Wie zit achter de verwoestende inslag op het Al Ahli-ziekenhuis in Gaza? Dit weten we (niet)

Dinsdagavond rond 18.30 uur Belgische tijd stroomden berichten binnen over een enorme ontploffing in een ziekenhuis in Gaza-stad. Het gaat om het Al Ahli-ziekenhuis, een ziekenhuis van de Anglicaanse kerk met een binnenkoer waar duizenden mensen zich verscholen voor de Israëlische bombardementen op Gaza. Het dodental blijft oplopen, maar van geverifieerde cijfers is er nog geen sprake.

"Wat zeker is, is dat er een ontploffing geweest is. Je ziet op beelden vele tientallen, honderden doden en gewonden. Hoeveel, dat weten we niet", zegt VRT NWS-journalist Jens Franssen. "De lokale autoriteiten spraken eerst over 200, 300 doden. Op dit moment circuleert het cijfer van 500, maar dat is nog niet gedubbelcheckt."

De vraag is nu wie er verantwoordelijk is voor de inslag op het ziekenhuis. Maar daarover circuleren twee verhalen. Terwijl Israël met de vinger naar Islamitische Jihad (een splinterbeweging in Gaza) wijst, beschuldigen Hamas en Islamitische Jihad het Israëlische leger. "Gisteravond kwam er vanuit Gaza meteen de reactie dat het om een Israëlische aanval ging. Soms worden er ook geen precisiebommen gebruikt, dus het is mogelijk. Daarnaast was Israël Gaza gisteravond ook aan het bombarderen", zegt Rudi Vranckx.

Opmerkelijk is dat Hananya Naftali, een voormalig mediaofficier in het team van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu die nog steeds dicht bij de Israëlische overheid zou staan, gisteren op X de inslag op het ziekenhuis claimde als een Israëlische aanval "op een Hamas-basis in een ziekenhuis in Gaza". Kort daarna verwijderde Naftali de tweet. Een paar uur later, nadat het persagentschap Reuters had bericht over de tweet van Naftali, reageerde hij dat hij zich had vergist en de inslag toeschrijft aan Hamas.   

"Het IDF, het Israëlische leger, beweert dat het gaat om een raket van Islamitische Jihad. Die raket zou volgens het IDF op zijn koers naar het noorden zijn afgezwaaid en op het ziekenhuis zijn terechtgekomen", zegt Vranckx. "Maar de essentie is natuurlijk dat als je dit soort stadsoorlog met bombardementen voert in een dichtbevolkt gebied, waar burgers gaan schuilen in ziekenhuizen, dit kan gebeuren."

Ondertussen doen verschillende beelden en verhalen de ronde die nog niet onafhankelijk geverifieerd zijn. "Het is een welles-nietesspelletje over wie het gedaan heeft. Dit wordt een zware kluif voor factcheckers", zegt Vranckx.

Achterhalen wie er achter de feiten zit, is momenteel bijzonder moeilijk, zegt militair defensie-expert Patrick Bolder in "De ochtend" op Radio 1. "Het is in de duisternis gebeurd, wat betekent dat er sowieso al weinig mensen gezien hebben waar het vuur vandaan kwam. Er zijn ook geen radarbeelden van de luchtverkeersleiding. Ik heb al heel wat filmpjes gezien op X, maar daar zie je heel weinig op." Bovendien is een groot deel van de beelden die online circuleren, nog niet onafhankelijk geverifieerd.

Ook het gebrek aan een onafhankelijk onderzoeksteam ter plaatse maakt het ingewikkeld om sluitende uitspraken te doen. "Een onafhankelijk onderzoeksteam op het terrein kan de resten van de raket opsporen en onderzoeken op hun afkomst."

Maar de vraag blijft dan of een onafhankelijk onderzoeksteam wel toegang zal krijgen tot het terrein. "Daar heeft de verantwoordelijke - of dat nu het Israëlische leger is, Islamitische Jihad of een andere verzetsbeweging - natuurlijk geen baat bij. Vanuit dat perspectief zal men dan vooral zeggen dat het momenteel niet veilig is om een team naar de locatie te sturen."  

Ondertussen doen verschillende factcheckers zelf onderzoek door middel van OSINT. Dat is een afkorting voor "open source intelligence": informatiegaring door openbare bronnen te raadplegen. In die kringen heerst nu vooral de theorie dat het zou gaan om een mislukte raketlancering vanuit Gaza. 

Volgens deze X-draad bijvoorbeeld gebeurde de explosie 20 seconden nadat een groot salvo raketten richting Israël gelanceerd werd, met een traject dat over het ziekenhuis gaat. Op een van de video's die hij post, lijkt er vervolgens met een van de raketten iets mis te lopen en wordt kort erna het ziekenhuis getroffen. Volgens hem door die beschadigde raket.

Een ander account merkt op dat er vooral schade is aan auto's op een parkeerplaats. Drie van de auto's zijn duidelijk beschadigd door een inslag of explosie, een ervan ligt op zijn dak. De andere auto's hebben vooral brandschade. Een tiental meter van de plaats van de raketinslag staan auto's die niet erg beschadigd lijken. Hij ziet ook weinig schade aan de gebouwen op deze foto's en concludeert dat dit eerder wijst op brand door de brandstof van een neergestorte raket.

Maar vast staat dat het nu alleen nog maar om theorieën gaat. "Bij dergelijke zaken duurt het lang om tot sluitende verklaringen te komen. Vaak is er weinig informatie beschikbaar, krijgen onderzoekers geen toegang en gaat er veel desinformatie rond. Zolang er geen toegang is, vrees ik dat we het niet zullen weten", zegt Bolder.