40 miljoen jaar geleden werd er al gemasturbeerd: lang voor de mens deden primaten al aan zelfbevrediging

De bevindingen zijn afkomstig van wat volgens wetenschappers de grootste dataset is die ooit over masturbatie is verzameld. En het blijkt dat zelfbevrediging allesbehalve een recent fenomeen is.

“Dit gedrag kwam ongeveer 40 miljoen jaar geleden al voor, bij de gemeenschappelijke voorouder van alle apen en mensapen,” zegt Matilda Brindle, de hoofdonderzoeker van het onderzoek aan het University College in Londen. “Het is niet zo dat een soort op een dag wakker werd en het begon te doen. Dit is een oude, geëvolueerde eigenschap.”

Brindle en haar collega’s doken diep in de geschiedenis van het gedrag in de hoop de oorsprong te begrijpen van wat op het eerste gezicht een evolutionair raadsel lijkt. Vanuit evolutionair perspectief lijkt masturbatie duur, afleidend, verspillend en zelfs riskant.

Om de geschiedenis van deze handeling te reconstrueren, verzamelden de wetenschappers honderden publicaties, antwoorden op vragenlijsten en persoonlijke aantekeningen van primatologen en dierentuinverzorgers over masturberende primaten. Ze brachten de informatie vervolgens in kaart in evolutionaire bomen van primaten, waardoor duidelijk werd hoe de activiteit zich door de tijd heen uitstrekte.

In Proceedings of the Royal Society B beschrijft het team hoe masturbatie veel voorkwam bij primaten van alle geslachten en leeftijden. Maar waarom het meer dan 40 miljoen jaar geleden evolueerde is minder duidelijk. In het verleden hebben biologische studies de vrouwtjes verwaarloosd, waardoor de auteurs weinig goede gegevens hadden om mee verder te gaan. Voor mannetjes zijn er echter wel aanwijzingen.

Sneller zwanger

De analyses van de wetenschappers vonden steun voor het idee dat mannelijke masturbatie de kans op het zwanger worden van een partner vergrootte. Een laaggeplaatst mannetje kan bijvoorbeeld net genoeg masturberen om voor de seks opgewonden te raken, wat betekent dat hij zijn partner sneller insemineert - en voordat een stevige concurrent de kans krijgt om hem van zich af te slaan en de pret te bederven. Masturbatie zou mannetjes ook kunnen helpen om oud sperma af te voeren, waardoor ze verser, competitiever sperma overhouden voor de seks.

Dat was niet de enige duidelijke drijfveer. De onderzoekers ontdekten dat masturbatie bij primaten gelijk opging met het aantal seksueel overdraagbare aandoeningen. Eén verklaring zou kunnen zijn dat masturbatie na seks helpt om de genitaliën te spoelen, waardoor het risico op een infectie afneemt.

Brindle zei dat er meer gegevens nodig waren om de evolutionaire drijfveren voor masturbatie bij vrouwen vast te stellen. Eén idee is dat masturbatie voor de seks vrouwelijke primaten enige invloed geeft op welke man hen zwanger maakt: door de vagina minder zuur te maken, wordt deze gastvrijer voor het sperma van de gekozen partner.

“Dit is zo’n algemeen gedrag in het dierenrijk, dat ik het absoluut verbijsterend vind dat niemand dit eerder heeft onderzocht,” zegt Brindle. “Voor mensen die denken dat masturbatie verkeerd is, of op een of andere manier onnatuurlijk: dit is perfect natuurlijk gedrag. Het maakt deel uit van ons gezonde repertoire van seksuele gedragingen.”