"Mensen willen rechter, procureur én beul spelen": advocaat Walter Damen reageert op video van Acid waarin hij namen van Reuzegommers noemt
"Wanneer recht niet langer synoniem is van rechtvaardigheid hebben burgers het recht te weten wie hun toekomstige politici, rechters of tandartsen zullen zijn". Dat schreef youtuber Acid over zijn nieuwste video waarin hij namen, foto's en jobs van Reuzegommers onthulde. De video is ondertussen door YouTube verwijderd. Advocaat Walter Damen reageert in VRT NWS Laat: "Is dit de maatschappij waarin we willen leven?"
Het arrest in de zaak-Sanda Dia werd vrijdag uitgesproken, maar beroert nog steeds de gemoederen. Het lijkt wel het onderwerp te zijn aan elke koffiemachine of op iedere familie-barbecue. In Gent en Antwerpen waren er afgelopen weekend stille protesten met honderden deelnemers. Komende zondag willen Brusselse studenten manifesteren voor het Justitiepaleis in Brussel. En ook in Brugge is een protestactie gepland. Dat er na een arrest in een proces zo veel mensen op straat komen, is erg uitzonderlijk.
Op sociale media posten mensen, bekend en onbekend, al dagenlang over hun verontwaardiging en teleurstelling in ons rechtssysteem. Ook Nathan Vandergunst, beter bekend als Acid, maakte er een video over op zijn YouTube-kanaal. Hij is één van de grootste Nederlandstalige youtubers van ons land. "Vandaag een speciale video: we gaan mensen exposen", begon Vandergunst.
Hij lijstte vier Reuzegommers op en deelde hun naam, foto en beroep. Ook van gewezen leden van de studentengroep die niet bij de doop betrokken waren of er niet voor terecht stonden op het intussen afgelopen proces.
De video werd in geen tijd honderdduizenden keren bekeken, maar in de loop van de nacht is de video verwijderd door YouTube. "Deze video is verwijderd wegens schending van het beleid van YouTube inzake intimiderende en kwetsende content", staat er te lezen.
In welke maatschappij willen we terechtkomen?
Advocaat Walter Damen, die een van de Reuzegommers heeft verdedigd, keurt de video en het te grabbel gooien van persoonlijke informatie af. Hij reageert in "VRT NWS Laat" op het heersende gevoel van onrechtvaardigheid in de samenleving na het arrest: "De centrale vraag is: in welke maatschappij willen we terechtkomen?"
"Mensen die niet aanwezig zijn in de rechtzaal, die het proces niet hebben gevolgd, die daar geen dagen gezeten hebben, die de emotie niet hebben geproefd of de verklaring niet gezien hebben? Zij willen dan achteraf rechter spelen en schreeuwen dat het een onterecht vonnis is", zegt Damen.
Volgens Damen moet er een onderscheid gemaakt worden: "Een gevoel van onrechtvaardigheid waarin men vindt dat men zelf onterecht benadeeld is geweest, dat is uw recht. U kent de situatie goed. Maar nu zegt men van een proces dat men enkel kent uit de media, dat daar een onrechtvaardigheid is gebeurd én we schreeuwen dat uit." Tot daar geen problemen voor Damen. "Maar hier gaan we dan zelf voor rechter spelen en mensen hun namen bekendmaken zodat ze heel hun leven achtervolgd worden... Komaan hé."
Zelf recht spreken zonder voldoende kennis van het dossier is een gevaarlijke evolutie
"Met kritiek op de rechterlijke macht heb ik geen enkel probleem. Maar als je de rechterlijke macht in die zin moet bekritiseren door zelf rechter te spelen zonder voldoende kennis van het dossier? Dan denk ik dat er een gevaarlijke evolutie plaatsvindt", vertelt Damen. "Je komt in een omstandigheid waarin mensen eigenlijk niet weten over wat het gaat. Ik zie ook journalisten schrijven dat wie er bij was geweest, het arrest perfect had begrepen."
Onrechtvaardig gevoel
Veel mensen worstelen met een gevoel van onrechtvaardigheid in de zaak-Sanda Dia. Daarvoor keren vaak dezelfde argumenten terug. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over klassenjustitie: "Als de leden van Reuzegom mensen van kleur zouden zijn, waren het nu roofdieren", klinkt het dan. Of dan werden hun namen en foto's wél vrijgegeven, wat op zich gebruikelijk is na een veroordeling. Maar er worden ook linken gelegd tussen de opgelegde straffen en andere zaken waar een op het eerste gezicht gelijkaardige straf werd uitgesproken. Walter Damen spreekt die argumenten tegen.
BEKIJK - Walter Damen over de onrechtvaardigheden waar mensen mee worstelen, van klassenjustitie tot anonimiteit en een eerder proces van Reuzegom:
"Als men vandaag afkomt met klassenjustitie, vergist men zich", zegt Damen. De identiteit is intussen een heksenjacht geworden volgens hem, misschien zelfs voor meer volgers en likes. En ook wanneer mensen naar eerdere zaken verwijzen, zitten ze helemaal fout, zegt Damen: "Men kan een minnelijke schikking vandaag niet vergelijken met de straffen, schadevergoedingen, boetes, gerechtskosten en dossierkosten hier."
"Zo werkt het systeem"
De beklaagde Reuzegommers zijn veroordeeld tot geldboetes en een werkstraf. Dat komt niet op het uittreksel van je strafregister dat je bijvoorbeeld aan werkgevers moet bezorgen. "In het arrest kan je lezen dat het past in de herintegratie in onze maatschappij. Dat is één van de functies van een werkstraf", zegt Damen. "Opnieuw stel ik me dan de vraag in welke samenleving iemand wil leven: eentje die herintegratie voorziet of een waar dat niet mogelijk is? Waar elk feit dat iemand pleegt altijd wordt bekendgemaakt?"
BEKIJK - "300 uur is het maximale aantal voor een werkstraf. En dat komt niet op het strafregister. Dat is ons systeem". Walter Damen legt uit wat van het strafregister kan verdwijnen:
"De rationaliteit verdwijnt. Maar we hebben maatschappelijke structuren van rechters die uitspraken doen", vertelt Damen. "Je moet één ding kunnen, als advocaat, als slachtoffer, als dader en als maatschappij: het lot van de bestraffing in de handen leggen van de magistraat die daartoe is opgeleid. En ik merk dat meer en meer mensen dat laatste niet aanvaarden. Omdat ze zelf graag rechter, procureur en beul tegelijkertijd spelen."
Op zijn Instagram-pagina schreef Acid gisteravond - voor de verwijdering van zijn video - dat hij het bestaande verhaal wil aanvullen met "het volledige systeem dat achter Reuzegom zit". Hij spreekt van "twee maten en twee gewichten":
Waarom noemt VRT NWS de namen van de Reuzegommers niet?
VRT NWS heeft tot nu toe de namen van de verdachten in deze zaak niet genoemd en hen ook niet herkenbaar in beeld gebracht. We volgden daarbij de regels van de Code van de Raad voor de Journalistiek, die ons vragen om extra voorzichtig te zijn bij het noemen van namen van verdachten.
VRT NWS is sowieso altijd erg terughoudend om namen te noemen van verdachten of veroordeelden, of om hen herkenbaar in beeld te brengen. Voor we dat doen, moet het gaan om erg zwaarwichtige en maatschappelijk relevante feiten, waar de schuld vaststaat, of waar een verdachte of dader zelf openlijk naar buiten komt. We maken daarbij altijd een afweging tussen de privacy van de verdachten en de nood aan informatie van het publiek.
De zaak-Sanda Dia is zeker maatschappelijk relevant, en de dood van een jonge man is zwaarwichtig. Tegelijk heeft het hof van beroep geoordeeld dat niemand van de beklaagden de dood van Sanda gewild heeft, en dat niemand van hen een zware effectieve celstraf verdient. In die omstandigheden vindt VRT NWS het niet nodig voor onze berichtgeving om hun namen te noemen of hen herkenbaar in beeld te brengen.
BEKIJK - Het volledige gesprek met Walter Damen in Laat:
