Hoe maak je het escalerende conflict in het Midden-Oosten bespreekbaar in de klas? "Laat ruimte voor alle meningen"

Karin Heremans, beleidsondersteuner preventie, radicalisering en polarisering voor het Gemeenschapsonderwijs (GO!), woont zelf in de Joodse buurt in Antwerpen en merkt dat het conflict in het Midden-Oosten ook bij ons een enorme impact heeft.

“Normaal heerst hier ‘s ochtends, wanneer ouders de kinderen naar school brengen, een enorme bedrijvigheid, maar de straten zijn al een hele week lang leeg. Dat voelt heel bevreemdend aan", vertelt ze in “De Ochtend” op Radio1. 

Heremans is ook directeur van het Koninklijk Atheneum in Antwerpen. “Op school is de situatie minder gespannen, maar het komt ook hier dichtbij. We hebben bijvoorbeeld enkele Palestijnse leerlingen die vorige week plots niets meer hoorden van hun familie in Gaza. Met zulke situaties moet je natuurlijk omzichtig omspringen.”

Maar ook de andere leerlingen weten goed genoeg wat er aan de hand is. “Er heerst vooral ongeloof en verbijstering over de gruwelijke beelden die ze zien in de media.”

Om te vermijden dat er op school of in de klas misverstanden of zelfs conflicten ontstaan, is het belangrijk om “een veilig klasklimaat te creëren, zodat emoties kunnen gekanaliseerd worden”, aldus Heremans.

Gemakkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. Hoe doe je dat precies? “Als leraar of leerlingenbegeleider moet je je bewust zijn van de meerstemmigheid in de klas”, benadrukt Heremans. "Er zijn verschillende meningen en het is belangrijk dat je daar ruimte voor laat."

Ook het conflict op een correcte manier duiden is belangrijk. In het Koninklijk Atheneum in Antwerpen kunnen leraren daarvoor ook beroep doen op de geschiedenisleerkracht die het conflict al jaren volgt en bespreekbaar maakt in de klas.

De leraar speelt dus een sleutelrol in het duiden en bespreekbaar maken van het conflict in de klas. Het is dan ook cruciaal dat er ook wordt ingezet op het welzijn van de leraar zelf, benadrukt Heremans. Het GO! voorziet daarom heel wat ondersteuning voor lesgevers die zelf het gevoel hebben dat ze nog niet sterk genoeg in de schoenen staan om zo'n moeilijke materie in de klas te behandelen. 

“We hebben een Europese gids vol fiches met tips over omgaan met polarisatie, moeilijke thema’s en internationale conflicten”, zegt Heremans. Daarnaast zal het GO! ook een team "sleutelfiguren" inzetten om binnen de scholen zelf duiding te geven. Een eerste stap in dat traject is een online vorming op 14 november.

Een aspect dat de scholen volgens Heremans niet uit het oog mogen verliezen in dit verhaal is fake news. Via sociale media circuleren al heel wat oude of gemanipuleerde beelden over het conflict tussen Israël en de Palestijnen en ook daar moeten leerlingen zich bewust van zijn.

“Het is belangrijk om te benadrukken dat de leerlingen zelf een actieve, de-escalerende rol kunnen opnemen door bronnen te checken en door beelden die ze niet vertrouwen ook niet verder te verspreiden.”