Waarom beet leeuwin Lorena in Zoo Planckendael haar welpen dood?

Triest nieuws uit de Zoo van Planckendael gisteren: leeuwin Lorena heeft haar twee welpjes doodgebeten. Kort ervoor waren de welpjes gevaccineerd, het was bij het terugplaatsen van de welpjes, dat het fout liep. De leeuwin heeft haar welpjes dodelijk verwond. Hoe kan het dat een vaccinatie tot zo'n dierendrama kan leiden? 

"Alle leeuwenwelpen, maar evengoed kittens van huiskatten, worden gevaccineerd tegen onder andere de dodelijke kattenziekte", legt Sarah Lafaut uit, curator zoogdieren bij de Zoo van Planckendael en verantwoordelijk voor de vaccinatie. "Dat gebeurt op de leeftijd van acht weken, maar bij wilde dieren zoals leeuwen verloopt dat heel wat moeilijker dan bij gewone huiskatten." 

Nochtans volgt de Zoo van Planckendael een strikt protocol voor die vaccinatie. "Een leeuwin wordt getraind om vanaf de geboorte van haar welpen, geleidelijk aan iets langer van de welpen gescheiden te worden. Dat is overigens ook iets wat in de natuur gebeurt, als de leeuwin bijvoorbeeld gaat jagen en zo gescheiden is van haar jongen. Op de dag van vaccinatie doen we alles zoals op een normale dag: de leeuwin gaat naar buiten en dan worden de welpen door een verzorger uitgehaald. Die verzorger ruikt naar leeuwen: zo liggen zijn handschoenen al even in de stal. We proberen de vaccinatie dan zo snel mogelijk te doen, zodat we de welpen snel terug kunnen plaatsen. Normaal gezien loopt dat goed, behalve deze keer."

Deze keer kwam er meteen een reactie van de leeuwin. Ze vertrouwde het zaakje niet en heeft haar welpen gevoelsmatig opgegeven. "Je kan de leeuwin niks verwijten", zegt Lafaut, "zij heeft op dat moment het vermoeden dat er iets mis is met haar welpen en dan is het een natuurlijke reactie om de welpen niet meer te accepteren."

De verzorger had snel door dat het fout ging. "Er was meteen reactie van de leeuwin. Op dat moment kan je niet ingrijpen, voor de verzorger was dat heel moeilijk om te zien. Maar het gaat zodanig snel, het gaat nog altijd om roofdieren."

Ook in de natuur komt het voor dat een leeuwin haar welpen doodt als ze het vermoeden heeft dat de welpen zwak of ziek zijn. En opvallend: net op het moment dat ze de welpen kwijt is, wordt ze weer krols of vruchtbaar. "Dat is de natuur die ervoor zorgt om snel een ander nest te voorzien met hopelijk dan gezonde welpen."

De Zoo van Planckendael probeert nu na te gaan wat er precies is fout gegaan en wat ze volgende keer beter kunnen doen. "Was het een menselijke geur die de leeuwin waarnam op haar welpjes? Was er iets van bloed te ruiken door de vaccinatie? Is het iets soortspecifiek? Dit is nu gebeurd bij de Aziatische leeuwen, terwijl we dit bij de Afrikaanse leeuwen in de Zoo van Antwerpen nog niet hebben meegemaakt. Of is het eerder een individueel probleem: is de leeuwin te veel gestrest?". Leeuwin Lorena staat namelijk bekend als een zenuwachtige dame met een pittig karakter, die naar de verzorgers erg fel en agressief kan reageren.

In 2016 heeft Lorena wel al succesvol drie jongen grootgebracht, twee jaar geleden heeft ze van een nieuwe worp een van de twee jongen gedood. Ze leeft in Planckendael samen met haar mannetje Jari en hun zoon Wishu (geboren in 2021).