Zeldzame ‘blauwe supermaan’ te zien in augustus: hoe en waar kun je het fenomeen spotten?
Deze maand zijn er niet een, maar twee supermanen te zien aan onze hemel. De eerste vannacht op 1 augustus, de tweede op woensdagavond 30 augustus. Die laatste is zelfs een zogenaamde blauwe maan. Maar wat is een supermaan? Hoe speciaal is zo’n blauwe maan? En hoe en waar kan je de supermanen zien?
Wat is een blauwe maan?
De maan is, net zoals onze aarde, een groot rotsblok dat zelf geen licht geeft. En toch staat hij op vele nachten als een heldere stip aan onze hemel. Dat komt omdat de maan de stralen van de zon weerkaatst en de naar de zon gerichte helft zichtbaar wordt voor ons.
Waar de maan zich precies bevindt ten opzichte van ons en de zon bepaalt hoeveel we van de lichte en donkere kant te zien krijgen. Dit noemt men de ‘maanfasen’ of ‘schijngestalten’ van de maan. De meest opvallende daarvan zijn de volle en nieuwe maan, waarbij de volledige lichte en donkere kant naar ons toe gericht zijn. Een volledige maancyclus, van nieuwe maan tot volle maan en terug, duurt gemiddeld 29,5 dagen. Deze periode staat ook wel bekend als de ‘synodische maand’.
Lees verder onder de afbeelding.
Dat betekent dus dat we in de meeste gevallen 1 volle maan hebben per maand gedurende het jaar. Meestal, maar niet altijd. Want zo’n synodische maand komt dus niet precies overeen met de maanden van onze kalender. Om de 2,7 jaar hebben we één volle maand extra in een maand. De tweede volle maan van die maand (dit jaar de volle maan op 30 augustus) krijgt dan de titel ‘blauwe maan’. Deze term is wellicht afkomstig van de Engelse uitdrukking ‘once in a blue moon’, wat betekent dat iets zelden voorkomt. Een blauwe maan is dus zeldzaam maar niet uitzondelijk.
Maar deze definitie van een blauwe maan is eigenlijk ontstaan door een fout. Eentje die gemaakt werd door James Hugh Pruett in 1946 in het magazine ‘Sky and Telescope’. Onbewust versimpelde hij de originele wetenschappelijke betekenis van de term blauwe maan. Die verwees namelijk naar de derde van vier volle manen in één astronomisch seizoen. Daardoor zitten we nu met 2 soorten blauwe manen opgezadeld. We zien eind augustus dus niet de ‘echte' seizoensgebonden blauwe maan aan de hemel prijken maar de maandelijkse. De volgende seizoensgebonden blauwe maan kan je pas op 19 augustus 2024 zien. De volgende maandelijkse is op 31 mei 2026 te zien.
Een blauwe maan kleurt dus niet plots blauw. Al is dat niet onmogelijk. De samenstelling van de atmosfeer kan een invloed hebben op het zonlicht dat de maan richting onze ogen weerkaatst. Stofdeeltjes in de lucht bij bosbranden of vulkaanuitbarstingen kunnen als een filter werken. Dat was bijvoorbeeld het geval in 1883 na de uitbarsting van de vulkaan Krakatoa. Toen zagen mensen effectief een blauwe maan aan de hemel.
Lees verder onder de afbeelding.
Wat is een supermaan?
De blauwe maan is echter niet enkel de tweede volle maan in een maand maar ook een zogenaamde supermaan. Een term die weergeeft hoe dicht de maan bij de aarde staat.
Net zoals de planeten in ons sterrenstelsel is de baan van de maan geen cirkel maar een ellips. Soms staat de maan daardoor dichter bij de aarde en soms verder weg. De kortste afstand is het perigeum en bedraagt gemiddeld rond de 363.300 km. In dit geval spreekt men van een supermaan. De grootste afstand is het apogeum en bedraagt gemiddeld rond de 405.500 km. Dan spreekt men van een micromaan. Hoewel er een verschil is in grootte en helderheid tussen de twee uitersten en een ‘normale’ volle maan gaan we dit niet bewust opmerken als we naar boven kijken.
Hoe kun je de supermaan zien?
De eerste supermaan, te zien op dinsdagavond 1 augustus vanaf ongeveer 21 uur op, zal opkomen in het zuidoosten en staat dan op zo'n 357.530 kilometer afstand van de aarde. Vanuit een gebied met donkere lucht en beperkte lichtvervuiling is de supermaan het beste te zien. Het gebruik van een kleine telescoop of een verrekijker biedt de mogelijkheid om het oppervlak van de maan meer in detail te bekijken.
KIJK. Een supermaan kan voor adembenemende beelden zorgen
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
“Na zonnig weekend slaat het weer helemaal om”: waarom doet april altijd wat hij wil?
-
Independer
Autoschade door een onbekende? Dit dien je te ondernemen
Het gebeurt meer dan je denkt: je komt bij je geparkeerde voertuig en ziet dat er een ferme deuk of kras in zit. Maar van de automobilist, e-stepper of fietser die tegen je wagen reed, is geen enkel spoor. Dekt je verzekering die schade? En wat moet je allemaal doen om ‘klacht tegen onbekenden’ in te dienen? Independer.be legt het uit. -
KIJK. Nieuwe robot beweegt menselijker dan ooit
Het Amerikaanse Boston Dynamics heeft zijn nieuwe robot Atlas voorgesteld, al is hij niet helemaal nieuw. Het is een serieuze verbetering op de elf jaar oude Atlas die de wereld rondging door te dansen, dozen om op te tillen en ook gewoon om te vallen. De ‘nieuwe’ Atlas ziet er opvallend ‘mensachtig’ uit tegenover zijn voorganger. Het Amerikaanse bedrijf deelde bovenstaande beelden op sociale media om het aan te kondigen. -
-
PREMIUM
EXCLUSIEF. De wetenschapper achter de nieuwe Kiekeboes: “Niet kunnen tekenen heeft mij nooit tegengehouden om achter mijn droom aan te gaan”
-
Alles voor de foto: toerist in Noorwegen krijgt boete van 1.000 euro nadat hij veel te dicht bij walrus komt
Een toerist heeft in Noorwegen een fikse boete moeten betalen nadat hij op de Noorse archipel Svalbard (Spitsbergen) veel te dicht bij een walrus kwam. Omstanders zagen hoe de man op een stuk ijsschots ging staan en zo dicht mogelijk bij het beschermde dier schuifelde. Hij wilde blijkbaar een zo spectaculair mogelijke foto met het dier maken. De toerist, een Pool, kreeg meteen een boete van liefst 12.500 Noorse kronen aan zijn been, omgerekend 1.060 euro. -
Stokoude ruimtetelescoop Hubble hapert weer
De oude ruimtetelescoop Hubble heeft een probleem. Een van de gyroscopen in het apparaat, die ervoor moeten zorgen dat de Hubble goed draait om het heelal in beeld te kunnen brengen, kampt met een storing. Het is de tweede keer in een paar maanden dat dit gebeurt. -
Spaargids.be
Wat mag jij wel/niet doen met het geld op de rekening van je kind?
-
PREMIUM
Steeds meer koraalriffen verbleken door klimaatopwarming: welke gevolgen heeft dat voor ons?
-
PREMIUM
Zomer in het binnenland, maar zeebries duwt temperatuur flink lager aan de kust: hoe zit dat?
Vandaag klimt het kwik tot 27 °C in het binnenland, terwijl het aan de kust amper 17 °C wordt (officiële lentedag is maxima van minstens 20 °C). Een temperatuursverschil van maar liefst 10 graden. En dat is onder andere te danken aan de ‘zeebries’. Maar wat is dit weerfenomeen precies? Waarom is het op het ene moment een graag geziene gast in de kuststreek en op het andere een ongewenste indringer? En kan het ook een invloed hebben op andere zaken in ons weerbeeld? HLN wetenschapsexpert Martijn Peters licht toe -
Stoomtrein in Efteling wordt elektrisch om klimaatdoel te halen
De stoomtrein van de Efteling stopt met rijden op steenkool. Na 55 jaar wordt één van de meest nostalgische attracties aangepast om de klimaatdoelen van het pretpark te halen.Kaatsheuvel -
Livios
‘Gebruik in dat geval nooit azijn’ en ‘pas op met hogedruk’: zo ga je wél voor een brandschoon terras