In een omzendbrief erkent Verlinden dat etnisch profileren, waarbij criteria als huidskleur, nationaliteit of geloof bepalen of iemand gecontroleerd wordt, nog bestaat. “Maar er is geen structureel probleem”, zei Verlinden vrijdag tijdens een persconferentie. “Het gevoel bestaat wel bij jongeren dat de politie in bepaalde omstandigheden sneller naar hen kijkt.” Daarom lanceert Verlinden een “handelingskader voor professioneel profileren”. Dat bevat vier te volgen stappen: selecteren, motiveren, respectvol omgaan en reflecteren.

Vier stappen

Agenten moeten ten eerste goed nadenken over de aanleiding tot een controle. “Er is geen rechtsbasis voor zomaar een vrijwillige en potentieel discriminerende identiteitscontrole”, aldus Verlinden. De tweede stap is motiveren, “goed uitleggen aan jongeren waarom men een controle doet”. Als dat niet duidelijk is, kan er volgens de minister onbegrip en frustratie ontstaan. “Communicatie is essentieel”, stelt ze.

De derde stap houdt daarmee verband. De omgang met gecontroleerde personen moet “respectvol en empathisch” zijn, aldus het kader. Tot slot moet het politieoptreden na afloop van de controle kritisch in vraag worden gesteld. Dat moet volgens de richtlijnen onmiddellijk na het optreden gebeuren, en ook later bij een debriefing.

Verlinden ziet een belangrijke rol voor de leidinggevenden bij de politie om de richtlijnen uit te voeren. “Men moet dat kader bij wijze van spreken ademen. Iedereen moet weten waarom we dit doen.”

Lange voorbereiding

Aan de omzendbrief is een lange voorbereiding voorafgegaan. Vier politiezones in Gent, Antwerpen, Brussel en Mechelen zijn er al even mee bezig, legde de korpschef van de politiezone Brussel Noord, Olivier Slosse, uit.

Zijn collega van Brussel Hoofdstad-Elsene, Michel Goovaerts, benadrukte dat de relatie tussen jongeren en de politie voor hem een “absolute prioriteit” is. “Maar soms is het zeer frustrerend dat we sommige jongeren niet bereiken. Daar moeten we een oplossing voor vinden”, zei hij.

Verlinden erkent dat er “niet één magische oplossing” bestaat. “Volgens mij moeten we nog veel meer op integratie blijven inzetten, op het beter begrip en het aanvaarden van cultuur en normen”, zegt ze. Onder meer ook grootstedenbeleid en huisvestingsbeleid zijn daarbij belangrijk, zegt ze.