Een jaar geleden kreeg het Britse chemiebedrijf Ineos een omgevingsvergunning voor de bouw van Project One, een nieuwe ethaankraker in de haven van Antwerpen om ethyleen te produceren, een van de basischemicaliën voor de productie van kunststoffen. De bouw ervan is ondertussen begonnen, maar vandaag trekt de Raad voor vergunningsbetwistingen een streep door de vergunning die werd uitgereikt door de Vlaamse regering.

Volgens de Raad heeft de Vlaamse regering immers “niet zorgvuldig beslist waarom de bijkomende stikstofdepositie niet schadelijk is voor de natuur in de Brabantse Wal (een nabijgelegen natuurgebied, red.)”. Daarnaast oordeelt de Raad dat de passende beoordeling – zeg maar het onderzoek naar de mogelijke impact op nabijgelegen natuur – in het aanvraagdossier “ontoereikend” is. Zo verwijt de Raad dat de Vlaamse overheid “routinematig en achteloos” te werk is gegaan. Die passage kan gelezen worden als een sneer aan het adres van minister Demir. De Vlaamse regering krijgt nu zes maanden de tijd om opnieuw te beslissen over de vergunningsaanvraag.

Rechtszaak na rechtszaak

Project One stuit al van bij de eerste aankondiging op protest. Al voor de vergunning voor Ineos door Demir werd toegekend, vorig jaar, waren er al meer dan drie jaar van rechtszaken en procedureslagen bezig. En ook na de toekenning stapten natuur- en milieuverenigingen als Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu en BOS+, stapten naar de Raad voor vergunningsbetwistingen, omdat de komst van een ethaankraker in strijd zou zijn met de klimaatdoelen en nefaste gevolgen zou hebben voor het milieu.

Ook de Nederlandse provincie Noord-Brabant diende een beroep in, omdat er te weinig onderzoek zou zijn geweest naar de bijkomende stikstofuitstoot van het project. In die procedure krijgt de Nederlandse provincie nu gelijk. Ineos moet de werken nu stilleggen, en de Vlaamse regering krijgt nu zes maanden de tijd om opnieuw te beslissen over de vergunningsaanvraag. Ineos zegt dan weer ‘teleurgesteld’ te zijn, en zich ‘te beraden over verdere stappen’.

Stikstofkader

Demir laat de uitspraak van de Raad analyseren, maar voor haar is de vernietiging een signaal dat er dringend een stikstofdecreet nodig is. “De stikstofimpact van Ineos werd beoordeeld op basis van de ministeriële instructie uit 2021, wat meteen aantoont dat een verstrenging van de ministeriële instructie in afwachting van het stikstofdecreet wel degelijk verstandig is. Maar ook die zal niet sluitend zijn. De rechter zegt helder dat het regelgevende stikstofkader en de bijhorende maatregelen juridisch verankerd moeten zijn, vooraleer de beoordeling correct kan gebeuren”, aldus de N-VA-minister.

Zij roept coalitiepartner CD&V daarom opnieuw op om haar ontwerpdecreet “zo snel mogelijk” goed te keuren, maar in het dossier zitten de twee coalitiepartners weer op ramkoers, omdat Demir de vlucht vooruit nam met eigen stikstofmaatregelen. “Het uitblijven van een stikstofdecreet zal ervoor zorgen dat het zwaard van Damocles boven onze hoofden blijft hangen”, stelt Demir. “Ik roep alle verantwoorde politici op om zich zo snel mogelijk te bezinnen over hun houding en het noodzakelijke ontwerpdecreet goed te keuren, zodat de rechtszekerheid zo snel mogelijk gegarandeerd kan worden.”

Vlaams minister-president Jan Jambon betreurt het arrest. “Het gaat hier om een zeer belangrijk investeringsproject dat enorm belangrijk is voor de welvaart van Vlaanderen”, zegt hij.

Voka: “Mokerslag voor Vlaamse economie”

Die mening is ook Voka toegedaan. De ondernemersorganisatie noemt de vernietiging “een mokerslag voor de Vlaamse economie” en vreest dat “een van de grootste investeringsprojecten van de afgelopen jaren op de helling komt te staan door het ontbreken van een definitief stikstofkader”. “Het internationale investeringsklimaat in Vlaanderen krijgt vandaag een uppercut van jewelste”, zegt Voka-topman Hans Maertens. “Welk bedrijf zal in deze context nog het risico willen lopen om te investeren in onze economie?”

Maertens roept de regering-Jambon op om in spoed samen te komen om voor rechtszekerheid te zorgen. “De Vlaamse regering heeft geen andere optie dan zo snel mogelijk bijeen te komen om het stikstofdecreet in eerste lezing goed te keuren. Nu met vakantie gaan alsof er niets aan de hand is, zou onvergeeflijk zijn.”

Ineos zelf laat in een korte eerste reactie het nieuws weten “uiteraard teleurgesteld” te zijn en beraadt zich om verdere stappen te nemen. “We bestuderen nu, in overleg met onze advocaten, zorgvuldig de beslissing om onze opties in kaart te brengen en ons te beraden over verdere stappen”, klinkt het bij de Britse chemiereus.