De Moor kondigde dinsdagavond aan dat alleenstaande mannen tijdelijk niet meer worden opgevangen in het netwerk van het federaal agentschap Fedasil om alle beschikbare plaatsen voor te behouden aan gezinnen met kinderen. Het aantal gezinnen dat asiel aanvraagt zit immers in de lift.

Ze krijgt kritiek van de groene coalitiepartners, de Brusselse regering en mensenrechtenorganisaties. De Liga voor de Mensenrechten noemde de maatregel dinsdagavond al onwettig, Vluchtelingenwerk Vlaanderen treedt die mening bij. “Met de volledige uitsluiting van alleenstaande mannen uit het opvangnetwerk bereikt de federale regering een nieuw niveau van wetteloosheid”, zegt directeur Tine Claus. “Het is bijzonder cynisch dat een overheid enerzijds dak- en thuislozen verjaagt in Brussel, en anderzijds mensen op de vlucht dagelijks op straat zet.”

De asiel- en migratiediensten in ons land kampen al maanden met een tekort aan opvangplaatsen. Kwetsbare personen zoals minderjarigen en gezinnen met kinderen kregen in die context al voorrang, waardoor alleenstaande mannen in de praktijk al maanden moesten wachten op een plaats in het netwerk. De Belgische staat is daarvoor al ontelbare keren veroordeeld, maar staatssecretaris de Moor weigert de dwangsommen die daar het resultaat van zijn te betalen.

Ook groene kritiek op opvangstop

Ook binnen de meerderheid valt kritiek te horen op de beslissing van De Moor. Vicepremier Petra De Sutter (Groen) wil een gesprek binnen de regering. Haar Ecolo-collega Georges Gilkinet vindt de maatregel extreem problematisch.

“Ik betreur dit enorm”, zegt vicepremier De Sutter. “Wat staatssecretaris De Moor besliste, komt neer op het formaliseren van beleid waarvoor ons land al talloze keren werd veroordeeld. Ik wil binnen de regering het gesprek over doortastendere oplossingen waarbij niemand op straat slaapt.”

Eenzelfde geluid bij de Franstalige groenen. De aankondiging is “extreem problematisch”, zegt vicepremier Gilkinet. “Die optie is niet aanvaardbaar. We moeten uiteraard verzekeren dat kinderen en vrouwen degelijke opvang krijgen, maar de federale staat moet zijn verplichtingen nakomen tegenover alle asielaanvragers”, vindt hij.

Het thema ligt doorgaans ook gevoelig bij de PS. De Franstalige socialisten reageerden op federaal niveau voorlopig niet. Brussels minister-president Rudi Vervoort deed dat wel. “De beslissing van de staatssecretaris is zorgwekkend en kan leiden tot een nieuwe instroom van daklozen in het Brussels gewest. We verwachten dat de federale overheid zo snel mogelijk een oplossing vindt”, aldus Vervoort.

Op de oppositiebanken vraagt Theo Francken (N-VA) zich af wat het verschil is tussen deze beslissing en het dagelijks asielquotum dat hij de vorige legislatuur invoerde. Het verschil is dat binnen de nieuwe maatregel van De Moor asielzoekers nog steeds een asielaanvraag kunnen indienen, maar dat de alleenstaande mannen dus niet op opvang van Fedasil kunnen rekenen. Bij Francken was er de facto een plafond op het aantal asielaanvragen, wat door de Raad van State als onwettig werd bestempeld.

“Beslissing die ik niet wil nemen, maar die ik moet nemen”

In de praktijk gebeurde het al langer dan vandaag dat de prioriteit in de opvang naar gezinnen met kinderen gaat. Alleenstaande mannen kwamen op een wachtlijst terecht – vandaag staan daar volgens De Moor zowat 2.000 mensen op – maar tot nu toe konden wel altijd dagelijks mensen van op die wachtlijst worden uitgenodigd om een plaats in het opvangnetwerk van Fedasil te krijgen.

“Dit zullen we niet meer kunnen doen. Ik wil daar heel eerlijk over zijn”, aldus de staatssecretaris woensdag in De Ochtend op Radio 1. “Dat betekent dat zij heel lang zullen moeten wachten omdat we de komende periode geen alleenstaande mannen een opvangplaats bij Fedasil zullen kunnen aanbieden. Dat is een beslissing die ik niet wil nemen, maar die ik moet nemen.”

De Moor zegt wel hoopvol te zijn voor de toekomst. Ze verwijst naar de Europese afspraken in het dossier en het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen neemt een pak meer beslissingen dan voordien. De komende tijd zal ook nog steeds worden samengewerkt met het Brussels gewest over de noodopvang. Die werd recent nog uitgebreid.