Canada zet als eerste land waarschuwing op elke sigaret, maar is dat wel nuttig?

Je kent ze wel, de confronterende afbeeldingen en tekstjes die op sigarettenpakjes staan. Canada heeft nog een extra stap gezet. Sinds gisteren zijn de waarschuwingen te zien aan de onderkant van elke sigaret, ter hoogte van de filter. Fabrikanten krijgen nog wel een aantal maanden tijd om hun verpakkingen aan te passen. 

"Ze zullen praktisch onvermijdelijk zijn en een treffende herinnering vormen aan de gevolgen van roken voor de gezondheid", verklaarde Carolyn Bennett, toenmalig minister van Geestelijke Gezondheid en Verslaving, toen de regel eind mei werd aangekondigd.

Het doel van de maatregel is om de tabaksconsumptie te verminderen, die volgens de autoriteiten zowat 48.000 doden per jaar veroorzaakt in Canada. Het land wil dat minder dan 5 procent van zijn inwoners tabak gebruikt tegen 2035. Momenteel rookt 13 procent van de Canadezen.

De regering wijst erop dat sommige jongeren - die "enorm vatbaar" zijn - zijn beginnen te roken nadat ze één sigaret van iemand hadden ontvangen. Op die manier kwamen ze in eerste instantie dus niet in aanraking met de gezondheidswaarschuwingen die op de pakjes staan.

In ons land is zo'n maatregel niet aan de orde. En dat is volgens Stefaan Hendrickx, stafmedewerker tabak van het Vlaams Instituut voor Gezond Leven, ook niet meteen nodig. Hij twijfelt aan de impact van de regel.

"De waarschuwingen op het pak hebben hun effect gehad", zegt Hendrickx. Die werden in België verplicht rond de eeuwwisseling. "Veel mensen waren toen misschien nog niet of slecht geïnformeerd over de gezondheidsgevolgen van roken. Die waarschuwing was dus echt informatief. Maar vandaag weet bijna iedereen wat de gevaren zijn van tabak. Ook rokers zelf weten dat."

Hendrickx benadrukt dat informatie verspreiden belangrijk blijft, maar dat dat vandaag niet meer het enige is waarop moet worden ingezet. De omgevingsfactoren van rookgedrag moeten volgens hem meer in rekening gebracht worden. "Het is bijvoorbeeld zo dat wanneer ouders roken, de kans 2 à 3 keer groter wordt dat hun kinderen ook roken." 

"Dat pak je onder andere aan door beleidsmaatregelen in het leven te roepen die roken ontmoedigen, zoals het duurder maken van een pakje en rookvrije zones. We mogen nu al enkele jaren niet meer binnen roken in openbare gebouwen. We hebben gezien dat dat het gedrag van veel mensen heeft beïnvloed. Veel rokers stopten ook met thuis binnen roken bijvoorbeeld."

"En in Nieuw-Zeeland is het verboden om sigaretten te verkopen aan kinderen die geboren zijn na 2009. Het is nuttig om dat op te volgen en dat eventueel zelf in te voeren. Je hebt hier al Generatie Rookvrij, dat is een beweging die streeft naar een maatschappij waarin ieder kind dat vanaf 2019 wordt geboren, rookvrij kan opgroeien."

Ook de e-sigaret speelt volgens Hendrickx een belangrijke rol. "Te weinig mensen zijn op de hoogte van de verschillen tussen sigaretten en e-sigaretten. Daar zou veel meer informatie over moeten worden verspreid. E-sigaretten zijn veel minder schadelijk en dus een beter alternatief. E-sigaretten kunnen ook helpen om te stoppen met roken.

Daar moet je dus op inzetten. Een miljoen rokers in Engeland bijvoorbeeld krijgen een gratis startersset voor e-sigaretten aangeboden als onderdeel van een nieuwe campagne tegen het gewone roken." 

"Ten laatste maakt een groot deel van de Belgische rokers deel uit van een kwetsbare groep", zegt Hendrickx. "Dat kan financieel, psychologisch, sociaal en meer zijn. Voor veel mensen is roken een laatste genotsmiddel. Het is niet evident om daar een oplossing op te vinden, want het probleem gaat veel dieper dan enkel het roken."