De Vlaamse regeringspartijen N-VA en Open Vld nemen het heft in eigen handen en dienen met z’n tweeën het stikstofdecreet in om dat door het Vlaams Parlement te laten stemmen. Zonder coalitiepartner CD&V. Op die manier willen ze snelheid maken in een dossier dat maar blijft etteren. Maar zo schuiven ze CD&V wel brutaal opzij.

LEES OOK. Jan Jambon trekt met zorgen op vakantie: weigering vergunning Ineos is uppercut voor Vlaams minister-president

Al maandenlang is er hoogspanning in de Vlaamse regering tussen CD&V en de andere regeringspartijen. CD&V weigerde eerder nog het stikstofontwerp van minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) goed te keuren. Door rechtstreeks naar het parlement te stappen, geven N-VA en Open Vld aan dat ze geen vertrouwen meer hebben in CD&V om binnen de regering tot een oplossing te komen.

“Via parlementaire weg winnen we zes tot acht maanden en kunnen we de rechtszekerheid versneld herstellen”, beargumenteren de twee partijen hun actie in een persbericht. Bovendien trekt Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) het dossier naar zich toe, na de oplopende spanningen tussen de bevoegde ministers, Zuhal Demir (N-VA) van Leefmilieu en Jo Brouns (CD&V) van Landbouw.

LEES OOK. STANDPUNT. Zelfs de meest enthousiaste politieke analisten worden doodmoe van deze crisissen in de regering-Jambon

“Het voorstel van decreet is volledig conform de afspraken, gemaakt binnen de Vlaamse regering”, zeggen beide partijen. CD&V zou hier in theorie dus akkoord mee moeten zijn. N-VA en Open Vld laten bovendien een opening voor hun coalitiepartner. Het milieuonderzoek waar CD&V tijdens eerdere stikstofonderhandelingen sterk op aangedrongen heeft, komt er nog steeds. Die studie moet uitwijzen of er nog enkele versoepelingen mogelijk zijn in de stikstofregels zodat jonge boeren meer perspectief hebben. Bij een positief resultaat komen die versoepelingen in het decreet.

Wisselmeerderheid

Ondanks die zalvende woorden, wordt CD&V wel met de rug tegen de muur gezet. N-VA en Open Vld openen met hun actie de deur naar een wisselmeerderheid met Vooruit. De socialisten toonden zich in februari al bereid om het stikstofdecreet in het Vlaams Parlement vanuit de oppositie goed te keuren. Ook Groen liet toen weten “enkel onder bepaalde voorwaarden” het decreet te willen steunen.

LEES OOK. Demir verstrengt zelf vergunningsregels voor boeren na uitblijven stikstofakkoord: “Zwaard van Damocles blijft boven Vlaanderen hangen”

Maar dat bleek niet nodig, want in maart slaagde de regering er dan toch om een stikstofakkoord af te kloppen. De vraag is of het aanbod van de oppositie nog steeds geldt. Samen met Vooruit zouden N-VA en Open Vld net voldoende stemmen hebben om een meerderheid te halen. De fractieleiders van N-VA en Open Vld hebben het decreet vandaag ingediend waardoor de stemming in het parlement vanaf september, bij start van het nieuwe politieke jaar, kan doorgaan.

Vergunningsvacuüm

Waar komt deze demarche nu eigenlijk vandaan? De schorsing van de omgevingsvergunning voor de ethaankraker van chemiebedrijf Ineos heeft de Vlaamse regering onder druk gezet. Het gaat om een miljardeninvestering in de haven van Antwerpen die minstens 450 jobs zou opleveren. Dat zo’n project op losse schroeven komt te staan, deed Open Vld en N-VA actie ondernemen. Daarbovenop moet ook de luchthaven van Zaventem binnenkort een nieuwe vergunning krijgen. De dreiging van een vergunningsvacuüm door het uitblijven van een definitief stikstofdecreet werd de regeringspartijen te groot.

LEES OOK. Vooruit wil stikstofplan Demir goedkeuren, “maar dat betekent niet dat wij in de regering zouden stappen”

Eerder al nam minister van Leefmilieu Zuhal Demir (N-VA) eigenhandig maatregelen om de vergunningsregels aan te scherpen via een ministeriële instructie. Maar alle regeringspartners waren het erover eens dat die instructie geen langdurige juridische zekerheid bood. Dat kan alleen een decreet. De stikstofinstructie van Demir wordt dan ook ingetrokken. Ook dat is een tegemoetkoming aan CD&V. Zij vonden dat de strengere vergunningsregels van Demir “de rechtszekerheid in Vlaanderen ondergraafden”.

Meer dan stikstof

Maar toch blijft deze politiek zet bijzonder ingrijpend. De vertrouwensbreuk tussen de regeringspartners in dit dossier is nu compleet. Maar de demarche van N-VA en Open Vld zet ook de verdere werking van de regering Jambon onder druk. In september wachten er nog slopende begrotingsonderhandelingen. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi heeft al groots aangekondigd dat hij miljoenen wil vrijmaken voor de kinderopvang. Het belooft een lastig laatste werkjaar te worden voor de Vlaamse regering, als CD&V nog in deze regering blijft.