EU-lidstaten raken het eindelijk eens over Europees asiel- en migratiebeleid, staatssecretaris Nicole de Moor: "Revolutionair akkoord"

Jarenlang slaagden de Europese lidstaten er niet in om het eens te geraken over een bijsturing van het asiel- en migratiebeleid. Maar vandaag werd daar in Luxemburg eindelijk een meerderheid voor gevonden. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) reageert opgetogen. "Ik ben heel tevreden. Dit heeft niet alleen vandaag uren tijd gekost, maar we praten hier al jaren over."

Een grondige bijsturing van het asiel- en migratiebeleid is niet alleen belangrijk voor Europa, maar ook voor ons land, aldus De Moor. Ze heeft het over een "revolutionair akkoord". "We gaan naar een systeem waarbij iedereen die op het Europese grondgebied toekomt, wordt gescreend en aan de juiste procedure wordt toegekend."

"Mensen die niet in aanmerking komen voor een asielprocedure, zullen dat vanaf nu al tijdens de grensproceduren te horen krijgen", vertelt De Moor. "Mensen die bijvoorbeeld bescherming nodig hebben, omdat ze vervolgd worden in hun land van herkomst zullen die bescherming ook krijgen, maar wanneer ze die bescherming niet nodig hebben, zullen landen daar sneller een ander antwoord op kunnen formuleren", aldus De Moor.  

Wanneer iemand niet in aanmerking komt voor een asielprocedure, zal die worden teruggestuurd naar het land van herkomst. "Daarover moeten we nog samenwerkingsverbanden afsluiten met die herkomstlanden", verklaart de staatssecretaris.

Daarnaast beloven de EU-lidstaten met dit akkoord ook meer solidariteit aan de dag te leggen. "Ons land doet vandaag al meer dan zijn deel", zegt De Moor. "Maar in de toekomst zullen álle landen dat verplicht moeten doen. Niemand zal nog de dans kunnen ontspringen."

Het akkoord hing aan een zijden draadje, omdat Italië meer manoeuvreerruimte wilde om migranten naar veilige derde landen terug te kunnen sturen. Bij de stemming over het uiteindelijke compromisvoorstel, waar de laatste uren nog fel over gedebatteerd werd, gaf de Italiaanse minister uiteindelijk toch zijn goedkeuring.

De Moor geeft toe dat er heel wat verwacht wordt van landen als Italië en Griekenland - waar veel vluchtelingen toekomen -, maar benadrukt ook dat de EU-lidstaten hen zullen steunen in hun moeilijke taken, zowel financieel als praktisch.  Maar, iemand zomaar naar een land terugsturen waarmee die persoon geen band heeft - zoals Italië wilde - kan niet, benadrukt De Moor. "Dat kan vandaag ook niet en dat zal zo blijven."

Hongarije en Polen stemden als enige tegen. Malta, Bulgarije, Slovakije en Litouwen onthielden zich. Tsjechië wil zich aan het solidariteitsmechanisme onttrekken wegens het grote aantal Oekraïense vluchtelingen dat het nu al op zijn grondgebied heeft.

Het akkoord is dus niet unaniem goedgekeurd, maar wel werd de benodigde gekwalificeerde meerderheid (15 van de 27 landen, die minstens 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen) gevonden om de twee verordeningen goedgekeurd te krijgen.

Over de twee wetteksten moeten de lidstaten wel nog akkoorden sluiten met het Europees Parlement. "België zal een voortrekkersrol spelen tijdens die onderhandelingen", vertelt De Moor. Europees Parlementsvoorzitter Roberta Metsola laat alvast weten dat ze ernaar uitkijkt om de onderhandelingen aan te vatten. 

Wellicht zullen die onderhandelingen pas kunnen landen tijdens het Belgische EU-voorzitterschap, in de eerste helft van 2024. De Belgische vertegenwoordigers binnen de Europese Unie zijn alvast opgetogen met het akkoord. Op Twitter spreken ze over een "historisch akkoord dat de deuren openzet voor onderhandelingen met het Europees Parlement".