Rijden we binnenkort allemaal met een Chinese elektrische auto? Ontdek het in onze nieuwe podcast "China voorbij de muur"

Op de autoshow in Shanghai dit voorjaar was het duidelijk. De Chinese wagen is enorm populair en de Europese merken hebben veel van hun glans verloren. Dat stelde ook correspondent Leen Vervaeke vast. “Nio, Xpeng en Zeekr zijn Chinese merken waar veel mensen buiten China nog nooit van gehoord hebben. Toch was er veel belangstelling, in tegenstelling tot merken zoals Volkswagen en BMW.” De tijd dat de Westerse wagen het statussymbool was voor de rijken, is voorbij. De Chinezen staan nu in de rij voor die Chinese merken. 

Een groot deel van de nieuwe Chinese wagens zijn elektrische wagens. De Chinese overheid heeft die de afgelopen jaren sterk gepromoot door premies te geven aan consumenten, belastingen te verminderen en andere stimulansen in te voeren. “In Peking bijvoorbeeld is het heel moeilijk om een nummerplaat te krijgen. Maar als je een elektrische auto koopt, krijg je sneller een nummerplaat”, zegt Vervaeke. 

Daarnaast geeft de Chinese overheid al bijna 15 jaar hoge subsidies aan producenten van elektrische wagens waardoor er intussen een heel gamma aan merken op de markt is. Die wagens oefenen een bijzondere aantrekkingskracht uit op Chinese consumenten. “Chinese klanten houden van een auto vol bling bling en snufjes”, zegt Vervaeke. “De videoschermen in de auto en het dashboard dat geprojecteerd wordt op de voorruit, vinden de Chinezen heel aantrekkelijk.” Die technologie zit niet in auto’s van Europese merken. 

Een van die Chinese merken die het goed doet, is Build Your Dreams (BYD). In 2009 hebben ze hun eerste volledig elektrische wagen gelanceerd. In 2023 verkochten ze al 1,25 miljoen elektrische wagens en nu zijn ze de onbetwiste marktleider. BYD maakt ook elektrische bussen, treinen en vrachtwagens en het zet ook in op zonnepanelen en thuisbatterijen. In tegenstelling tot de Amerikaanse elektrische wagenproducent Tesla, wil BYD de elektrische auto voor de grote massa bouwen. Voor omgerekend 9.500 euro wordt het goedkoopste model van BYD verkocht op de Chinese markt.

Mark Pecqueur, docent autotechnologie aan de Thomas More Hogeschool, merkt toch een kwaliteitsverschil op tussen een BYD en de Europese merken. “Europese merken hebben al honderd jaar ervaring in het bouwen van auto’s. Chinese merken niet. Daarom is er in de afwerking een groot verschil tussen auto’s van dezelfde prijsklasse. Maar Chinese consumenten zijn veel minder geïnteresseerd in de hoge afwerkingskwaliteiten”, zegt Pecqueur

Bovendien zet BYD volop influencers in om toekomstige klanten te verleiden, via sociale media. Voor de buitenlandse markt hebben ze de Amerikaanse acteur Leonardo Di Caprio weten te strikken. Op die manier proberen ze de consument te overtuigen om hun wagens te kopen. “Het businessmodel zoals het nu bij ons bestaat, zal veranderen”, denkt Pecqueur. “De fysieke showroom in de straat zal verdwijnen en maakt plaats voor een gestroomlijnde, aantrekkelijke internetomgeving met influencers.”

"China heeft ook een monopolie in batterijen”, zegt Mark Pecqueur. "De hele bevoorradingsketen en het hele proces zitten daardoor in Chinese handen". De VS en Europa zijn bijzonder kwetsbaar want door strengere milieuregels zijn er beperkingen op het ontginnen van lithium, een van de grondstoffen van elektrische batterijen. "Dus ook daar zijn we afhankelijk van China", zegt Pecqueur. Intussen trekken Europese batterijfabrikanten en autoproducenten aan de alarmbel en smeken ze de EU om maatregelen te nemen. 

De Europese Unie heeft die noodkreet gehoord want tijdens haar State of the Union was EU-Commissievoorzitster Ursula von der Leyen erg scherp voor China. “De wereldmarkt wordt overspoeld met goedkope Chinese elektrische auto’s waarvan de prijs kunstmatig laag wordt gehouden door enorme staatssubsidies. Europa staat open voor concurrentie. Niet voor een race to the bottom”, zei von der Leyen. Daarom start de Commissie een antisubsidieonderzoek naar elektrische voertuigen die uit China komen. 

Maar of dit onderzoek veel zal uithalen is nog maar de vraag. “De Europese lidstaten staan om te beginnen al niet op dezelfde lijn", zegt Leen De Witte, Europaspecialist van VRT NWS. "Frankrijk wil hogere invoertarieven, maar Duitsland staat op de rem omdat het heel afhankelijk is van China. Wellicht is dit aangekondigde subsidieonderzoek een aanzet tot nieuwe gesprekken met China in de hoop een compromis te bereiken." 

Europa heeft zichzelf opgelegd om vanaf 2035 alleen nog elektrische nieuwe wagens op de markt te brengen. “Maar volgens het Europese Rekenhof kunnen we die deadline alleen maar halen met geïmporteerde wagens uit China”, zegt De Witte. “Dus het wordt een hele moeilijke situatie. Zelfs al zouden ze dat willen, dan kunnen Europese batterijproducenten en autofabrikanten nooit even snel en even goedkoop auto's op de markt brengen.”

“De inhaalbeweging van Europa komt te laat”, denkt ook Mark Pecqueur. "Bovendien rijden we nu al grotendeels Chinees, of we dat nu willen of niet. Bijna alle Europese elektrische auto’s hebben een link met China omdat ze volop Chinese onderdelen gebruiken. Er is nog weinig Europees aan die wagens. De inhaalbeweging die Europa nu inzet komt per definitie te laat.”