Personeel kerncentrale Zaporizja vreest voor "nucleaire ramp erger dan Tsjernobyl”

De Britse zender ‘Sky News’ sprak de afgelopen weken met twee technici van de kerncentrale - de grootste van Europa - en zij vertelden onafhankelijk van elkaar hetzelfde verontrustende verhaal. Ze drukten erop dat de gevolgen van een eventuele kernramp ook zwaar zouden zijn voor Europa.

“De radioactieve vervuiling en - nog belangrijker - besmetting zal duizenden vierkante kilometers land en zee beslaan. Het zou veel, veel erger zijn dan Fukushima en erger dan Tsjernobyl”, aldus één van hen.

Sommige experts denken dat een dergelijke ramp onwaarschijnlijk is, maar anderen houden er toch rekening mee als een worstcasescenario.

Rusland bezet de kerncentrale van Zaporizja al sinds begin maart vorig jaar, amper een week na de start van de invasie van Oekraïne. Sindsdien zijn de Russische troepen niet meer weggegaan. Het personeel klaagt dat het geïntimideerd wordt en dat het zijn mond moet houden over wat er allemaal gebeurt.

Al van in het begin zijn er zorgen om de veiligheid. Temeer omdat er onophoudelijk gevochten wordt rond de kerncentrale en het gebouw al meermaals geraakt is door artillerie en raketten. Oekraïne en Rusland wijzen naar elkaar als aanstichter. Feit is wel dat Rusland er opzettelijk de elektriciteitsleidingen onder vuur neemt.

Al zeven keer is de elektriciteit uitgevallen en dat houdt telkens gevaar in. Er is immers stroom nodig om de reactoren af te koelen en een meltdown te voorkomen. De back-upgeneratoren worden volgens één van de personeelsleden die ‘Sky News’ sprak, ook niet goed onderhouden als gevolg van een personeelstekort. Van de 11.000 personeelsleden voor de oorlog zijn er nog maar 3.500 over. “De beste mensen zijn vertrokken”, zegt hij. “De situatie gaat steeds verder achteruit.”

Vijf van de zes reactoren zijn intussen in ‘koude shutdown’, wat betekent dat de temperatuur binnen de reactoren onder de 100 graden Celsius blijft en dat de radioactieve uitstoot onder controle is. Maar er wordt gevreesd dat Rusland de kerncentrale zal gebruiken voor een ‘false flag’-operatie. Moskou zou dan een groot incident kunnen simuleren, zoals een radioactief lek, en Oekraïne als schuldige aanwijzen. Dat om het aangekondigde tegenoffensief te vertragen.

KIJK. De situatie rond de kerncentrale van Zaporizja wordt angstvallig in de gaten gehouden

Volgens het personeel is er de jongste weken sprake van “een dramatische stijging” van de militaire activiteit in de kerncentrale. In anderhalve maand tijd verdubbelde het aantal militairen, zagen ze de Russen wapens en munitie aanvoeren en hun posities versterken. “Vermoedelijk omdat ze erop vertrouwen dat Oekraïne de centrale nooit zal aanvallen. Ze bereiden zich duidelijk voor op het tegenoffensief”, klinkt het.

Het Internationaal Atoomenergieagentschap voert inspecties uit en heeft al meermaals zijn bezorgdheid geuit over wat zich in de kerncentrale afspeelt. Maar noch Rusland, noch Oekraïne wil zich engageren om enkele grondregels te respecteren die een kernramp moeten voorkomen, zo klaagde het hoofd van het agentschap Rafael Grossi gisteren nog. Die regels houden onder meer een onmiddellijke stopzetting van de vijandigheden in het gebied in en een verbod op de opslag van zware wapens op het terrein.