Munitietekort en politiek gekibbel in het Westen: ontvouwt Poetins strategie zich voor onze ogen?

Hoeveel munitie hebben de Oekraïense bondgenoten nog in voorraad? Niet erg veel meer, gaf de Nederlander Rob Bauer, de hoogste militair van de NAVO, dinsdag onomwonden toe op het Warsaw Security Forum in Polen. “De bodem van het vat is nu zichtbaar. We geven wapens en munitie aan Oekraïne, wat heel goed is. Maar dat kwam allemaal niet uit volle opslagplaatsen. Die waren vanaf het begin al maar hooguit halfvol.”

Ook James Heappey, Brits staatssecretaris voor Defensie, trekt aan de alarmbel. De voorraden raken op, en het Westen moet dringend enkele tanden bijsteken in het productieproces. “We moeten Oekraïne blijven toelaten zich te verdedigen: vandaag, morgen, overmorgen, en alle dagen erna. Dat betekent dat we moeten blijven geven, dag in dag uit, en tegelijk onze eigen voorraden moeten aanvullen.”

De harde waarschuwingen in Warschau komen niet uit de lucht vallen. Al maandenlang is duidelijk dat de westerse defensiebedrijven ondanks alle beloftes het hoge verbruik van vooral artilleriemunitie niet kunnen bijbenen. “Momenteel hebben we geen goed zicht op hoeveel granaten Oekraïne verschiet, maar het zijn er sowieso duizenden per dag”, zegt luitenant-kolonel Tom Simoens (KMS Brussel). “Als je dan ziet dat landen als Duitsland soms nieuwe leveringen van 3.000 of 5.000 stuks aankondigen... Daar komt Oekraïne hooguit een paar dagen mee toe.”

EU: 223.800 granaten

Vooral in Europa wil het niet vlotten met de munitieproductie. In maart klopten de 27 EU-lidstaten een plan af om binnen het jaar een miljoen artilleriegranaten door te sturen via groepsaankopen bij de Europese defensiebedrijven. Half augustus waren er daarvan nog maar 223.800 geleverd. Nog pijnlijker was dat dat cijfer eind mei op 220.000 stond.

De vraag is of er beterschap in zicht is. De Europese Commissie wil in december in haar nieuwe langetermijnbegroting 50 miljard euro voor Oekraïne voorzien, maar heeft daar de unanieme steun van de lidstaten voor nodig. De Hongaarse premier Viktor Orban, de grootste stokebrand als het op steun voor Oekraïne aankomt, heeft eerder gezegd dat hij dat niet zomaar zal toestaan.

De Commissie hoopt dat het vooruitzicht op 13 miljard euro aan tot nu toe geblokkeerde fondsen Hongarije milder zal stemmen. Maar met de pro-Russische verkiezingsoverwinnaar Robert Fico in buurland Slovakije heeft Orban binnenkort mogelijk een belangrijke medestander.

Chaos in VS

Oekraïne rekent ook op leveringen uit het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, twee landen die veel grotere voorraden in stock hadden. De Britten zeggen sinds het begin van de oorlog 300.000 stuks artillerie geleverd te hebben, en willen er tegen het einde van het jaar nog “tienduizenden” sturen. “Als we president Zelensky de middelen geven, maken de Oekraïners de klus af”, zei premier Rishi Sunak woensdag.

Vanuit Washington werden zelfs al meer dan 2 miljoen artilleriegranaten geleverd, en de volledige Amerikaanse productie wordt geleidelijk aan opgedreven van 24.000 naar 80.000 stuks per maand tegen oktober 2024.

Toch komt er ook in de VS steeds meer zand in de raderen als het over Oekraïne gaat. De Amerikanen gaven sinds februari 2022 113 miljard dollar (108 miljard euro) aan militaire, economische en humanitaire steun. Voorlopig beschikt het Pentagon nog over 1,6 miljard, en kan ook president Biden nog voor 5,4 miljard uit de bestaande stocks halen.

Maar daarna is het geld op. De tijdelijke noodbegroting die het Congres zaterdag goedkeurde, voorziet geen extra financiering. Door het chaotische ontslag van Huis-voorzitter Kevin McCarthy is het bovendien onduidelijk of en wanneer een aparte wet die daar wel in moet voorzien, op tafel komt. Volgens onderminister van Defensie Michael McCord blijft steun uit de VS broodnodig. Het Pentagon houdt serieus rekening met een vernieuwd Russisch offensief. “Zonder extra fondsen moeten we onze hulp vertragen of kortwieken, terwijl de nood hoog is nu Rusland zich voorbereidt op een winteroffensief en Oekraïense steden blijft bombarderen.”

Achteroverleunen

Wie met veel leedvermaak naar de westerse discussies kijkt, is Russisch president Vladimir Poetin. Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov bevestigde zondag zonder omwegen de strategie van het Russische leger waar militaire analisten al maanden voor waarschuwen: achteroverleunen, zich ingraven en Oekraïne tegen de muur laten lopen, om over enkele maanden, wanneer het Westen het beu is, opnieuw in het offensief te gaan.

“We hebben het al vaker gezegd: volgens onze voorspellingen zal de vermoeidheid in meerdere landen toenemen”, aldus Peskov. “Inclusief in de VS. Die vermoeidheid zal leiden tot verdeeldheid in het politieke establishment en een toename van de binnenlandse meningsverschillen.”

Zelensky zelf erkende woensdag “dat er vermoeidheid optreedt”, ook in eigen land. “Maar Oekraïne zal er alles aan doen om te winnen. Het tegenoffensief gaat verder, zij het traag.” Volgens Zelensky staat het Russische leger nu zwakker dan aan het begin van de oorlog, en is het een kwestie van het niet opnieuw op krachten te laten komen.