LIVE. Geen explosieven op dak kerncentrale Zaporizja - Bijna derde van Russische staatsuitgaven gaat naar Defensie

De Russische president Vladimir Poetin heeft een wet ondertekend die de dienstplicht in Rusland uitbreidt. De ondergrens blijft op 18 jaar, maar de bovengrens wordt verhoogd van 27 naar 30 jaar. De nieuwe wet zal op 1 januari 2024 van kracht worden.

Lees hier verder

Litouwen heeft de verblijfsvergunningen ingetrokken van meer dan duizend burgers uit Rusland en Wit-Rusland omdat die volgens het land een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid.

In totaal worden volgens Litouwse media 1.164 burgers als staatsgevaarlijk gezien. Het zou gaan om 910 Wit-Russen en 254 Russen. Het besluit werd genomen nadat de regering inwoners een vragenlijst had gestuurd over hun mening over de Russische invasie in Oekraïne. Volgens de migratiedienst van Litouwen is het land de thuisbasis van meer dan 58.000 Wit-Russische en meer dan 16.000 Russische burgers.

Litouwen gaat mogelijk twee van zijn zes grensovergangen met Wit-Rusland sluiten als reactie op de aanwezigheid van Wagner-huurlingen in het land. Een besluit hierover komt mogelijk volgende week.

Aleksandr Zacharov (57) was handelaar in sterke dranken, maar had ook een grote passie voor alles wat vliegt. Daarom gooide hij zijn leven twintig jaar geleden om en begon hij drones te bouwen. Ook voor het leger. En dat maakte hem tot Ruslands grootste producent van de onbemande tuigen die nu op Oekraïne worden afgevuurd. Zijn gezin helpt daaraan mee: zijn vrouw, zijn oudste zoon, zijn dochter en haar man. Alleen zijn jongste zoon koos een heel ander pad.

Lees hier het portret van Zacharov, door onze journalist Guy van Vlierden (+)

China heeft laten weten dat het zijn gezant voor Euraziatische Zaken, Li Hui, naar Jeddah in Saudi-Arabië stuurt om er deel te nemen aan de top over Oekraïne. Dat is een opsteker voor het gastland, dat zo een belangrijke partner aan de gastenlijst kan toevoegen.

Eerder beloofden een veertigtal andere landen, waaronder de Verenigde Staten, deel te nemen aan de ontmoeting in Saudi-Arabië. Rusland werd niet uitgenodigd.

"China hoopt een constructieve rol te kunnen spelen binnen de internationale gemeenschap om een politieke oplossing te vinden voor de crisis in Oekraïne," verklaarde een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky hoopt dat de bijeenkomst in Jeddah een opstap wordt naar een vredestop dit najaar. Hij zou graag zien dat de deelnemende landen het eens worden over zijn puntenplan. Daarin staat onder meer dat "Rusland zich volledig moet terugtrekken en de territoriale integriteit van Oekraïne moet respecteren".

Zelensky hoopt ook dat op de top niet-westerse landen hun steun explicieter uitspreken voor Kiev. Tot nog toe hebben landen als India, Brazilië en Zuid-Afrika, die allemaal in Saudi-Arabië aanwezig zullen zijn, zich neutraal opgesteld in het conflict tussen Rusland en Oekraïne.

Ondanks de top in Saudi-Arabië is er geen concreet uitzicht op mogelijke rechtstreekse onderhandelingen tussen Kiev en Moskou.

Het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) heeft "geen enkele mijn of geen enkel explosief waargenomen" op de daken van de kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne. Dat heeft de directeur-generaal van het agentschap, de Argentijn Rafael Grossi, vrijdag gezegd.

Oekraïne had Moskou begin juli beschuldigd van het voorbereiden van een "provocatie". Het Oekraïense leger zei dat op de daken van reactoren 3 en 4 "voorwerpen gelijkaardig aan ontploffingstuig waren geplaatst". 

Het Kremlin waarschuwde van zijn kant voor een "subversieve daad" van Oekraïne met "rampzalige gevolgen".

Nadat het daar herhaaldelijk om gevraagd had, kreeg het IAEA donderdag eindelijk toegang tot daken "van de twee reactoren en kon het ook de daken van de ruimtes met de turbines zien", preciseerde Grossi. Het agentschap wacht wel nog altijd op toegang tot de vier andere eenheden van de centrale. 

"Ik herhaal mijn oproep tot alle partijen zich te onthouden van acties die tot een nucleair ongeval kunnen leiden met potentiële gevolgen voor de volksgezondheid en het milieu", aldus nog Rafael Grossi.

Het luchtalarm in Oekraïne is opgeheven. Heel wat inwoners hadden opnieuw een schuilplaats gezocht nadat bekend raakte dat een Russisch gevechtsvliegtuig opgestegen was.

Rusland heeft de defensie-uitgaven dit jaar verdubbeld tot circa 90 miljard euro. Dat zou in de buurt komen van een derde van alle uitgaven van de staat. Persbureau Reuters haalde deze informatie naar verluidt uit een regeringsdocument.

De regering in Moskou publiceert geen gedetailleerde overzichten van uitgaven in bepaalde sectoren meer. Op die manier wordt gehoopt de kosten van de oorlog in Oekraïne buiten beeld te houden. Vooral de soldij en de militaire loonkosten zouden een flinke hap uit het budget halen.

In de eerste helft van vorig jaar spendeerde de Russische staat ruim 5 miljard euro aan het betalen van militair personeel. Nu is dat al ruim het dubbele geworden. De sterke stijging van het bedrag dat aan Defensie wordt uitgegeven, gaat ten koste van onderwijs, infrastructuur, pensioenvoorziening en gezondheidszorg.

In Oekraïne is op verschillende plekken het luchtalarm te horen. Een Russisch gevechtsvliegtuig is opgestegen vanaf de luchtmachtbasis in Nizhny Novgorod en luidt dus mogelijk gevaar in.

Een Russische marineschip is zwaar beschadigd geraakt door een onderwaterdrone. De Olenegorsk Gornyak maakte slagzij en moest met sleepboten naar de kade van havenstad Novorossiejsk gebracht worden. Of er ook gewonden en/of doden gevallen zijn, is voorlopig niet duidelijk. 

De aanval was een gecoördineerde actie van de Oekraïense marine en de veiligheidsdiensten. Het Russische ministerie van Defensie liet weten dat de aanval “met succes” afgeslagen werd, maar de onderstaande beelden wijzen op het tegendeel.

Onderwaterdrones zijn snelle robots die op afstand bediend worden. Oekraïne maakt steeds meer gebruik van de tuigen voor aanvallen op Russische marineschepen en havens. Eerder was ook de marinebasis in Sebastopol al het doelwit van een dergelijke aanval.

De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe heeft een bezoek gebracht aan het front in Oekraïne om er een commandopost te inspecteren en gesprekken te voeren met militaire verantwoordelijken. Dat heeft het Russische leger vrijdag gemeld in een communiqué.

Sjojgoe kreeg een verslag gepresenteerd van de actuele situatie aan het front en "bedankte de commandanten en militairen (...) voor de geslaagde offensieven" in de regio van Lyman, in het oosten van Oekraïne, verklaarde het Russische leger, zonder aan te geven van wanneer het bezoek dateert.

Op beelden die door het Russische ministerie van Defensie werden verspreid is Sjojgoe, in militair uniform, te zien terwijl hij luistert naar een rapport van een legercommandant. Hij kreeg ook een Zweeds CV90-infanteriegevechtsvoertuig te zien, dat de Russische troepen van het Oekraïense leger hebben buitgemaakt, aldus nog het ministerie.

De laatste keer dat Sjojgoe aan het front verscheen, was eind juni, na de mislukte opstand van het huurlingenleger Wagner. Toen was hij in een video die door het Russische leger werd vrijgegeven te zien terwijl hij de Russische troepen in Oekraïne inspecteerde.

Bij Russische beschietingen van de stad Kherson, in het oosten van Oekraïne, zijn donderdagavond een winkelcentrum en een medisch centrum geraakt. Dat meldt Oleksandr Prokudin, de gouverneur van Kherson, via Telegram. Er zouden geen gewonden bij de aanval zijn gevallen.

Kherson werd ook donderdagochtend flink door het Russische leger bestookt, zo meldt de Engelstalige Oekraïense nieuwswebsite 'The Kyiv Independent'. Bij die aanvallen zouden wel enkele gevonden zijn gevallen, waaronder reddingswerkers.

Volgens de website vielen de Russen meerdere burgerdoelen aan in de stad, waaronder een kerk en een trolleybus. Dinsdag kwam al een al arts Kherson om bij artillerievuur.

President Volodymyr Zelensky van Oekraïne zegt met afschuw te reageren op een inspectie van militaire rekruteringscentra in zijn land, die corruptie en verduistering van overheidsgeld heeft blootgelegd. Dat zei de president vrijdag in een videoboodschap.

Zijn woorden zijn een reactie op de revelatie dat het hoofd van een militair rekruteringscentrum in de havenstad Odessa zich schuldig zou hebben gemaakt aan corruptie en zelfverrijking. Huh is afgelopen maand gearresteerd op beschuldiging van het onverklaarde vergaren van enkele miljoenen euro's. Volgens Oekraïense media zou zijn familie een villa in Spanje hebben gekocht.

Volgens de Oekraïense regering kwam de smeergeldaffaire aan de oppervlakte na een inspectie van het centrum, die onderdeel uitmaakt van een grootschalige anti-corruptiecampagne van de overheid.

"Het onderzoek heeft talrijke gevallen van misbruik blootgelegd", zei Zelensky. "En die zijn eerlijk gezegd walgelijk."

"De conclusie is duidelijk: het rekruteringssysteem heeft mensen nodig die de waarde van het beschermen van Oekraïne begrijpen", zei Zelensky. "Rekruteringscentra moeten worden bemand door mensen die de oorlog hebben gezien en meegemaakt."

De VS waarschuwen voor het blokkeren van voedsel in conflicten nu Rusland recent de graandeal heeft opgezegd. "Honger mag niet als wapen worden gebruikt", zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken tegen de VN-Veiligheidsraad in New York.

Blinken presenteerde er een gezamenlijke verklaring waaronder meer dan 80 landen hun handtekening zetten. Ze beloven actie te ondernemen om een einde te maken aan het gebruik van voedsel als oorlogswapen. "Ik dring er bij alle lidstaten op aan om zich hierbij aan te sluiten", zei Blinken.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken bekritiseerde Rusland omdat het de graandeal over de export van Oekraïens graan over de Zwarte Zee in juli liet aflopen. De overeenkomst maakte het mogelijk om ondanks de oorlog toch graan uit Oekraïne te exporteren via de Zwarte Zee. De graanverkoop leverde Oekraïne - een van de grootste producenten wereldwijd - belangrijke inkomsten op, maar was ook cruciaal voor het verzekeren van de wereldwijde voedselvoorziening.

Door de hernieuwde blokkade van Rusland in de Zwarte Zee bestaat de vrees dat de hongercrisis in armere landen kan verergeren. Door de overeenkomst kon vorig jaar bijna 33 miljoen ton graan en voedsel over zee naar andere landen worden verscheept.

Wit-Rusland wordt vanaf vandaag getroffen door Europese sancties vanwege de oorlog van bondgenoot Rusland tegen Oekraïne. De maatregelen moeten er onder meer voor zorgen dat de zware sancties tegen Rusland niet via Minsk kunnen worden omzeild.

De EU besliste een tijd geleden al om de druk op Wit-Rusland op te voeren. Het land levert vrije doortocht en andere bijstand aan het Russische leger in Oekraïne en was daardoor al het voorwerp van Europese sancties, zoals een verbod op transacties met de Wit-Russische centrale bank en allerlei andere handelsbeperkingen. Die sancties worden nu uitgebreid. De nieuwe maatregelen zijn donderdag aangekondigd in het publicatieblad van de EU en daarmee in werking getreden.

Het gaat onder meer om een exportverbod voor allerhande technologie die in de lucht- en ruimtevaartindustrie kan worden ingezet, zoals drones. Ook de verkoop, levering en uitvoer van schietwapens en munitie naar Wit-Rusland is verboden. Het exportverbod op goederen en technologieën die voor zowel civiele als militaire doeleinden kunnen worden ingezet, werd uitgebreid.

Daarnaast komen er 38 individuen en 3 organisaties uit Wit-Rusland bij op de Europese sanctielijst. Dat betekent onder meer dat ze de EU niet binnen mogen en dat hun tegoeden op Europees grondgebied worden bevroren. Het gaat om hooggeplaatste figuren die bijdragen aan onderdrukking van de Wit-Russische oppositie en van de mensenrechten in het land.

KIJK. Polen waarschuwt voor provocaties Wit-Rusland en Rusland