Chinese spionage in de luchthaven van Luik? ‘Belgische Staatsveiligheid onderzoekt magazijn Alibaba’

Toen de raad van bestuur van de Luikse luchthaven in 2018 de komst van Alibaba aankondigde, reageerden politici enthousiast. Het Chinese bedrijf zou de economie een boost geven, nieuwe jobs creëren en het handelstekort doen krimpen. Vijf jaar later blijft van dat enthousiasme weinig over. Er kwamen minder banen bij dan verwacht, de handel bleef voornamelijk eenrichtingsverkeer en uiteindelijk worden ook de veiligheidsrisico’s steeds duidelijker. The Financial Times meldt dat inlichtingendiensten zich zorgen maken over “mogelijke spionage en interferentieactiviteiten” door Chinese entiteiten, “met inbegrip van Alibaba”.

In het onderzoek besteedt Staatsveiligheid volgens de Britse krant onder meer aandacht aan software die onlangs ingevoerd werd. Daarmee zou Cainiao, het deel van de Alibaba Groep dat instaat voor de verwerking van pakjes die bij webshops als AliExpres gekocht worden, gevoelige economische informatie verzamelen. Zo zou de software toelaten om inzicht in goederenstromen en transportgegevens te krijgen. Een wet uit 2017 verplicht Chinese bedrijven om samen te werken met de inlichtingendiensten, in welk land ze ook actief zijn. Zij moeten alle opgevraagde informatie doorgeven. Volgens een anonieme bron, die bekend is met de banden tussen Alibaba en de Chinese overheid, heeft dat belangrijke gevolgen. “Van de logistieke centra wordt verwacht dat ze informatie over het lokale sentiment doorgeven en gegevens over de Europese handel en logistiek rapporteren aan de autoriteiten in Peking.”

De bezorgdheid over mogelijke spionage is niet nieuw. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) waarschuwde in 2021 al dat de komst van Alibaba ook risico’s met zich meebracht. Volgens zijn kabinet zijn er echter geen nieuwe ontwikkelingen in het dossier. De Dienst voor de Veiligheid van de Staat laat verder weten dat de aanwezigheid van Alibaba op de Luikse luchthaven ‘een aandachtspunt’ blijft. Het feit dat de Chinese autoriteiten gegevens mogen inkijken die op hun grondgebied opgeslagen zijn, maakt ook internationale klanten van Chinese bedrijven kwetsbaar. “China heeft de intentie en de mogelijkheid om deze gegevens voor niet-commerciële doeleinden te gebruiken”, zegt woordvoerder Peter Gorlé.

‘Taak van de overheid’

Toen de Belgische infrastructuur voor Alibaba enkele jaren geleden gebouwd werd, reageerde het bedrijf gepikeerd op politici die voor mogelijke spionage waarschuwden. De ‘niet-uitgelokte insinuaties’ zouden volledig onjuist zijn. Tegenover The Financial Times houdt Cainiao dat standpunt ook vandaag nog vol. Het bedrijf ontkent elke suggestie van wangedrag en zegt zich aan alle wet- en regelgeving te houden.

Ook VUB-professor Jonathan Holslag, die onlangs zelf een onderzoekspaper over Alibaba publiceerde, staat daar zeer sceptisch tegenover. Volgens hem heeft de overheid boter op het hoofd en waren politici te lang naïef over de intenties van de e-commercegigant. “Je kunt een doorsnee consument niet verwijten dat die niet doorheeft wat de communistische partij met een bedrijf als Alibaba doet. De consument kiest voor wat het goedkoopst is. Het is de taak van de overheid de consument te beschermen tegen zijn eigen kortzichtigheid. Maar je merkt hier dat je overheid minstens even kortzichtig is”, vertelde hij begin dit jaar aan De Morgen.