“Oh nee, mijn rimpels. Ik lijk mijn grootmoeder wel.” Olha Danlyiuk (26) test de nieuwe virale Tiktok-filter en is geschrokken van het beeld dat de applicatie haar toont. De filter katapulteert je aangezicht enkele tientallen jaren de toekomst in. Het resultaat? Diepere rimpels, donkere wallen en grijze haren. En het gaat verder dan dat: de zogenoemde ‘Aged’-filter houdt ook rekening met de bovenlip die dunner wordt en toont hyperpigmentatie in het gezicht. Twee elementen die niet uit te sluiten zijn naarmate we ouder worden.

”Als ik er echt zo zal uitzien, vind ik dat triestig”, gaat Danlyiuk verder. ”Ik wil niet oud worden.” Dan­lyiuk, een Oekraïense vluchteling die deze week door België reist, is apotheker van opleiding. ”Ik probeer een gezonde levensstijl aan te houden, ik sport en eet gezond. Net omdat ik er niet zo wil uitzien.” Tot haar veertigste wil ze geen rimpels zien in haar gezicht. ”Hopelijk toont deze filter hoe ik eruit zal zien als ik tachtig ben”, lacht ze.

Ouder worden, Jean-Mohammed Seghers (25) ligt er “helemaal niet wakker van”, zegt de Brusselaar. “Het is onvermijdelijk. Op Tiktok zie je mensen die in paniek zijn door die filter. Ik begrijp dat niet. Ik vind het mooi dat ik in mijn oudere versie zowel mijn vader als mijn moeder herken.”

De reacties op Tiktok lopen even uiteen als die van Seghers en Danlyiuk. Er zijn tiktokkers, zoals model Hailey Bieber, die emo­tioneel worden omdat ze een (groot)ouder herkennen in hun oudere zelf. En er zijn gebruikers die vol afschuw kijken naar hun ‘oudere’ gezicht, hun volledige levensstijl in vraag stellen en zich afvragen of het tijd is voor botox.

Plastisch chirurgen

Het is niet de eerste keer dat Tiktok een filter op basis van artificiële intelligentie uitbrengt die mensen onzeker doet voelen. Enkele maanden geleden schrokken gebruikers er ook van hoe realistisch een facelift in de Bold Glamour-filter eruitzag. En nog los van filters is een jonge en gezonde huid al jaren een hot topic op de app, mede dankzij de talrijke aanwezigheid van plastisch chirurgen en dermatologen die steeds nieuwe producten promoten onder de hashtag #skintok. Ook met deze nieuwe verouderingsfilter moedigen plastisch chirurgen tiktokkers aan “om het verouderingsproces te vertragen door bijvoorbeeld aan de ogen al botox te laten spuiten”.

Volgens de dermatologen op Tiktok is de filter accuraat. Daar is Pascal Castus, voorzitter van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Plastische, Esthetische en Reconstructieve Chirurgie, het niet helemaal mee eens. Hij bekijkt de voor-en-na-foto’s die we hem opsturen en zegt dat de voorspelling gedeeltelijk zou kunnen kloppen. Hij benadrukt meermaals dat een groot deel “afhangt van onze levensstijl”. “Hoe diep de rimpels en de wallen onder de ogen zijn, is genetisch bepaald. Maar als je iemand bent die rookt, veel alcohol drinkt en weinig sport zullen die meer en eerder zichtbaar zijn dan als je een gezonde levensstijl hebt.”

Hij haalt een experiment aan met identieke tweelingzussen die allebei dezelfde plastische ingrepen ondergingen. “Wetenschappers wilden zien of ze, met de ingrepen in het aangezicht, over tien jaar nog even hard op elkaar leken.” Omdat de zussen niet dezelfde levensstijl hadden, was het verschil zeer groot, zegt Castus. “De ene zus was 10 kilo bijgekomen, dronk meer alcohol en rookte. De zus die een gezonde levensstijl had, zag er jonger en frisser uit. Het zijn zaken waar deze filter geen rekening mee houdt. Vergeet niet dat je ook op je vijfentwintigste al je levensstijl kunt veranderen om beter en gezonder te verouderen, door bijvoorbeeld je gezicht meer te hydrateren en dagelijks te sporten.”

“Niet realistisch”

In ons land merkt plastisch chirurg Marianne Mertens op dat Tiktok-filters vaker een invloed hebben op ons zelfbeeld. “Het verontrust me dat ik meer en meer jonge vrouwen over de vloer krijg die me met een filter tonen welke botox of fillers ze in hun gezicht willen”, aldus Mertens. “Hoe realistisch die filters ook mogen lijken, ze zijn dat niet.” Dat vindt ze ook van de verouderingsfilter. “Bepaalde zaken, zoals het dunner worden van de bovenlip of de ogen die wat gaan inzakken, zijn niet uit te sluiten. Deze filter doet ons onzeker voelen terwijl er niets is om ons onzeker over te voelen”, zegt ze. “Dat is schadelijk, want ondertussen zien we ook mensen die terugkomen met de vraag om de fillers weer uit hun gezicht te halen, omdat ze te laat beseffen dat die niet mooi zijn.”

Correctie 20/07: Oorspronkelijk stond in het artikel dat de identieke tweeling in het experiment filllers in het gezicht kreeg. Dat klopt niet. De tweeling onderging verschillende plastische ingrepen.