In Antwerpen is er grote hinder in de hele provincie, zowel voor de streek- als stadsbussen. Ook de trams en stadsbussen in de metropool ondervinden zware hinder van de actie.

In Limburg is er hinder in de hele provincie vanwege een vakbondsactie bij onderaannemers van De Lijn. Dat betekent dat ongeveer 1 op 3 van de bussen niet rijdt op dit ogenblik en dat geeft hinder voor de dienstverlening zowel voor de stads- als streekbussen”, meldt De Lijn.

In West-Vlaanderen rijden de bussen onregelmatig in de regio Westhoek, vooral in de regio Diksmuide en Geluwe. Ook de belbussen daar rijden niet allemaal uit. In de rest van de provincie meldt De Lijn lichte hinder voor de dienstverlening. “Zo houden reizigers best rekening met een licht verstoorde dienstregeling van het busvervoer in de streek: de lijnen tussen Blankenberge- Brugge en de lijnen tussen Oostende-Brugge ondervinden beperkte hinder, hetzelfde geldt voor de streeklijnen in de regio Kortrijk en Roeselare alsook voor de stadslijnen van Roeselare. De Kusttrams zijn wel allemaal normaal uitgereden”, aldus de vervoersmaatschappij.

Ook in Vlaams-Brabant is het een erg moeilijke ochtend. In de hele Brusselse Rand is er hinder mogelijk, aldus De Lijn. “Dat betekent dat reizigers rekening moeten houden met mogelijk geschrapte ritten op onder andere de drukke as Brussel-Aalst-Ninove, het hele Pajottenland en de regio rond Vilvoorde en Londerzeel (ook de trambussen ondervinden hinder van de vakbondsactie)”, klinkt het. Ook in de regio Leuven kunnen ritten wegvallen door de vakbondsactie.

In de regio Waasland, in Oost-Vlaanderen, is eveneens een spontane vakbondsactie uitgebroken bij een onderaannemer van De Lijn. “In de regio Waasland rijden een aantal streeklijnen in de regio rond Sint-Niklaas en Waasmunster niet, het gaat vooral om bussen richting Linkeroever (lijnen 21, 23, 27, 81, 82, 83, 84, 85, 87, 89, 27 en 822 en belbus 212)”, klinkt het bij De Lijn. “Ook in de Vlaamse Ardennen is er een spontane actie bij een exploitant, daardoor is er beperkte hinder op de streeklijnen de regio’s Ronse en Oudenaarde (lijnen 65-63-62-62S-22-23-21 en 40) en op de lijnen 92 en 91 tussen Aalst en Zottegem. Ook de belbussen van Brakel en Overboelare ondervinden hinder, de klanten worden verwittigd.”

De Lijn volgt de situatie nauw op en plaatst regelmatig updates op de website en de sociale media. Reizigers krijgen de raad om ook de app te raadplegen om te kijken welke ritten al dan niet rijden.

Ook staking bij privébussen

Ook de privébusbedrijven hebben zich aangesloten bij de stakingsacties. Dat meldt Erik Maes van BTB-ABVV vrijdag. Volgens hem is 70 tot 80 procent van de chauffeurs in Antwerpen niet uitgereden. Meerdere redenen liggen aan de basis van de staking, vertelt Maes. “We zijn sinds maart aan het onderhandelen over een akkoord over een koopkrachtpremie. Bij De Lijn is er wel een akkoord over een dergelijke premie, maar bij ons niet.”

Ook de invoering van de flexi-jobs in de sector leidt tot bezorgdheden bij de vakbonden. “Er zijn nu wel een aantal voorwaarden aan die flexi-jobs verbonden, maar wie zegt dat die er in de toekomst nog gaan zijn?”, vraagt Maes zich af. “En welke impact gaan de flexi-jobs hebben op de reguliere jobs? Welke werkgever gaat er nog vaste contracten willen geven?”

De stakingsactie bij de privébusbedrijven, die alvast nog heel de dag duurt, is tot slot een manier om solidariteit te tonen met de vakbonden en stakende personeelsleden van De Lijn. Of er dit weekend verder wordt gestaakt, is nog niet duidelijk.

Nog stakingen

“Er zullen na vandaag (vrijdag, nvdr) nog stakingsacties volgen bij De Lijn“, zegt ACOD-vakbondsvrouw Petra Depoorter. Zij heeft een stakingsaanzegging ingediend bij de directie van De Lijn. “Verwacht maandag alvast grote problemen”, waarschuwt ze. “En ook later in de week kunnen acties volgen.”

In West-Vlaanderen, waar Depoorter actief is, hebben personeelsleden zich vrijdag “massaal” ziek gemeld. “De betrokken werknemers reageerden bijzonder geëmotioneerd op het nieuws”, zegt Depoorter nog. “Mensen waren totaal van slag, stonden te schudden op hun benen. Dit heb ik nog nooit meegemaakt.”

“Dat er moet geoptimaliseerd worden qua bedrijfsvoering snappen we. Het is vooral de manier waarop dit is gecommuniceerd: het is een bedrijf van deze grootte onwaardig”, vindt ook ACV-sectorverantwoordelijke Jo Van Der Herten. “Vorige week was er nog een vergadering, waarop we de agenda van de ondernemingsraad te zien kregen. Maar we kregen niks van extra informatie, enkel het agendapunt. Zo kunnen we geen vertrouwen stellen in elkaar.”

Ook Van Der Herten sluit nieuwe acties niet uit.

In een reactie herhaalt De Lijn dat het “alle begrip heeft voor mensen die moeten verhuizen van werkplaats door de veranderingen”. “We gaan in gesprek met de mensen en blijven in dialoog gaan met de vakbonden.”

De Lijn wijst erop dat de vernieuwingen aan de betrokken stelplaatsen en onderhoudscentra nodig zijn, om ze ecologischer en duurzamer in te richten. De huidige gebouwen zijn verouderd en voldoen niet meer aan de normen van vandaag.

Stelplaatsen

In verschillende stelplaatsen van De Lijn legde het personeel donderdag spontaan het werk neer na een aankondiging van de directie. Die wil een aantal stelplaatsen en onderhoudscentra sluiten. Zowat 280 voltijdse jobs verhuizen daardoor naar andere locaties.

Reizigersorganisatie TreinTramBus roept vrijdag op tot overleg tussen vakbonden en de directie van De Lijn in plaats van stakingen. “Wij willen begrip opbrengen voor alle mogelijke grieven en ongenoegen van het personeel van de NMBS (waar een staking aangekondigd is, nvdr) en De Lijn. Maar kan er ons iemand uitleggen, welke invloed de reizigers daarop kunnen hebben?”, zegt Peter Meukens, voorzitter van de reizigersorganisatie. “De reizigers staan per definitie buiten de arbeidsrelatie tussen personeel en werkgevers. Betrek hen dan ook niet bij een conflict.”

Vooral spontane stakingen zijn een doorn in het oog van TreinTramBus. “Dat kan niet door de beugel. We respecteren het stakingsrecht, maar dat is gebonden aan afspraken. Wilde stakingen passen daar niet in. Ga met elkaar in overleg”, roept Meukens de vakbonden en directies van De Lijn en NMBS op. “Dat kan en mag maar een richting uitgaan: die van een oplossing. Leg de reizigers in de watten in plaats van hen in de kou te zetten.”