Stadsbestuur Ieper komt opnieuw voor verrassing te staan: komst van Dries Van Langenhove naar IJzerwake stuit op kritiek

Britse toeristen en oorlogsmonumenten: dat is waar de meeste Vlamingen aan denken bij de West-Vlaamse stad Ieper. Toch trekt de ‘vredesstad’ voor het tweede jaar op rij vooral aandacht met de IJzerwake, een jaarlijkse Vlaams-nationalistische manifestatie. Vorig jaar trok Ieper de vergunning in van Frontnacht, een muziekfestival dat zou plaatsvinden aan de vooravond van de IJzerwake, toen bleek dat neonazistische bands op de affiche stonden. Nadat de organisatie aankondigde dat voormalig Kamerlid Dries Van Langenhove voor deze editie de spreker wordt, brak opnieuw protest los.

“We vinden dit niet kunnen”, zegt initiatiefneemster Ellen De Soete van de 8-meicoalitie. “Dries Van Langenhove is de oprichter van het extreemrechtse Schild & Vrienden, heeft antisemitische en racistische boodschappen verspreid in chatgroepen, en noemde de regenboogvlag onlangs een ‘pedofielenvlag’. Het is een verkeerd signaal om zo iemand een podium te geven in een vredesstad als Ieper.”

Ook burgemeester Emmily Talpe van Ieper (Open Vld) is “bijzonder misnoegd” over de gang van zaken. “Toen we de aanvraag voor de IJzerwake goedkeurden, heeft de organisatie met geen woord gerept over de komst van Van Langenhove. Het is storend dat we dat nu pas te weten komen, terwijl de organisatie toch moet weten dat het geen onbesproken figuur is”, zegt Talpe. “Normaal hebben we zelden problemen met de organisatie, maar dit is de tweede keer op rij dat we voor een verrassing komen te staan.”

De aankondiging van de ‘Kameraadschapsavond’, ter vervanging van Frontnacht, schiet bij het stadsbestuur eveneens in het verkeerde keelgat. Volgens de organisatie gaat het om een “traditionele zangavond waarbij vertegenwoordigers van verschillende nationalistische verenigingen strijdliederen komen brengen”. Het stadsbestuur weigerde daarvoor in eerste instantie een vergunning, omdat het meer informatie wou over de precieze invulling en de liederen die op het programma staan. “Na de programmatie op Frontnacht hebben we daar natuurlijk weinig vertrouwen in. Ondanks dat er nog geen vergunning is, zien we dat de organisatie er al een jaar reclame voor zit te maken.”

De meer radicale IJzerwake

Nationalistische strijdliederen in de stad waar de Last Post, het Flanders Fields Museum en de gegraveerde namen van duizenden gesneuvelde soldaten op de Menenpoort nog dagelijks herinneren aan de gruwel van de oorlog, die tegenstelling is voor veel Ieperlingen moeilijk te vatten. Toch is die tegenstelling aanwezig van in het prille begin van de IJzerbedevaarten in de jaren 20. “Die bedevaarten waren van in het begin politiek erg geladen”, zegt historicus Bruno De Wever (UGent). “Vanaf de jaren 30 organiseerde extreemrechts zelfs mee de IJzerbedevaart. Een deel van de aanwezigen op de IJzerbedevaart wou toen niets minder dan de alleenheerschappij van de Vlaamse Frontpartij.”

Na de Tweede Wereldoorlog nam de spanning tussen verschillende fracties op de IJzerbedevaart alleen maar toe. De Volksunie maakte de Vlaamse beweging weer succesvol en salonfähig, maar ging in de ogen van de meer radicale vleugel niet ver genoeg om Vlaams zelfbestuur te realiseren. In 1996 kwam het zelfs tot een gewelddadige confrontatie tussen die verschillende vleugels. Dat zou uiteindelijk leiden tot de afscheuring van de meer radicale IJzerwake. “Dat Dries Van Langenhove daar zou komen spreken, past dus in die traditie”, zegt De Wever.

Maandag beslist het stadsbestuur of de komst van Van Langenhove te rijmen valt met het ‘vredescharter’ dat de stad vorig jaar opstelde. Dat charter schrijft voor dat er in de stad niemand mag optreden die veroordeeld is voor racisme of negationisme, en dat er ook niet aangezet mag worden tot discriminatie of geweld. Van Langenhove moet zich binnenkort verantwoorden voor de rechtbank voor racisme, negationisme en verboden wapenbezit. Mag de stad dan op voorhand al voor rechter spelen? “Er zijn ook andere dingen waar we rekening mee moeten houden”, zegt Talpe. “Als er te veel ophef zou zijn rond zijn komst, kunnen we ook om veiligheidsredenen ingrijpen. We gaan alle elementen zorgvuldig bekijken.”

Volgens Van Langenhove zelf is er weinig aan de hand. “Ik spreek het hele jaar door op tal van evenementen en kom al verschillende jaren naar de IJzerwake. Ik zou niet weten waarom de profileringsdrang van enkele linkse politici en activisten me zou tegenhouden om er dit jaar te komen spreken.”