de Studentenraad eigenlijk doen. Maar ze was ook geïnteresseerd in hoe we persoonlijk ons leven, na het student-zijn, willen invullen. Ze was zo met ons begaan dat er gewoon niemand nog stress had.”

“Het eredoctoraat is ook dik verdiend”, vinden de vier. “We zijn eigenlijk best geschrokken over waar zij allemaal mee bezig is. Weinig mensen zouden in zo een rol hetzelfde doen. De meesten zouden trachten nog meer macht te krijgen, terwijl zij het hele plaatje blijft zien en er ook daadwerkelijk iets wil voor doen. Dat maakt haar wel heel bijzonder.”

Mira ontmoette de koningin eerder al. “Dat was wel grappig. Ik zag haar kijken en denken ‘vanwaar ken ik dat gezicht nu’. Een fantastische vrouw, zonder meer. En blij dat ze vanaf nu een bijzondere plek aan onze unief inneemt.”

© Miranda Gijsen

Studenten willen glimp opvangen van koningin Mathilde

Aan de poort van de Oude Gevangenis staan heel wat studenten en mensen te wachten om een glimp van koningin Mathilde op te vangen.

“Dit kunnen we niet missen”, klinkt het bij drie studenten. Op het moment dat de koningin de Oude Gevangenis buiten wandelt, neemt ze de tijd om iedereen persoonlijk nog een hand te geven. Uiteraard krijgt ze vele felicitaties, maar tegelijkertijd wil ze ook graag weten hoe het met met hen gaat. Om iets voor 13 uur zat de plechtigheid erop en vertrok koningin Mathilde door een zee van Limburgers opnieuw naar Laken.

Lees hier de volledige toespraak van Koningin Mathilde

Het eredoctoraat dat de Universiteit Hasselt mij vandaag toekent, laat mij niet onberoerd. Dat ik deze onderscheiding mag ontvangen voor mijn maatschappelijke bewogenheid, maakt dit nog meer bijzonder. Want het betekent dat veel mensen erdoor bereikt werden. Dat het een verschil maakt. Dat er zaken in beweging werden gezet.

Daarom wil ik deze eer graag delen met al die mensen die mij hun steun en vertrouwen hebben gegeven. Al diegenen met wie ik in gesprek ben gegaan. We hebben naar elkaar geluisterd, we hebben samen naar oplossingen gezocht.

Mijn uiteindelijke doel is altijd geweest open te staan voor de andere, zijn of haar waarde te erkennen, een gezicht en een stem te geven aan wie niet gezien en gehoord wordt.

En mijn functie laat mij inderdaad toe om de aandacht te vestigen op wezenlijke, onderliggende behoeften in onze samenleving.

Dames en heren,

Onze huidige maatschappij is steeds vluchtiger. Digitalisering laat alles sneller gaan. Door meer individualisering neemt de sociale verbinding en het maatschappelijk engagement af.

De coronacrisis leerde ons dat mensen elk op hun manier reageren op sociaal isolement en eenzaamheid, voor velen met veel stress tot gevolg. Allen hebben we grote veerkracht moeten tonen om onze kwetsbaarheid en broosheid, zowel maatschappelijk als economisch, te overwinnen. De solidariteit was groot.

Plots was er meer begrip voor de andere; meer erkenning en respect; er werd meer aandacht gegeven en gekregen. De samenhorigheid won aan kracht. Onze maatschappij werd opnieuw een beetje meer samenleven in verbondenheid.

Dit na de pandemie verderzetten, is een hele uitdaging.

De universele ontwikkelingsagenda van de Verenigde Naties geeft een antwoord op vele maatschappelijke uitdagingen. De Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling bevat immers doelstellingen voor een vreedzaam, gezond en veilig bestaan voor de huidige en toekomstige generaties, waarbij niemand wordt uitgesloten. Het is belangrijk dat jongeren nauw betrokken worden in deze dialoog tussen generaties.

We zijn nu halfweg in de uitvoering van deze ontwikkelingsdoelen, de zogenaamde SDGs, en het bilan is genuanceerd naar gelang van de objectieven en de landen. Het is dan ook belangrijk dat de staten een positief gevolg geven aan de oproep van de Secretaris-generaal van de Verenigde Naties om aanpassingen in onze maatschappij te stimuleren en zo tegemoet te komen aan de verwachtingen van de bevolking.

Als VN-pleitbezorger van de SDGs streef ik ernaar om deze boodschap met optimisme te brengen in mijn activiteiten. Ik wens vooruitgang te boeken en ben vastbesloten om verder te gaan op de ingeslagen weg.

Het is gepast om hier ook het belang te onderstrepen van vrijwilligerswerk, dat hierin een belangrijke rol speelt. Wie zich belangeloos inzet voor de ander of voor de samenleving, zij het in de zorg, het onderwijs, de sport, de culturele sector of voor het algemeen welzijn, verdient alle lof. Vrijwilligerswerk is niet alleen verrijkend voor de vrijwilliger zelf, maar zorgt vooral ook voor sociale verbinding.

Van jongs af aan had ik belangstelling voor, was ik nieuwsgierig naar “de mens”. Ik ben er al lang van overtuigd dat een maatschappij maar welvarend kan zijn, voor zover ook het welzijn van de mensen centraal staat.

Daarom heb ik er de voorbije jaren voor geijverd om mentaal welbevinden meer onder de aandacht te brengen. Ik blijf geloven dat een goed mentaal evenwicht in het leven, een mens sterker maakt. En dat dit op termijn de samenleving in haar geheel ten goede komt.

Ik blijf geloven dat maatschappelijke uitdagingen met succes kunnen worden aangepakt, zolang inzicht in onszelf ook leidt naar inzicht in de andere. Zolang ons gevoel van eigenwaarde gepaard gaat met respect voor onze medemens.

Zo geeft het zich erkend voelen, kracht aan het individu én aan zijn leefgemeenschap.

Dit geldt uiteraard niet alleen voor ons land. Ook ver buiten onze grenzen moeten we blijven waken over het respect voor de integriteit van het individu.

Mijn werkbezoeken in het buitenland hebben mij geleerd dat de mens, gelukkig maar, heel veerkrachtig is. Dramatische gebeurtenissen kùnnen overwonnen worden, op voorwaarde dat de mensen niet aan hun lot worden overgelaten, maar directe steun krijgen van hun omgeving.

Vooral de erkenning als individu is daarbij cruciaal: het gevoel te hebben dat “ik besta” – en het besef dat “bescherming” mogelijk is. Daar gaat het om.

De mens is sterk, maar kan het lang niet altijd alleen aan.

Vorig jaar bezocht ik in de Democratische Republiek Congo het Panzi ziekenhuis in Bukavu. De getuigenissen over het geweld tegen vrouwen in deze onstabiele regio hebben mij sterk aangegrepen. Hun verhalen raakten mij diep, maakten mij stil. Maar terzelfdertijd ook opstandig. Ik heb de slachtoffers beloofd om hun stem te zijn, waar en wanneer ik het kan. Ik kan en zal het voor hen blijven opnemen, namens hen spreken, om zo de aandacht van de internationale gemeenschap vast te houden.

Ik ben de Universiteit Hasselt dankbaar voor dit eredoctoraat, dat ik graag opdraag aan al die kwetsbare mensen die dagelijks moeten vechten om een waardig bestaan te kunnen leiden – of gewoon om te overleven.

Ik hoop dat mijn pleidooi voor een warmere samenleving gehoor zal blijven vinden.

Ik hoop vooral ook dat de jonge generaties die vandaag gevormd worden, ook aan deze universiteit, zich in de toekomst zullen inzetten voor een duurzame, maar bovenal een meer menselijke wereld.