Aarde beleefde de warmste week ooit gemeten, bevestigt VN

Op de definitieve waarde moeten we nog even wachten, maar de eerste week van juli was met zekerheid de warmste week en de marges waarmee het record is gebroken, zijn (helaas) relatief ruim. 

Op maandag 3 juli viel er al een (niet-officieel) dagrecord te noteren wat de gemiddelde wereldwijde temperatuur betreft. Dat record werd later op de week nog enkele keren verbeterd. Voor het eerst sinds het begin van de metingen werd de symbolische drempel van 17 graden Celsius overschreden.

Dat lijkt mee te vallen, maar het gaat om een wereldwijd gemiddelde met ook temperaturen uit meer gematigde regio's en plaatsen waar het momenteel winter is. 

Een wereldwijd gemiddelde geeft de beste indicatie van hoe de klimaatopwarming zich doorzet. Zo deed ook de Zuidpool zijn duit in het zakje, met temperaturen die er 4,5 graden hoger lagen dan normaal.

In Adrad, Algerije, zakte de minimumtemperatuur op een bepaalde nacht niet onder de 39,6 graden Celsius. Volgens klimatoloog Maximiliano Herrera gaat het daarmee om de warmste nacht ooit op het Afrikaanse continent. 

De WMO (Wereldmeteorologische Organisatie onder de vleugels van de VN) heeft het nu bevestigd: de eerste week van juli is de warmste week ooit gemeten op aarde. Het gaat nog om voorlopige data, maar er zijn zeker drie verschillende datasets voor gebruikt.

Data van onder meer het Japanse KMI (JMA), de universiteit van Maine in de VS en de Europese klimaatdienst Copernicus wijzen allemaal in dezelfde richting. Voor de berekening worden data gecombineerd van satellieten, boeien op de oceaan en vliegtuigen, bovenop die van weerstations. 

Volgens Copernicus viel de warmste dag op donderdag, met 17,08 graden Celsius wereldwijd. De universiteit van Maine heeft het over 17,24 graden als warmste dag. Dat heeft te maken met de verwerking van de data en de gebruikte rekenmodellen. 

Volgens wetenschappers moeten we ons niet blindstaren op dagrecords, maar veeleer op langere periodes of trends en die zijn dus heel duidelijk.

Onlangs raakte bekend dat we de warmste junimaand ooit beleefden, en dat de oceanen nog nooit zo warm waren in juni. De marges waarmee de warmste juliweek werd gevestigd, zijn relatief groot.

"Wat belangrijk is, is dat de cijfers staan als een huis. Dit is gevaarlijk, en het heeft allemaal te maken met de klimaatverandering", vertelt  klimaatwetenschapper Friederike Otto van het Imperial College in Londen. 

De weektemperatuur van die warmste week ligt rond de 17 graden Celsius, wat ongezien is. John Rockstrom van het Potsdam Instituut voor Climate Impact Research wijst erop dat  dit ruim 3 graden Celsius (*) warmer is dan het gemiddelde van de voorbije 12.000 jaar (de laatste ijstijd liep ongeveer 11.700 jaar geleden af, red.). "Dit zal meer dan waarschijnlijk resulteren in meer overstromingen, droogtes, hittegolven en stormen." 

Volgens klimaatwetenschapper Michael Mann van de universiteit van Pennsylvania beleefden we de afgelopen dagen en de voorbije week wellicht de warmste dagen op aarde van de voorbije 12.000 jaar. Zijn collega Zeke Hausfather van Berkeley Earth-groep denkt dat het wellicht klopt, al hebben we te weinig exacte data uit het verleden om 100 procent zeker te zijn.  

Omdat de warmste weken wereldwijd vaak eind juli vallen, zijn er wellicht nog records te verwachten. Dat komt omdat het noordelijk halfrond meer landoppervlakte heeft en de zomers op die helft van de aardbol doorslaggevend zijn.

De oceanen hebben een bufferende functie. Zij nemen veel van de extra warmte door de klimaatopwarming op, maar warmen daardoor op termijn zelf natuurlijk ook steeds meer op. Dit jaar speelt naast de klimaatopwarming ook het tijdelijke weerfenomeen El Niño mee. Dat veroorzaakt warmer oceaanwater in de oostelijke Stille Oceaan en verstoort wereldwijd weerpatronen.