Nicola Sturgeon: ‘May plaatst partijbelang nog maar eens bovenaan’

De Britse premier Theresa May heeft in een onverwachte persconferentie aangekondigd dat er op 8 juni vervroegde verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk zullen worden gehouden.

De Britten trekken op 8 juni naar de stembus. Premier Theresa May heeft dinsdag onverwacht vervroegde parlementsverkiezingen aangekondigd.

De verkiezingen kaderen in de onderhandelingen over de brexit, die binnenkort opstarten. Enkel vervroegde verkiezingen kunnen voor politieke stabiliteit zorgen, zei May tijdens een verklaring voor Downing Street 10, haar ambtswoning.

May heeft als premier niet de bevoegdheid om ‘snap elections’ uit te roepen. Wat ze wel kan doen, is een voorstel in die zin indienen in het parlement. Dat is precies wat ze woensdag gaat doen. Om het voorstel goedgekeurd te krijgen, is evenwel een tweederdemeerderheid vereist. De Tories van May, die 330 van de 650 zetels in het Lagerhuis bezetten, hebben met andere woorden de steun van de oppositie nodig.

“We zullen (door de brexit, red.) opnieuw de controle veroveren over ons geld, over onze wetten en over onze grenzen, en we zullen de vrijheid hebben om handelsakkoorden te sluiten met oude vrienden en nieuwe partners over de hele wereld”, legde May uit. “Dit is de juiste aanpak en die is ook in het nationale belang. Maar de andere politieke partijen zijn daar tegen. Op een moment van enorme nationale betekenis zou er politieke eenheid moeten zijn, maar er is verdeeldheid.” May noemde expliciet Labour, de LibDems en de Schotse SNP als de partijen die haar brexit-plannen stokken in de wielen willen steken. “Onze tegenstanders geloven dat onze overtuiging zal afzwakken en dat ze ons van koers kunnen doen veranderen, precies omdat onze meerderheid zo krap is”, aldus May. “Maar ze hebben het fout. Ze onderschatten onze vastberadenheid om deze taak te volbrengen en ik weiger hen de veiligheid van miljoenen werkenden over het hele land in gevaar te laten brengen.”

Met haar verklaring leek May meteen de aftrap voor de kiescampagne te geven. “De keuze zal er een zijn tussen een sterk en stabiel leiderschap in het nationale belang, met mij als uw eerste minister, of een zwak en onstabiele coalitieregering geleid door (Labour-leider) Jeremy Corbyn, gesteund door de Liberaal-democraten – die terugwillen naar de verdeeldheid van het referendum – en Nicola Sturgeon en de Schotse nationalistische SNP.”

Als er nu geen verkiezingen zouden plaatsvinden, zou de eindfase van de brexit-onderhandelingen met de EU bovendien samenvallen met de start van de volgende kiescampagne, iets wat May wil vermijden. Het was dan ook met “tegenzin” dat ze besliste om vervroegde verkiezingen voor te stellen, “maar ik ben er van overtuigd dat ze nodig zijn om het sterke en stabiele leiderschap te installeren dat het land nodig heeft”.

Verrassing

De aankondiging van May komt hoe dan ook als een grote verrassing. Ze benadrukte al meermaals dat ze niet van plan was vroeger dan 2020 naar de stembus te gaan.

Verschillende partijen lieten al weten in te stemmen met vervroegde verkiezingen, ook het Labour van Jeremy Corbyn. Het ziet er dan ook naar uit dat May woensdag vlot haar tweederdemeerderheid zal halen. “Ik verwelkom haar beslissing om het Britse volk de kans te geven voor een regering te stemmen die de belangen van de meerderheid vooropstelt”, zegt Corbyn. “Labour zal het land een echt alternatief bieden voor een regering die er niet in geslaagd is de economie te doen heropleven, die de levensstandaard deed zakken en die pijnlijke besparingen doorvoerde in onze scholen en de Nationale Gezondheidsdienst (NHS)”, reageerde hij dinsdagmiddag. “De voorbije weken heeft Labour beleid voorgesteld dat het land een duidelijke en geloofwaardige keuze biedt. We kijken ernaar uit te tonen hoe Labour het opneemt voor het Britse volk.”

Het Britse eurosceptische UKIP is eveneens tevreden dat vervroegde verkiezingen “de kans bieden de positieve UKIP-boodschap uit te dragen”. De partij van boegbeeld Nigel Farage wil de Britten die vorig jaar voor de brexit hebben gestemd overtuigen van een “nette, snelle en efficiënte Brexit”.

Niettemin ziet partijleider Paul Nuttall in de aankondiging van Theresa May “een cynische beslissing die meer ingegeven is door de zwakte van (Jeremy) Corbyns Labour dan door het belang van het land”.

‘Een van de meest opmerkelijke politieke ommezwaaien van de recente politieke geschiedenis’

Ook Nicola Sturgeon, de leidster van de Schotse SNP, is die mening toegedaan. De aankondiging van de premier “is een van de meest opmerkelijke politieke ommezwaaien van de recente politieke geschiedenis”. Ze wijst op de “U-turn” van May, die de voorbije maanden meermaals zei dat ze geen vervroegde verkiezingen nastreefde.

Sturgeon ziet een meer partijpolitieke reden voor de beslissing. “May rekent er duidelijk op dat de Tories in Engeland een grotere meerderheid kunnen winnen wegens de grote onenigheid binnen Labour”, zegt ze dinsdag in haar reactie.

Volgens Sturgeon zullen de verkiezingen van 8 juni belangrijk zijn voor de toekomst van Schotland. Ze hekelt de “rechtse, door saneringen geobsedeerde Tory-regering die in Schotland geen mandaat heeft maar denkt dat het eender wat kan doen”. Bij de vorige algemene verkiezingen in 2015 haalde Sturgeons SNP 56 van de 59 Schotse parlementszetels binnen, de Tories slechts 1.

Nu nieuwe verkiezingen laten uitschrijven, is “wat Schotland betreft een gigantische politieke misrekening van de eerste minister”, zegt Sturgeon.

Vooral over de brexit liggen de Schotten op ramkoers met May en haar regering. Niet alleen stemden de Schotten massaal tegen het Britse vertrek uit de EU, Sturgeon wil ook een nieuw onafhankelijkheidsreferendum wanneer duidelijk wordt hoe de brexit er concreet zal uitzien.

Volgens een recente peiling zouden de Tories 44 procent van de kiezers kunnen bekoren. Dat geeft de partij van May een straatlengte voorsprong op Labour (23 procent), de LibDems (12) en het UKIP van Nigel Farage (10).