“1 op de 3 insecten staat op punt te verdwijnen”: welke insecten leven er nog in jouw gemeente?

Op onze planeet krioelt het al miljoenen jaren van de insecten. Voor ieder mens die op aarde rondwandelt zijn er 1,4 miljard insecten. Je komt ze dan ook in elke omgeving tegen, van besneeuwde gebergten tot broeierig hete woestijnen. Wereldwijd zijn er naar schatting zo’n 5,5 miljoen verschillende soorten. Dat komt overeen met 80 procent van alle diersoorten. In ons land ligt dat aantal rond de 25.000. Het grootste deel daarvan zijn vliesvleugeligen: bijen, wespen en mieren.

Bij het horen van die getallen denk je waarschijnlijk: dat is veel. Maar eigenlijk gaat het helemaal niet zo goed met onze kleine vrienden. Sinds de industriële revolutie is al 10 procent van de insectensoorten verdwenen. Momenteel kent 40 procent van de soorten een achteruitgang en is één op de drie zelfs bedreigd. En niet enkel hun diversiteit verdwijnt, ook hun aantal. Dat gebeurt in een alarmerend tempo. We verliezen naar schatting 1 procent van onze insecten per jaar.

In Vlaanderen hebben wetenschappers voorlopig nog niet de populatie van insecten stelselmatig over meerdere jaren in kaart gebracht. Maar enkele recente studies volgen de wereldwijde trend. In Limburg observeerden wetenschappers tussen 1999 en 2021 bijvoorbeeld een daling in het aantal loopkevers met 75 procent. Met behulp van de Rode Lijsten kan je opzoeken hoe het met een bepaald insect in Vlaanderen is gesteld. Zo is de argusvlinder, vroeger een vrij algemene dagvlinder, in de afgelopen jaren nagenoeg uitgestorven.

Dat de insectencrisis ook Vlaanderen niet ongemoeid laat, bevestigt Wim Veraghtert, insectenexpert van Natuurpunt. “Het gaat echt niet goed met onze insecten. Op basis van lokaal onderzoek en internationale studies schatten we in dat we de helft van onze insecten zijn kwijtgespeeld op 50 jaar tijd. In de jaren 80 moest je nog heel hard schrobben om de insecten van de nummerplaat en de voorruit van je auto te wassen, nu heb je daar nauwelijks werk aan. Het insectenverlies is dramatisch. Ook dit voorjaar zien we erg lage aantallen vlinders en andere soorten. Die trend moeten we dringend keren, want insecten spelen een cruciale rol in de biodiversiteit en ons ecosysteem.”

Lees verder onder de afbeelding.

Insecten die verdwijnen is inderdaad geen goed nieuws. Er zijn insecten die een negatieve impact hebben op mensen, zoals ziekte dragende muggen. Maar met het grootste deel van de insecten hebben we een neutrale of zelfs positieve relatie. Meer nog, ze zijn essentieel voor de wereld rondom ons. Insecten vormen de basis van de voedselketen van het dierenrijk. Als zij verdwijnen, dan ook alle soorten die afhankelijk van hen zijn. Iets wat wetenschappers al opmerkten bij de vogelpopulatie.

Daarnaast bestuiven insecten meer dan 3/4de van onze landbouwgewassen en een nog hoger aantal plantensoorten. In ons land alleen al is de toegevoegde economische waarde van die bestuivers volgens wetenschappers meer dan 250 miljoen euro. Tot slot zijn insecten natuurlijke bestrijdingsmiddelen tegen plagen en recycleren ze voedingsstoffen door het verwijderen van dode dieren en planten.

Lees verder onder het kader.

De reden voor het verdwijnen van onze zespotige vrienden? De meeste insecten komen onder druk te staan omdat hun leefgebied drastische veranderingen ondergaat. Zo versnipperen en verdwijnen stukken natuur. En dat wat er overblijft neemt vaak af in kwaliteit. Daarnaast worden ze ook geplaagd door allerhande vervuilingen, gaande van kunstmatig licht tot bestrijdingsmiddelen. Tot slot heeft een veranderend klimaat ook een impact op onze insecten. Zo zijn er de extreme weersomstandigheden, maar evengoed de opmars van ongewenste exoten zoals de Aziatische hoornaar.

Onze insecten hebben dus onze hulp nodig. Hoe beter we ze kennen, hoe beter we ze kunnen helpen. Daarom lanceren HLN en Natuurpunt samen de ‘insectenzomer’. Om te weten te komen hoe het met onze insecten in Vlaanderen gesteld is. Samen met jou willen we in kaart brengen welke insecten er in jouw tuin of buurt rondkruipen of vliegen. Zie je een insect, vang hem dan digitaal met je smartphone. Alle informatie over hoe dit in zijn werk gaat vind je terug op de insectenzomerpagina. Dus deze zomer is het motto: niet meppen, maar appen.

KIJK. Doe mee met HLN aan de insectenzomer