Mogen supermarkten voeding zomaar "vers" noemen, of is dat soms misleidende reclame?
Een voorverpakte "verse" appelcake, of een schaaltje "verse" olijven dat nog minstens twee maanden houdbaar is. Sommige supermarktketens plakken die term enthousiast op bepaalde producten, terwijl ze vol bewaarmiddelen zitten of al weken in de rekken liggen. Mag dat zomaar of misleidt die reclameboodschap de consument?
Het consumententeam van Radio2 gaat op zoek naar een antwoord op al je vragen. Heb je een verhaal of vraag, laat het ons weten op consumenten@radio2.be.
Het valt een aantal luisteraars van Radio2 op dat sommige producten in de winkelrekken "vers" worden genoemd, terwijl zij die niet meteen zo zouden bestempelen. "Ik zag bij Aldi een artisanale, verse quiche die nog minstens 14 dagen houdbaar was. Dat kan je toch moeilijk vers noemen? De vervaldatum van een bakje verse olijven is zelfs pas over twee maanden."
Als we aan het woord "vers" denken, denken we dan niet eerder aan een taart zonder bewaarmiddelen die bij manier van spreken recht uit de oven komt? Of aan een appel die net geplukt is?
Mag je een voedingsproduct zomaar "vers" noemen of horen fabrikanten en winkels zich aan bepaalde regels te houden?
Wat verstaan we onder de term "vers"? Daar merken we al meteen een onderscheid op tussen de context van de wet en het idee dat veel consumenten daarover hebben.
In de Europese wetgeving bestaan er enkel regels over die benaming in de landbouwsector. "Daar betekent "vers" dat het product in kwestie niet verwerkt mag zijn", legt Etienne Mignolet, de woordvoerder van de FOD Economie, uit.
Versheid is afhankelijk van het soort product. Een aardappel is 8 dagen na de oogst nog steeds "vers", een vis flink wat minder
Of een stuk fruit of groente vers is, heeft niet zozeer te maken met de tijd tussen het oogsten en de verkoop. "Dat is heel afhankelijk van het soort product. Een aardappel is 8 dagen na de oogst nog steeds "vers", een vis flink wat minder.
Appels die onder een beschermde atmosfeer bewaard worden, kunnen zelfs na maanden nog steeds knapperig en vers zijn", zegt Mignolet. "Een stuk fruit of groente dat geen gezonde, deugdelijk en gebruikelijke handelskwaliteit heeft, beschouwt de wetgever ook als "niet vers"."
Niet ontdooid of aangelengd
Je voelt het: de term "vers" is vaak voor discussie vatbaar en de wet zegt er vrij weinig over. Zelfs bewaarmiddelen zijn toegelaten. Er zijn maar een paar situaties waarin je voeding niet "vers" mag noemen.
"Wat absoluut niet kan, is een product als "vers" labelen als het ontdooid is, aangelengd uit een concentraat, of gereconstrueerd is uit een poeder", aldus Mignolet. De olijven mogen dus zeker niet ingevroren zijn.
De woordvoerder van Aldi legt de redenering achter de benamingen die de warenhuisketen gebruikt uit. "Onze verse olijven bewaar je in de frigo, terwijl je die in een bokaal veel langer in de kast kan bewaren. De olijven in bokaal zijn daarvoor speciaal gesteriliseerd, de verse niet", zegt Jason Sevestre bij Radio2 Ann & Daan.
"De tijd tussen de productie van de cake en aankomst in onze winkelrekken bedraagt slechts 1 à maximaal 2 dagen", laat de woordvoerder ook nog weten over de appelcake.
Jason, woordvoerder van Aldi: "Het woord 'vers' betekent niet 'recht uit de oven'. Dat is te kort door de bocht"
Het mag van de wet
Aldi maakt dus geen fouten door industrieel gebakken taarten of olijven die bewerkt zijn om langer houdbaar te blijven "vers" te noemen. Dat bevestigt de woordvoerder van de FOD Economie.
Waarom doet de keten dat dan zo systematisch in de rekken en op het kassaticket? Omdat dat beter verkoopt misschien? "Het gaat zeker niet alleen om de productbenaming", klinkt het bij Aldi. "Artikelen met de benaming "vers" hebben doorgaans een recept met verse ingrediënten, minder bewaarmiddelen en bijgevolg ook een kortere houdbaarheidstermijn", vertelt de woordvoerder.
De vraag blijft wel of die boodschap sommige consumenten niet misleidt, want dat is wél verboden. "Voedselinformatie mag de consument er niet toe leiden een aankoop te verrichten die hij eigenlijk niet zou doen mocht hij de ware toedracht kennen", zegt de wet. Bij klachten of controles bekijkt de overheid of een rechtbank geval per geval.
"Artisanale" quiches
Wat dan met termen als "ambachtelijk" en "artisanaal"? Opnieuw zegt de wet daar niet veel over. Met andere woorden: producenten mogen de termen gebruiken, zolang ze niet misleiden. De FOD Economie heeft daarover wel een lijst met aanbevelingen opgesteld. Producenten houden zich daar best aan.
Zo moeten de ingrediënten van ambachtelijke of artisanale producten een wezenlijke kwaliteit hebben. Ze bevatten liefst geen additieven, zoals kleurstof, een bewaarmiddel of een smaakversterker. Of het product in kwestie moet vooral het resultaat zijn van een manueel proces met een authentiek karakter.
Bijvoorbeeld op basis van een traditioneel recept. Ook als iets op een kleine schaal wordt gemaakt, kan het als ambachtelijk worden beschouwd.
