Deze legislatuur hebben gemeenten nog de mogelijkheid om vrijwillig te fusioneren, met een financiële aanmoediging. Die fase moet nu worden afgesloten, stellen KU Leuven, UGent, UAntwerpen en UHasselt. Op een aantal plaatsen komen nu onoordeelkundige fusies tot stand, gedreven door politieke overwegingen op de korte termijn, zeggen professoren van de vier universiteiten. Er moet een verplichte fase komen, met een referentiekader op basis van meer objectief materiaal, opgelegd door de Vlaamse overheid.

Sterkere lokale besturen zijn nodig, omdat er nu op verschillende plaatsen een gebrekkige aansturing is van politiezones, hulpverleningszones, eerstelijnszones en vervoerregio’s. Ook voor een betere democratische kwaliteit zijn ze noodzakelijk. Een zwak lokaal bestuur vergroot immers de afstand tot de politiek.

Maar ook het Vlaamse bestuur krijgt een veeg uit de pan in de studie. Op dit moment ontwerpt elk onderdeel van de Vlaamse overheid eigen regels en financiering voor projecten van lokale besturen. Dat hindert maatwerk in het lokale beleid. Door de dominantie van de partijpolitisering wordt een stabiele en geïntegreerde aanpak op de lange termijn gehinderd. Zowel op het Vlaamse als op het lokale niveau is een sterkere volksvertegenwoordiging noodzakelijk.