Mysteries van Vlaanderen: kan de laatste wens van de kasteelheer van Beauvoorde nog in vervulling gaan? (deel 2)

Drie jaar voor zijn dood, in 1905 had Arthur Merghelynck zijn testament al opgesteld. Zijn Kasteel Beauvoorde liet hij na aan de Belgische staat, zijn echtgenote Julienne Flyps behield het vruchtgebruik. Merghelynck wilde dat het kasteel behouden bleef in de staat zoals het zich in 1908 (het jaar van zijn overlijden) bevond.  Erfgoedorganisatie Herita wil het in die toestand herstellen. Maar, hoe zag het kasteel er toen uit? 

De buitenwerken voor de renovatie zijn al begonnen, maar de binnenwerken kunnen niet starten zonder meer informatie en foto's van hoe het er in 1908 uitzag.  Want, ondanks de wens van Merghelynck, onderging de inrichting van het kasteel heel wat veranderingen sinds zijn overlijden. 

Een eerste tip van Radio2-luisteraar Werner Peene leidde naar de Stichting de Bethune in Marke bij Kortrijk. Werner weet dat er in de bibliotheek van het kasteel foto’s liggen die genomen zijn tijdens een bezoek aan Beauvoorde. Ze dateren uit 1889. Toen nodigde de kasteelheer de ‘Gilde van Sint-Thomas en Sint-Lucas’ uit om zijn levenswerk te tonen. De foto’s zijn uniek en verstrekken ons informatie, ook al dateren ze uit 1889, maar het moet beter. We willen een inventaris uit 1908.  

Andere luisteraars reageren omdat ze ook zelf meubelstukken of andere zaken uit het kasteel in hun bezit hebben. Hans, uit Antwerpen, laat weten dat er een bed uit het Kasteel Beauvoorde op de zolder staat bij zijn ouders. 

De grootmoeder van Hans werd vaak uitgenodigd om te gaan spelen in Kasteel Beauvoorde. Dat komt omdat ze familie was van de huishoudster van het kasteel. "Zo heeft ze het bed wellicht geërfd", vertelt Hans. Ook luisteraar Stefaan uit Vinkem laat weten dat hij stukken uit Kasteel Beauvoorde heeft zien staan bij buren. "Het gaat om mooie dingen uitgestald in een vitrinekastje, ze vielen meteen op". Marc Picavet mailt om te melden dat een deel van het zilverwerk ook ergens in Antwerpen zou liggen. "Het ligt bij particulieren, kasteelheren en adel. Het wordt een moeilijke zoektocht."

Naast het teruggevonden bed en kostbare stukken uit Kasteel Beauvoorde heeft er zich ondertussen ook een getuige gemeld. Marc Verhaegen uit Keerbergen herinnert zich het kasteel uit de verhalen van zijn oma, zij was familie van de kasteelvrouw. "Mijn grootmoeder vertelde graag én veel over haar leven op het kasteel", vertelt Marc. 

De grootmoeder van Marc was Hélène Marguerite Verbrugghe. Haar tante was Julienne Flyps de echtgenote van Arthur Merghelynck. "Ze zei altijd dat ze de ‘aangenomen dochter’ was van Merghelynck en zijn vrouw", herinnert Marc zich. 

Uit onderzoek blijkt dat Hélène sinds haar tiende of elfde op het kasteel woonde, ze kreeg er les van een gouvernante. Na de dood van haar tante, in 1941, bleef ze er weg en keerde pas terug na WO II. Hélène, de moeder van Marc, erfde enkele stukken die van Julienne Flyps kwamen, o.a. een eetservies met het wapenschild van Beauvoorde op. 

In 1895 huwde Arthur Merghelynck met Julienne Flyps. Ze was 13 jaar jonger en kwam uit Langemark. Julienne was niet van adel, zij serveerde Merghelyncks aperitief in een Iepers café waar hij dagelijks kwam. Het was liefde op het eerste gezicht, zeker voor Arthur. Julienne was godvruchtig, maar niet ongevoelig voor de charmes van Arthur én ze hield van zijn snor. Tenminste, dat leren we tijdens een luisterwandeling aan het kasteel, ingesproken door actrice Joke Devynck.

Familie en vrienden wezen de relatie van Arthur met Julienne af, laat staan een huwelijk. Merghelynck breekt met familie en vrienden en onterft hen ook. Intussen stelde hij een gouvernante en gezelschapsdame aan om Julienne de beginselen van het adellijk bestaan bij te brengen. Het huwelijk bleef kinderloos. Julienne was pas 40 toen Merghelynck stierf. Ze bleef alleen tot haar dood in 1941.

De luisterwandeling vertelt ook het verhaal over hoe ze met Arthur de zomer doorbracht op Kasteel Beauvoorde, hoe bedrijvig haar man was in de gemeentepolitiek en hoe de twee 150 jaar terug hun stempel hebben gedrukt op het dorpsleven in Wulveringem.

Op de zolder van het oude schoolgebouwtje in Wulveringem, dat ook eigendom van Merghelynck was, wil Sieglinde, een medewerkster van erfgoedorganisatie Herita, opnieuw in een paar dozen snuffelen. Onze mysteriejager zoekt mee en ze vinden een boedelbeschrijving uit 1926. Kamer per kamer wordt in deze inventaris beschreven en wat zich waar in de kamer bevindt. 

Een heel interessante bron, maar ze dateert uit 1926. WO I was gepasseerd in Wulveringem en het leger had in die periode z’n intrek genomen in het kasteel. Meubels en kostbare stukken werden in bewaring gegeven. Erg veelbelovend is wel dat in die beschrijving verwezen wordt naar een gelijkaardige inventaris van 4 februari 1909, opgemaakt door notaris Honoré Vermast. Op zoek dus naar de boedelbeschrijving van 1909. Waar kan die zich bevinden?

We weten dat Merghelynck zijn leven lang gewijd heeft aan familiegeschiedenis en genealogie. Hij schonk zijn gigantisch werkarchief vol met handschriften, notities en kopieën uit archieven van Ieper en Veurne aan de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. Zou het kunnen dat de boedelbeschrijving (of een kopie ervan) in de KB terechtgekomen is?